گزارش کمیسیون تحقیق ریاست جمهوری آمریکا در خصوص‏عملکرد دستگاه‏های امنیتی این کشور

به‏دنبال اقرار به اشتباه سال گذشته «دیوید كی» بازرس ارشدتسلیحاتی آمریكا در عراق در برآوردهای اطلاعاتی درباره تسلیحات‏نظامی غیرمتعارف عراق، و استعفاء وی از سمت خود، جورج بوش‏كمیسیون ۹ نفره‏ای را به ریاست یك سناتور از حزب دموكرات و یكی ازقضات ارشد بازنشسته آمریكا برای تحقیق درباره اشتباهات اطلاعاتی‏تسلیحات عراق تعیین كرد. این كمیسیون در گزارش خود از ناتوانی دستگاه‏های امنیتی آمریكا درتحلیل اوضاع عراق به شدت انتقادكرده است. در این گزارش آمده است:«سازمان‏های اطلاعاتی تقریباً در مورد كلیه قضاوت‏های خود درباره برناه‏تسلیحات جمعی عراق اشتباه كرده و برداشت‏ها و تصورات خود را درتحلیل اطلاعات دخالت می‏دادند و در مواردی كه راجع به موضوع‏اطلاعی نداشتند به جای گفتن واقعیت‏ها به رئیس جمهور برداشت‏های‏غلط و گمراه‏كننده خود را در اختیار وی قرار میدادند.» در این كمیسیون توانایی‏های آمریكا در درك برنامه‏های لیبی، كره‏شمالی و ایران برای تولید سلاح‏های كشتار جمعی مورد بررسی و كنكاش‏قرار گرفته و در گزارش آمده است: «نكته نگران‏كننده این است كه ما درباره‏برنامه تسلیحاتی بسیاری از خطرناكترین دشمنان خود اطلاعات كمی‏داریم و اطلاعات در مورد نیات واقعی آن‏ها حتی كمتر است.»
نواقص گزارش سرویس‏های امنیتی آمریكا:
با بررسی گزارش سرویس‏های امنیتی آمریكا می‏توان سه نقص عمده‏شامل ارائه اطلاعات براساس استنتاج شخصی و نه واقعیت‏های عینی،اغراق و مبالغه‏گویی و بزرگ‏نمایی خطر و اتكاء به منابع خبری نامطمئن وغیرموثق را مورد توجه قرار داد.
از سویی دیگر در گزارش كمیسیون تحقیق فشارهای سیاسی و تغییرماهیت دشمنان آمریكا و تكثر و غیرمتمركز بودن آن‏ها در مقایسه با دوران‏جنگ سرد سبب اشتباه سرویس‏های اطلاعاتی در داشتن ارزیابی درستی‏از موضوع ذكر شده است. این كمیسیون در گزارش خود ۷۰ توصیه به»جان نگروپونته« مدیر سازمان جدید امنیت ملی آمریكا كرده است.گزارش كمیسیون ریاست جمهوری صرف هزینه‏های بیشتر را برای‏جمع‏آوری اطلاعات از طریق عامل انسانی و ابزارهای فنی و ایجادگروه‏های ویژه‏ای برای كیفی كردن تحلیل‏های مختلف از طریق اصلاح وتعدیل اطلاعات مغایر با هم از جمله راهكارهای لازم برای فائق آمدن برمشكلات دانسته و در پایان از ناتوانی آمریكا برای ردیابی مكاتبات‏الكترونیكی ابراز تأسف كرده و بر نیاز به از سرگیری آن حتی اگر این مسأله‏در برگیرنده هزینه هالی مالی و مخاطرات سیاسی و حتی منجر به واردآمدن خسارت‏های انسانی شود تأكید كرده است.
