سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا


کتابخانه ملی چین


کتابخانه ملی چین
● تأسیس: ۱۹۰۹
● تاریخچه:
كتابخانه ملی جمهوری خلق چین به‌خاطر منابع جامع و غنی تحقیقی، انتشارات عمومی ارزشمند، و تاریخ طولانی‌اش شهرت دارد. این كتابخانه در شمال پارك زیبای «بامبوی بنفش» در پكن قرار دارد و شعبه آن در خیابان ونجن[۱] در كنار دریاچه پارك «بی‌های»[۲] واقع شده. در ۲۴ آوریل سال ۱۹۰۹ كتابخانه مركزی پكن ساخته شد و بعد از انقلاب ۱۹۱۱، سرپرستی آن به وزارت آموزش و پرورش حكومت پكن واگذار شد و در ۲۷ اوت ۱۹۲۱ رسماً افتتاح گردید.
این كتابخانه به گرد‎آوری نسخه‌های كتاب‌های ناشران داخل كشور پرداخت و خود را به‌عنوان كتابخانه ملی معرفی كرد. در ماه ژوئیه ۱۹۲۸، مجدداً به‌عنوان كتابخانه ملی بی‌پینگ[۳] نامگذاری شد. در ماه اوت ۱۹۲۹ با كتابخانه بی‌های (كه مؤسسه آموزش و فرهنگ چین به‌وجود آورده بود) به همكاری پرداخت، اما نام آن همچنان ثابت ماند. ساختمان كتابخانه در خیابان ونجن كه اینك شعبه كتابخانه ملی است بنا گردید. در سال ۱۹۳۳، یعنی هنگامی كه كتابخانه مركزی نان‌جینگ[۴] ساخته شد، این دوكتابخانه ملی با هم به موجودیت خود ادامه دادند. افراد مشهور و شخصیت‌های فرهنگی، یكی پس از دیگری در هدایت و تثبیت كتابخانه نقش مؤثر داشتند. بعد از تأسیس جمهوری خلق چین، فقط كتابخانه ملی بی‌پینگ به نام كتابخانه ملی نامگذاری شد. این كتابخانه زیر نظر وزارت فرهنگ چین اداره می‌شود.
● ساختمان:
همزمان با پیشرفت بنیان سوسیالیسم، ساختمان كتابخانه در خیابان ونجن برای چندمین بار توسعه یافت، ولی هیچ گاه با نیازهای روزافزون تطبیق نیافت.
در مارس ۱۹۷۵، بنا به پیشنهاد نخست وزیر «چوئن لای» شورای ایالتی تصمیم گرفت به سرعت دست به كار ساختمانی شود كه به‌عنوان یك كتابخانه ملی، مناسب باشد. جشن آغاز عملیات ساختمانی در ۲۳ سپتامبر ۱۹۸۳ برگزار گردید، عملیات در ۱۸ نوامبر شروع شد و در اول ژوئیه ۱۹۸۷ پایان یافت.
كتابخانه جدید در حومه غربی پكن قرار گرفته و در زمینی به مساحت ۵/۷ هكتار، با زیربنای ۰۰۰‚۱۴۰ مترمربع (۰۰۰‚۱۷۰ مترمربع با تمام طبقات) ساخته شده كه از لحاظ وسعت، پس از كتابخانه كنگره بزرگترین كتابخانه دنیا است و گنجایش پذیرش همزمان ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ مراجعه‌كننده را دارد. كتابخانه سابق به‌عنوان شعبه‌ای از كتابخانه ملی كنونی فعالیت می‌كند.
