هنرمندانه تصمیم بگیریم

اگر می خواهید هنرمندانه زندگی كنید باید بدانید كه تصمیم گیری و انتخاب یكی از اركان زندگی است. چراكه هیچ گاه نمی توانید یك روز را بدون انتخاب و تصمیم گیری زندگی كنید. حتی اگر تصمیم بگیرید كه دیگر تصمیم نگیرید و انتخاب نكنید، به هرحال این شمایید كه تصمیم گیرنده نهایی هستید.در طول زندگی ما با هزاران تصمیم و انتخاب ریز و درشت مواجهیم كه باید به طریقی از میان آنها عبور كنیم. برخی از این تصمیمات كلیدی و سرنوشت سازند و اگر ما نتوانیم انتخاب صحیحی داشته باشیم قطعاً خود را دچار رنج و عذاب كرده ایم.اغلب انسان ها در طول زندگی خود از روش هایی غیركارآمد و غیرعقلانی برای اتخاذ تصمیماتشان استفاده می كنند كه عمده آن متاثر از عادات، شرطی شدگی ها و از همه مهمتر تلقین محیط است. نتیجه این شیوه های تصمیم گیری نیز بسیار روشن و واضح است.آمار ازدواج های ناموفق و به طلاق انجامیده، تاییدی است بر نادرستی شیوه های تصمیم گیری ما. اغلب ما چگونه تصمیم می گیریم؟شیوه تصمیم گیری به معنای فرآیندی است كه ما به صورت ذهنی و عملی طی می كنیم تا بتوانیم در نهایت تصمیم گیری كنیم. به عنوان مثال یك شیوه و فرآیند بسیار متداول در اغلب انسان ها تصویرسازی های ذهنی است. به طوری كه اگر با تصمیم و انتخابی مواجه شوند، به سرعت تصاویری ذهنی (بر پایه خیال و توهم) می سازند و مبنای تصمیم را به خوشایندی یا ناخوشایندی تصویر می گذارند.اگر از تصویر خوششان آمد، جواب مثبت است و اگر نه، جواب منفی است.به عنوان مثال، شخصی كه در برابر این تصمیم كه «بچه دار بشوم یا نه؟» قرار می گیرد، تعداد زیادی تصاویر ذهنی می سازد: بچه ای را متصور می شود با موهای روشن و چشم های آبی كه همه اقوام صد دل عاشق او شده اند و مدام به او تبریك می گویند. تصویری می سازد كه از داشتن بچه در بین دوستان احساس غرور می كند، تصویری می سازد كه از داشتن بچه بسیاری از ناراحتی ها و تنهایی هایش از بین رفته و بسیار سرگرم شده است. حتی تصویر مراسم عقد فرزند را می سازد و خود را به عنوان پدر یا مادر موفق و مغرور فرض می كند. و هزار تصویر دیگر را بر اساس آرزوهایی می سازد كه خود به آنها دست نیافته و فرزندش به آنها خواهد رسید. پس حتماً بچه دار می شوم! اصلاً من باید بچه دار شوم! چرا تا به حال بچه دار نشده ام؟ این روش صرفاً بر مبنای تصاویر خوشایند نیست، بلكه گاهی تصاویر بسیار ناخوشایند می شوند. تصمیم گیری درست آن است كه در شرایط گوناگون احساسی و محیطی به هر حال به جواب روشنی برسد. حال آنكه در شیوه تصویر سازی این طور نیست. اگر شخصی كه از این شیوه استفاده می كند را در باغی خوش آب و هوا آن هم در فصل بهار ببرید اغلب تصاویرش خوشایند خواهد بود و جواب اغلب سئوال هایی كه از او می شود مثبت خواهد بود. و این در حالی است كه اگر همین سئوالات (موضوع تصمیمات) را در یك روز گرم تابستان از او بپرسید با كلافگی پاسخ منفی می دهد و این دقیقاً همان چیزی است كه موجب انحراف و خطا در تصمیم گیری های ما می شود. در شیوه تصویرسازی ذهنی گاهی تصاویر از تجربیات و گذشته ها ناشی می شود كه شاید فكركنید در این صورت این تصاویر و خاطرات مبناهای درستی خواهند بود، لكن جواب منفی است چون ترتیب و توالی این خاطرات و حتی اینكه چه خاطراتی مورد توجه قرار بگیرند در تصمیم گیری نقش مهمی دارند. در این صورت اگر شما صرفاً خاطرات خوش و تجارب موفق را به یاد آورید چه فایده ای دارد؟ شما نیمی از تصمیم را گرفته اید و نیم دیگر هنوز روشن نیست. پس چه باید كرد؟ گام اول در هر حركتی شناخت وضعیت موجود است. شما ابتدا باید بدانید شیوه تصمیم گیری تان چیست تا بتوانید آن را تغییر دهید یا تكمیل كنید.

سعید صورتی
مدرس و پژوهشگر دانش تفكر

منبع : روزنامه شرق