یكی از اصلاحات صورت گرفته در سیستم امنیتی آمریكا ایجاد پست‏ریاست دایره اطلاعات ملی است كه به جان نگروپونته سپرده شده است.این پست كه با تبلیغات بسیار زیاد ایجاد شد مورد تأیید دموكرات‏ها وجمهوریخواهان قرار گرفت. وی ۱۵ آژانس اطلاعاتی را مدیریت می‏كندكه معروف‏ترین آن‏ها سیا و بزرگ‏ترین آن‏ها آژانس امنیت ملی با ۳۰ هزارنفر كارمند است. نگروپونته كه به تازگی از منطقه سبز بغداد بازگشته است‏در لانگلی )محل استقرار سیا( به كار اصلاحات در سیستم اطلاعاتی‏آمریكا خواهد پرداخت. جامعه اطلاعاتی و سرویس مخفی آمریكا مدتی‏است كه به ناكارآمدی و عدم رعایت اصول اخلاقی متهم می‏شود،به‏ویژه‏سیا كه بوروكراسی اصلاح نشده و غیرپاسخگو دارد و در آن هیچ‏مقامی به دلیل اشتباهاتش بر كنار نمی‏شود. اما وقایعی كه طی سال‏های‏گذشته و اخیر اتفاق افتاده باعث سرافكندگی سرویس‏های اطلاعاتی‏آمریكا شده است و رسوایی‏هایی چون عدم پیش‏بینی حمله نیروهای‏شوروی به افغانستان )در سال ۱۹۷۹)، فروپاشی شوروی، غافلگیری‏آزمایش هسته‏ای هند، )در سال ۱۹۹۸) هدف قرار دادن كارخانه‏داروسازی سودان به خیال كارخانه گاز اعصاب و هم‏چنین توصیه اشتباه‏مأموران اطلاعاتی به یك هواپیمای آمریكایی در بمباران سفارت چین دربلگرد را می‏توان مورد اشاره قرار داد، اما آنچه ضربه نهایی را به سیا و دیگرسازمان‏های اطلاعاتی وارد كرد حملات ۱۱ سپتامبر بود كه در آن ۳۰۰۰آمریكایی كشته شدند. ماجرای بعدی اطلاعات ساختگی در موردتسلیحات كشتار جمعی عراق بود كه هیچگاه یافت نشد.
كمیته اطلاعاتی سنا اخیراً در گزارش خود در ارزیابی عملكرد سه سال‏گذشته سرویس‏های اطلاعاتی، آن‏ها را به ناتوانی درهمكاری با دیگرسرویس‏ها، مدیریت ضعیف و جمع‏آوری ناكافی اطلاعات متهم كرد. درنتیجه این گزارش و فشارهای دیگر، رئیس با سابقه »سیا« »جورج تنت«مجبور به استعفاء شد. با شروع به كار پرترگاس )نماینده جمهوریخواه‏كنگره و از جاسوسان سابق( چندین مقام ارشد دیگر بر كنار شدند، یا به‏اعتراض از سمت خود كناره‏گیری كردند. گاس باید ضمن سر و سامان‏دادن به وضعیت نامطلوب سرویس‏های امنیتی، همه روزه اطلاعات‏حجیمی برای رئیس جمهور تهیه كند. به خاطر سبك كردن برنامه وی،دایره امنیت ملی در چارچوب اصلاحات ایجاد شد. این اصلاحات‏هم‏چنین با توصیه‏های كمیته غیرحزبی تحقیق ۱۱ سپتامبر صورت گرفت.این دایره علاوه بر هماهنگی همه سرویس‏های اطلاعاتی، مسؤول عملكردهمه نیز هست. ایجاد این دایره بزرگ‏ترین اصلاحات سازمانی از سال۱۹۴۷ در آمریكا است.
در فاصله تشكیل كمیته ۱۱ سپتامبر تا انتشار نتیجه تحقیقات، اتفاقات‏زیادی روی داد، از جمله آن‏ها قانون میهن‏پرستی بود كه براساس آن‏بسیاری از موانع قانونی كه مانع از تجاوز به حقوق مدنی شهروندان می‏شداز میان رفت و از سوی دیگر اف. بی. آی و دیگر سرویس‏ها مجبور شدنداطلاعات خود را در مورد تروریست‏ها با هم معاوضه كنند. از رابرت مولررئیس اف.بی.ای هم خواسته شد در نشست‏های روزانه گزارش اطلاعاتی‏به رئیس جمهور شركت كند. در ژانویه ۲۰۰۳ یك مركز تحقیقات‏تروریستی به نام مركز همگرایی تهدید تروریستی درون مقر سیا تأسیس‏شد. این مركز روزانه گزارشی در مورد تهدیدات تروریستی و فعالیت‏های‏ضدتروریستی تهیه می‏كندو خلاصه آن به اطلاع رئیس جمهوری می‏رسد.
