یک روز پیش از تعرض نظامی، تهران هنوز در بی خبری و ابهام بود! (در این روز ۲۴ اوت)

دوم شهریور ۱۳۲۰، یك روز پیش از تعرض نظامی انگلستان و شوروی كه طراح آن انگلیسی ها بودند، تهران هنوز در بی خبری و ابهام بود ؛ تنها ریدرز بولارد سفیر انگلستان در تهران و آندره اسمیرنوف سفیر تازه شوروی و چند نفری از رجال سیاسی و مقامات نظامی كه با انگلستان مربوط بودند و یا این كه در چند هفته اخیر تطمیع شده بودند از نقشه تعرض خبر داشتند. اسمیرنوف حتی شایعه تعرض نظامی را رسما تكذیب كرده بود. در این روز واحدهای شوروی پشت خطوط مرزی ایران در شمال و نیروهای انگلیسی در عراق در مرزهای غربی ایران مستقر و آماده دریافت دستور حمله بودند. نگرانی چرچیل نخست وزیر وقت انگلستان از این بود كه اگر برنامه تطمیع مقامات ایران طبق نقشه عملی نشود از چند هزار نیروی هندی در حمله به ایران كاری ساخته نخواهد بود و در این صورت آلمانی ها همه تلاش خود را بكار بخواهند برد تا با گرفتن قفقاز به كمك ایران برسند. در آن روز نیروهای المان در پیشروی در خاك شوروی به اواسط اوكراین رسیده بودند. آلمان به نقشه انگلستان و شوروی مبنی بر حمله به ایران پی برده بود ، ولی نمی خواست با انتقال این خبر به تهران مقامات ایران را دچار ترس و شتابزدگی كند . آلمانی ها باور نمی كردند كه چند مقام نظامی بدون نظر شاه، ارتش ایران را مرخص كنند!.
«خیانت» به وطن به مفهوم همكاری با بیگانه در اجرای برنامه ها و سیاستهای آن ، از اواسط حكومت شاه سلیمان صفوی در ایران مشاهده شده است كه با یك وقفه در دوران افشاریه و زندیه ، از زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار ادامه یافته است. اروپاییان پس از یافتن راههای دریایی شرق از این اندرز منظوم داخلی « به دو چیز گیرند مر مملكت را ؛ یكی پول و رشوه ( خریدن طرف ) و دیگری شمشیر آبدیده یمانی ( جنگ ) » به خوبی استفاده كرده و چون برنده شده اند هنوز هم به استفاده از آن ادامه می دهند.
در این میان چشم مردم ایران به ارتششان بود كه در باره انضباط و روحیه آن داستانها شنیده و زرق و برق لباس و نشان و واكسیل افسرانش و مراسم سان و رژه ها را به چشم دیده بودند ، ولی ....

دکتر نوشیروان کیهانی زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز