بعث هنوز زنده است

در حالیکه بحث در مورد آینده سیاسی سوریه و حزب بعث مورد توجه قرار گرفته است، یکی ازگزارشهای سازمان ملل متحد نشان می دهد که ۴/۱۱ درصد از مردم سوریه یعنی دو میلیون نفر از ۱۸ میلیون جمعیت این کشور ، زیر خط فقر زندگی می کنند. به نظر می رسد موضع گیری بشار اسد در مورد لزوم ترجیح مسائل اقتصادی بر مسائل سیاسی نیز از همین جریان ناشی شده باشد. اسد که در عین حال، از حزب بعث و نقش آن در گسترش عربیسم هم دفاع می کرد، ادعا کرد تقصیر اشتباهاتی که در گذشته واقع شده است،به عهده یک ایدئولوژی یا حزب خاص نیست. در واقع، پیام اسد این بود: حزب بعث همچنان قوی است و کنترل سوریه را در اختیار دارد. این حزب که ۴۳ سال است در صدر قدرت قرار دارد، می خواهد باز هم در همین مقام باقی بماند اما اجازه مشارکت محدود برخی جریانهای سیاسی نیز در صحنه کشور داده خواهد شد. در این شرایط، سوری ها دو گزینه را در مقابل خود می بینند. آنها نمی دانند که باید آینده سوریه را روشن ببینند یا از اصلاحات مطرح شده توسط سوریه قطع امید کنند؟ اکثر جمعیت سوریه، جوانان بیست تا سی ساله هستند و انگیزه های سیاسی زیادی نیز بین آنها به چشم نمی خورد. آنها توجه چندانی به قانون چند حزبی یا آزادی مطبوعات ندارند و در مقابل، خواهان تحصیلات عالی، شغل خوب و تأمین شرایط زندگی خود هستند. برای این افراد، تغییر سیاسی، مفهوم چندانی ندارد. با این وجود ،آنها هم صبر می کنند تا ببینند کابینه جدید چگونه عمل خواهد کرد. اما سیاسیون سوریه معتقدند که برای قضاوت زود است و باید نتیجه سیستم پلورالیسم سیاسی برای بهبود شرایط زندگی مردم را بعدها مورد بررسی قرار داد. موضوع اصلاحات در کنفرانس حزب بعث نیز مورد توجه قرار گرفت. ایجاد نظام چند حزبی، عفو فعالان سیاسی تبعیدی، و لغو حکومت نظامی از جمله مواردی بود که در این راستا مورد توجه قرار داشت. بیش از هر چیز دیگری، مردم سوریه خواهان کنار گذاشته شدن ماده هشتم قانون اساسی هستند زیرا بر اساس این ماده، حزب بعث به عنوان حزب حاکم در کشور معرفی شده است. اما پس از برگزاری کنفرانس حزب بعث مشخص شد که چنین مسئله ای مورد توجه قرار نخواهد گرفت و این در حالی بود که در سال ۲۰۰۳، برخی از ناظران گمان می کردند قانونی که نقش حزب بعث را رهبری سوریه و عدم دخالت در امور روزمره کشور بداند می تواند مشکلات فعلی را حل کند. بر این اساس، قرار بود تعیین مقامات دولتی نیز بر اساس شایسته سالاری و نه بر اساس اعمال سلیقه حزب بعث انجام پذیرد. اما پس از این جنجال، فاروق الشرع وزیر امور خارجه سوریه اعلام کرد چنین قانونی به معنی تعیین یک نخست وزیر غیر بعثی نخواهد بود. حکومت سوریه برای آنکه ثابت کند قصد کاهش نقش این حزب را ندارد، ناجی عطری، عضو حزب بعث را بلافاصله پس از تصویب آن قانون در سال ۲۰۰۳ به نخست وزیری منصوب کرد و اکثریت کرسی های کابینه (۱۷ کرسی از ۳۰ کرسی) به حزب بعث اختصاص یافت. که وزارتخانه های دفاع، کشور، امور خارجه، اطلاعات، آموزش و پرورش، مهاجرت و صنعت نیز از آن جمله بود. از نتایج این کنفرانس چهار روزه، بازنشستگی هشتاد درصد از مقامات حزب بعث و حضور افراد جوانتر بعث در قدرت است. رئیس جمهور سوریه ۳۹ سال دارد اما اکثر سیاستمداران عمده این کشور بالای ۶۰ سال دارند. از مهمترین افرادی که در این راستا مورد توجه قرار گرفته است، عبدالحلیم خدام معاون ۷۳ ساله رئیس جمهور است که از سال ۱۹۶۳ پستهای کلیدی زیادی از جمله وزارت اقتصادی و وزارت خارجه را نیز به عهده داشته است.
خدام از سال ۱۹۷۵ میلادی در رأس رسیدگی به مسائل لبنان قرار داشت و نقش مهمی در تحکیم قدرت سوریه در لبنان از زمان پس از پایان جنگ داخلی در سال ۱۹۹۰ ایفا کرد. وی در اولین روز برگزاری کنفرانس استعفا کرد اما نطق سنگینی را نیز علیه فاروق الشرع وزیر امور خارجه سوریه ایراد کرد و از ناتوانی سوریه در کنترل مسائل لبنان در ماههای اخیر به شدت انتقاد کرد. قرار است توجه بیشتر به احزاب مستقل در سوریه به زودی در اولویت اقدامات دولت قرار گیرد و این حرکت خوبی است. زیرا به تدریج بر فضای سیاسی سوریه تأثیر می گذارد و به انحصار قدرت در حزب بعث که از سال ۱۹۶۳ میلادی ادامه داشته پایان می دهد. با این ترتیب، بر خلاف تصور جهانی، حکومت سوریه هم اهداف دیگری را از این روش دنبال می کند. از سوی دیگر برقراری دمکراسی در سوریه، هیچگاه جزء خواسته های آمریکا نبوده است و تا زمانی که سوریه، خواسته های آمریکا در عراق، فلسطین و لبنان را تأمین کند، کاخ سفید هم نمی تواند نسبت به دمکراسی در سوریه بی اعتنا باشد. از زمان سقوط بغداد در سال ۲۰۰۳، هیچ مقام آمریکایی سعی نکرده است سوریه را به خاطر تک حزبی بودن مورد انتقاد قرار دهد. ظهور حزبهای جدید در سوریه هم نمی تواند موقعیت حزب بعث را تهدید کند زیرا این حزب از سال ۱۹۶۳ کاملاً در جامعه سوریه ریشه دوانده است. روندی که در ۴۳ سال گذشته در مدارس، دانشگاه ها، مراکز دولتی و رسانه ها مورد توجه قرار گرفته ، حاکی از آن است که در هر انتخاباتی، سرانجام حزب بعث پیروز خواهد شد. اما به نظر نمی رسد که ۱۸ میلیون جوان سوری نیز همین نظر را داشته باشند. تغییر روند فعلی، می توانست در چند سال گذشته، جالب باشد اما موقعیت نا آرام عراق و نا امنی موجود در این کشور، موجب شده است که سوری ها هم آراء متفاوتی داشته باشند. تا زمانی که حزب بعث در رأس قدرت است، افراد زیادی تمایل ندارند با این حزب مقابله کنند و در اپوزیسیون قرار گیرند. به این ترتیب، پیام کنفرانس کاملاً مشخص است : حزب بعث هنوز وجود دارد . همه به طور واضح می توانند نقش آن را ببینند.

منبع : خبرگزاری آفتاب