● بخش‌ها:
▪ كمیته سفارش كتاب، مجلات و مواد
‌▪ بخش سفارش و فهرستنویسی كتاب‌های چینی
▪ بخش سفارش و فهرستنویسی كتاب‌های خارجی
▪ بخش خدمات مطالعه و امانت
▪ بخش روزنامه‌ها و مجلات
▪ بخش گردآوری ویژه كتاب‌های كمیاب
▪ بخش تحقیق و مراجعه
▪ بخش توسعه خودكارسازی
▪ بخش فعالیت‌های دانشگاهی
▪ بخش تكثیر اسناد
▪ بخش تحقیق در علم كتابداری
▪ شماره استاندارد بین‌المللی پیایندهای چین
▪ خانه نشر كتابشناسی و اسناد
▪ مركز ملی میكروفیلم چین برای منابع كتابخانه
▪ و نیز دیگر واحدهای موظف مانند: دفتر مدیران، بخش عملیاتی، بخش مالی، بخش پرسنلی، بخش حراست، بخش خدمات عمومی، بخش مدیریت ساختمان، بخش مدیریت ماشین آلات و برق.
● فعالیت‌ها و خدمات:
▪ گردآوری و دریافت تمامی كتاب‌های منتشره در داخل چین، جمع‌آوری و حفظ و نگهداری نشریات داخلی و خارجی و‌آثار تاریخی با استفاده از فناوری جدید كه به این ترتیب كتابخانه به مهمترین مركز نگهداری و امانت كتاب‌های داخلی چین تبدیل شده است؛
▪ انتشار منابعی در زمینه علوم كتابداری و اطلاع‌رسانی و در نتیجه تبدیل كتابخانه به مركز اطلاعات عمومی درباره علوم كتابداری، راهنمایی كتابخانه‌های داخلی، و ایجاد هماهنگی در جامعه كتابداری چین؛
▪ تهیه و انتشار كتابشناسی‌ها، نمایه‌ها، فهرست‌های مشترك و فهرست كتب كتابخانه، تهیه كارت‌های استاندارد رده‌بندی برای كتاب‌ها به ترتیبی كه هم برای افراد و هم برای رایانه قابل خواندن است، و نیز ایفای نقش یك سامانه بین‌المللی ذخیره اطلاعات در چین؛
▪ خدمات اشاعه اطلاعات گزیده؛
▪ انجام تحقیقات و استفاده از فنون نوین به‌منظور ایفای نقش محوری و مركزی در توسعه روند مدرنیزه‌كردن كتابخانه‌ها، شبكه‌سازی و اجرای استانداردها، و ایفای نقش به‌عنوان مركز اطلاع‌رسانی در جامعه كتابداری چین؛
▪ ایفای نقش فعال در فعالیت‌های سازمان یافته كتابداری و اطلاع‌رسانی كه به‌وسیله مؤسسات بین‌المللی مربوط انجام می‌گیرند؛
▪ فعالیت جدی در توسعه آموزش‌های ضمن خدمت و برگزاری نشست‌های مشترك كاركنان كتابخانه با كتابخانه‌های دانشگاهی و مهم كشورهای دیگر؛
▪ انعقاد موافقت‌نامه‌های فرهنگی از طرف دولت به‌منظور مبادله منابع و همكاری با تمامی كتابخانه‌ها و مؤسسات فرهنگی در سطح جهان.
● كاركنان:
تعداد كارمندان این كتابخانه بیش از ۱۶۸۹ نفر است كه ۱۱۵۹ نفر آنان متخصص هستند.
● مجموعه‌ها:
در حال حاضر (سال ۲۰۰۲) كل مجموعه آن بالغ بر ۰۰۰‚۱۱۰‚۲۳ جلد است كه كتب قدیم و جدید و دیگر مواد و منابع اطلاعاتی را دربرمی‌گیرد و به زبان‌های گوناگون (زبان‌های بیش از ۲۰ اقلیت ملی) نوشته شده و حاوی صدها هزار كتاب نایاب است. آمارمجموعه این كتابخانه در سال ۲۰۰۲ بدین قرار است:
▪ مجموعه‌های به زبان چینی ۰۰۰‚۰۰۰‚۱۰ عنوان،
▪ مجموعه‌های به زبان خارجی ۰۰۰‚۳۶۰‚۹ عنوان،
▪ میكروفیلم و میكروفیش ۰۰۰‚۱۶۰‚۱ فقره،
▪ مواد دیداری و شنیداری ۰۰۰‚۷۰ فقره،
▪ انتشارات الكترونیكی ۰۰۰‚۸ فقره.
