گلوله ای برای ولگرد مزاحم شهر

كسانی كه در اتوبوس و تاكسی به سخنرانی می پردازند راه درمان بعضی از مشكلات را «گلوله» می دانند. اصولاً ما وقتی یك مسئله اجتماعی، اقتصادی یا اخلاقی را بدون جواب می بینیم، فوراً به این نتیجه می رسیم كه می شود این مشكل را با شلیك تیر به مجرمان حل كرد، ولی در بین تمامی این مشكلات، تنها یك معضل شهری واقعاً با «خلاص كردن» رفع می شود و آن مشكل سگ های ولگرد است.
مجید مجیدی، سرپرست معاونت محیط زیست در شركت ساماندهی صنایع و مشاغل شهرداری تهران است و اكیپ های اتلاف سگ زیر نظر وی به كار می پردازند. مجیدی اعتقاد دارد كه با امكانات فعلی موثرترین راه كنترل سگ های ولگرد استفاده از تفنگ است. با او در دفتر كارش به گفت وگوی رودررو می نشینیم تا از چند و چون سگ كشی در تهران بپرسیم.
از لحاظ قانونی چه نهاد یا ارگانی وظیفه از میان برداشتن حیوانات ولگرد را بر عهده دارد؟
- بر اساس بند ۱۵ ماده ۵۵ قانون شهرداری ها، حیوانات بلاصاحب در سطح شهر باید توسط شهرداری ها جمع آوری شود كه شركت ساماندهی به عنوان برنامه ریز و مجری این امر به نیابت از شهرداری كل تهران كار اتلاف سگ ها را انجام می دهد. البته دستورالعمل اصلی از سوی كمیته كشوری مبارزه با حیوانات ناقل بیماری ها ابلاغ می شود. این كمیته در وزارت كشور مستقر است و معاونت امنیتی این وزارتخانه به همراه نماینده ای از دامپزشكی وزارت بهداشت، نیروی انتظامی و سایر نهادهای مرتبط در آن حضور دارند.
● روش كشتن سگ ها چگونه است؟
- معدوم كردن سگ ها سابقه ای به اندازه سابقه «بلدیه» دارد و روش های مختلفی برای آن به كار گرفته شده است. ما هم از روشی كه در حال حاضر كاربرد بهتری دارد استفاده می كنیم. ولی استفاده از تفنگ به این معنی نیست كه در وسط یك پیاده روی شلوغ با رگبار گلوله به سمت یك توله سگ حمله می كنند. ما برای اتلاف برنامه خاصی داریم. ده اكیپ اتلاف سگ تعیین شده اند كه مجهز به وسایل لازم جهت پاكسازی هستند. این اكیپ ها در طول شب در مناطقی كه بر حسب تجربه به عنوان مجاری ورود حیوان به شهر شناخته می شود گشت می زنند و از این طریق راه ورود سگ ها را می بندند. مناطق مركزی هم بین همین اكیپ ها تقسیم شده اند.
●با كنترل حاشیه شهر می توان تعداد سگ های ولگرد را كم كرد؟
- قسمت زیادی از مسئله سگ های ولگرد در همین مناطق حاشیه ای ایجاد می شود. بسیاری از آنها از دامداری ها، باغ ها یا دیگر مكان هایی كه سگ نگهبان دارند به سمت شهر می آیند یا در مناطق طبیعی زندگی می كنند و اگر در ساعات صبح از جاده های اطراف تهران عبور كنید، می بینید كه در اطراف جاده پرسه می زنند. ما این راه های ورودی را می بندیم. در داخل شهر هم سگ های خانگی منشأ این مشكل هستند. سگ ماده در هر زایمان توله های زیادی به دنیا می آورد و پس از مدت كوتاهی نگهداری آنها مشكل می شود. برای همین هم صاحبان آنها، توله ها را در پارك ها یا مكان های دیگر رها می كنند. سگ رشد سریعی دارد و بعد از ۲ ماه آن قدر بزرگ می شود كه دیگر نمی توان آن را در خانه نگه داشت. این سگ ها به هر جایی كه بتوان غذا پیدا كرد می روند و معمولاً به دنبال غذا می گردند. زباله های شهری هم یك منبع دیگر تغذیه هستند كه اگر شهروندان در این مورد دقت كافی نكنند باعث گسترش سگ های ولگرد می شود.
● این سگ ها تا به حال چه خطراتی برای شهرنشینان ایجاد كرده اند؟
- یكی از خطراتی كه معمولاً بیشتر مورد توجه قرار می گیرد گزش است، ولی اصلی ترین خطر تمامی حیوانات ولگرد مسئله انتقال بیماری هاست. در حال حاضر با اختصاص بودجه و تهیه واكسن «هاری» توسط وزارت بهداشت، این بیماری تحت كنترل درآمده است، ولی می دانید كه اگر كسی دچار هاری شود مرگ دردناكی خواهد داشت. علاوه بر این یك سری بیماری عفونی و انگلی هم توسط سگ ها به عنوان مخزن حمل می شوند.
● آیا روشی به غیر از تیراندازی برای كشتن سگ های ولگرد وجود ندارد؟ چرا از سم برای این كار استفاده نمی كنید؟
- اگر از جزئیات كار باخبر باشید متوجه می شوید كه سم خطر بیشتری دارد. وقتی تیرانداز شلیك می كند، حیوان بعد از چند قدم به زمین می افتد و جان می دهد. ماموری كه به همراه اكیپ است با دستكش لاشه را به درون كیسه پلاستیكی می اندازد و محل ریختن خون را با آهك یا با مواد دیگر ضدعفونی می كند. لاشه ها به كهریزك منتقل می شوند و در یك ترانشه (گودال) مجزا به همراه مواد شیمیایی گندزدا دفن می شوند. اگر سگ مبتلا به هر نوع بیماری باشد با این روش از گسترش آن كاملاً جلوگیری می شود. اما اگر حیوان مسموم شود مدتی بعد جان می دهد و در این مواقع لاشه در مخفی گاه ها یا مكان های دور از دسترس می افتد. به احتمال زیاد لاشه عفونت می گیرد و حشرات و آلودگی تمام منطقه را پر می كنند. این نتیجه استفاده از طعمه مسموم در مورد سگ ها است.
●از تله نمی توان استفاده كرد؟
- ما الآن روی مسئله زنده گیری كار می كنیم. قصد داریم با كمك گروه های حمایت از حیوانات و سازمان دامپزشكی یك روش تلفیقی بسازیم كه در آن بحث زنده گیری و عقیم سازی انجام شود. تیراندازی و اتلاف سگ نیاز به مهارت خاصی دارد. با این حساب زنده گیری سگ های ولگرد یك تخصص است كه احتیاج به تحقیق و كار زیادی دارد. در این روش می توان از تله ، تور یا وسایل مشابه استفاده كرد.
● این حیوانات همگی معدوم می شوند؟
- سگ های به دام افتاده به كمك یك ماده بی حس كننده به جایگاهی در حاشیه شهر منتقل خواهند شد. در این جایگاه حیوانات بیمار معدوم می شوند و حیواناتی كه خطرناك تشخیص داده نشوند یا احیاناً ارزشمند باشند پس از طی قرنطینه یا عقیم شده، در محیط طبیعی رها می شوند یا برای فروش به متقاضیان عرضه می شوند. این جایگاه در حال ساخت است و پس از پایان كار می تواند توله سگ های شهری را هم از خانه هایی كه توان نگهداری آنها را ندارند قبول كند.
● به موضوع تیراندازی برگردیم. اسلحه ها از چه نوعی هستند؟
- از تفنگ شكاری برای این كار استفاده می شود. كلانتری های منطقه فعالیت اكیپ اتلاف سگ هم در جریان ماموریت هستند. شخص تیرانداز نیز از پرسنل نیروی انتظامی است و یونیفورم ناجا را بر تن دارد.
● در مناطق داخل شهر اكیپ بیشتر در چه نقاطی فعالیت می كند؟
- ما به هر جایی كه شهرداری ناحیه گزارش وجود سگ را بدهد سركشی می كنیم. بعضی از ارگان ها، دانشگاه ها یا سازمان ها صاحب زمین های وسیع و ناهمواری هستند كه محل مناسبی برای سگ ها است. اكیپ با هماهنگی لازم وارد محوطه می شود و با برنامه قبلی سگ های ولگرد ناقل را معدوم می كند.
● تا به حال هیچ حادثه ای در جریان تیراندازی رخ نداده است؟
- خیر، نیروها در مقابل هر حادثه احتمالی بیمه هستند و به دلیل این كه تیراندازان احتیاط كافی به عمل می آورند تا به حال هیچ یك از شهروندان مصدوم نشده اند. نهایت حادثه این بوده است كه گلوله كمانه كرده و به دیوار برخورد كند.
●به عنوان سؤال آخر چه آماری از تعداد سگ های ولگرد در تهران وجود دارد؟
- متاسفانه آمار دقیقی در این مورد در دسترس نیست. همیشه باید یك نسبت استاندارد بین تعداد سگ ها و تعداد دام های هر محل وجود داشته باشد كه در شهرهای بزرگ مانند تهران قابل استفاده نیست، ولی سازمان دامپزشكی اعلام كرده است كه اگر در تهران سالانه ۱۵ هزار قلاده سگ كشته شوند تعداد سگ های ولگرد تحت كنترل درمی آید. ما از تعداد ۸-۷ هزار شروع كرده ایم و در سالهای ۸۰ به بعد به ارقام بالاتر از ده هزار و اخیراً به ۱۶ هزار رسیده ایم. مضاف بر این كه مشاهده ظاهری شهر هم نشان می دهد كه مسئله سگ های ولگرد در تهران تحت كنترل قرار گرفته است.

محمد سرابی

منبع : روزنامه همشهری