بسیاری از راستگراهای آمریكا اداره امنیت ملی را اضافه شدن یك‏بوروكراسی ناكارآمد دیگر می‏دانند كه در بهترین شرایط راه سازمان امنیت‏داخلی را می‏رود. گزارش كمیسیون تحقیق ریاست جمهوری مبین این‏معنی است كه جاسوسان آمریكایی و به‏ویژه‏سیا در همه مراحل جمع‏آوری‏و تحلیل اطلاعات، ناكافی و با غفلت عمل كرده‏اند. بعد از اخراج بازرسان‏تسلیحاتی از عراق در سال ۱۹۹۸ سیا حتی یك مأمور هم در عراق نداشت‏به همین دلیل نمی‏توانست ادعا كند كه این كشور سلاح كشتار جمعی دراختیار دارد. ادعای سیا در مورد بازسازی برنامه هسته‏ای عراق براساس‏اخبار مربوط به واردات لوله‏های آلومینیوم صورت گرفت. اما همه این‏اطلاعات غلط از آب درآمد.
تحلیل‏های اطلاعاتی سیا به‏ندرت مورد بازبینی قرار می‏گیرد چرا كه‏اساساً چنین فرهنگی وجود نداشته است. در كمیته تحقیقاتی به همه این‏نواقص اشاره شده است، اما حامیان سیا هیچكدام از این انتقادها را قبول‏ندارند و می‏گویند اطلاعات این سازمان درباره برنامه تسلیحاتی صدام‏چندان بی‏ربط نبوده است، چون سرویس‏های اطلاعاتی اروپایی هم‏تلاش‏های رژیم صدام برای تقویت زرادخانه‏های خود را تأیید می‏كنند.آن‏ها می‏گویند در این مورد دولت بوش مقصر بوده چون با فشار بسیار به‏دنبال به دست آوردن مدركی برای كامل كردن پرونده جنگ بود.
به‏هر حال بنظر می‏رسد علیرغم همه این توصیه‏ها، سرویس‏های‏اطلاعاتی تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله زیادی دارند. بودجه سیا بعد ازیك دهه كاهش )در دولت كلینتون ۲۳ درصد كاهش داشت( اكنون پول ونیروی انسانی بیشتری جذب می‏كند. امسال سیا بزرگ‏ترین گروه از افسران‏خود را فارغ‏التحصیل می‏كند اما باز هم به نیروی بیشتری نیاز است. اكنون‏نیمی از افسران اطلاعاتی سیا در عراق به سر می‏برند اما چون فقط عده‏ای‏انگشت شمار به زبان عربی مسلط هستند، فعالیتشان به منطقه سبز محدودمی‏شود. اصلاحات این مشكلات را بر طرف نمی‏كند.
همه این مناقشات در كشوری مطرح می‏گردد كه جاسوسان آن باعث‏افتخارات ملی بوده‏اند. در كشوری كه امنیت ملی دغدغه اصلی وهمیشگی سیاستمداران بوده است، چپ‏ها سیا را به خاطر عادت دوران‏جنگ سرد در توطئه برای ترور رهبران چپ‏گرا همچون پاتریس لومومبادر كنگو و فیدل كاسترو در كوبا محكوم می‏كنند. راست‏ها هم سیا را لانه‏لیبرال‏ها و بوركرات‏های پنتاگون می‏دانند. بعضی از تندروها سیاست‏پیش‏دستی را با این استدلال توجیه می‏كنند كه نمی‏توان به سرویس‏های‏اطلاعاتی اعتماد كرد و در انتظار هشدار آن‏ها درباره خطرات تروریستی‏نشست. اهمیت این موضوع در كنار طرحی كه اخیراً دبیركل برای اصلاح‏ساختار سازمان ملل ارائه كرده است و در آن جنگ پیش‏دستانه را بر مبنای‏ماده ۵۱ منشور ملل برای دفاع از خود جایز شمرده است بیشتر نمایان‏می‏شود.

منبع:سایت دریچه

منبع : خبرگزاری فارس