قدمت مجموعه كتابخانه ملی چین به ۷۰۰ سال قبل بازمی‌گردد، زیرا وارث آثار بازمانده از سلسله‌های سونگسا، یوان، مینگ و كینگ است. مجموعه‌های كتابخانه بزرگ دولت، آكادمی سلطنتی، و مدرسه جنوبی كالج سلطنتی خاندان كینگ، پس از تأسیس كتابخانه ملی در سال ۱۹۱۰ به این كتابخانه انتقال یافت.
كم‌كم كتابخانه نسخه‌های گرانبهای چوبی (كه بر روی چوب حك شده بود)، حكاكی‌های روی استخوان یا لاك لاك‌پشت، دستخط‌های دوره‌های امپراتوری، و نسخه‌های خطی (مانند مجموعه كامل چهار مقوله ادبیات)، و نیز نسخه‌های خطی غارهای وان هوانگ را به مجموعه خود اضافه كرد. در بین این مجموعه، نمونه‌های كتب كمیاب عبارت‌اند از: دستنوشت‌‌های بودایی كه به سال ۴۵۸ میلادی برمی‌گردد، یا مجموعه‌های سلاطین سلسله‌های مختلف كه قدمت آن به سال‌های ۱۷۳۶ تا ۱۷۹۵ می‌رسد. همچنین در این كتابخانه می‌توان به ۰۰۰‚۲۸۰ جلد از كتیبه‌های دستنوشت كتب مقدس (مربوط به سال‌های ۶۱۸ تا ۹۰۸) و نیز ۰۰۰‚۲۵۰ مورد دستنوشته روی استخوان و پوست (مربوط به قرون ۱۱ تا ۱۶ قبل از میلاد مسیح) اشاره كرد.
در سال ۱۹۵۴، كتابخانه ملی چین مجموعه ویژه‌ای از نسخه‌های خطی ترتیب داد و از آن پس به جمع‌آوری نسخه‌های خطی نویسندگان مشهور و تحصیلكردگان چینی و نویسندگان امریكایی پرداخت.
این كتابخانه، مقالات و رساله‌های دكتری و نشریات سازمان ملل و مؤسسات تابعه آن و همچنین مجموعه قابل توجهی از انتشارات كشورهای دیگر را كه ابعاد مختلف پیشرفت‌های سیاسی، اقتصادی، علمی و فنی كشورهای جهان را می‌نمایانند، جمع‌آوری می‌كند و از این طریق مواد لازم برای تحقیق بر روی كشورهای خارجی در این كتابخانه فراهم است. این كتابخانه انتشارات كشورهای دیگر را نیز كه به ۱۱۵ زبان است (و عمدتاً زبان‌های انگلیسی، روسی، ژاپنی، فرانسوی و آلمانی در آن‌ها تقدم دارند) جمع‌آوری می‌كند.
از زمان تأسیس، كتابخانه با فعالیت در جمع‌آوری، آماده‌سازی، ذخیره و كامل‌سازی مجموعه كتاب‌ها، توانسته است نظامی را با خصایص چینی به‌وجود آورد (هم اكنون این كتابخانه از یك سالن برای نسخه‌های حفاظت‌شده، و یك سالن اصلی و ۲۹ سالن كمكی تشكیل شده است). نظام كتابخانه نه‌تنها تأكید بر جمع‌آوری دارد، بلكه به گردش اسناد نیز بهای لازم را می‌دهد.
هم‌اكنون تلاش كتابخانه بر این است كه كتاب‌ها را در مجموعه‌های میكروفرم و انواع شكل‌های ماشین‌خوان نگهداری كند. غیر از مجموعه‌هایی كه كتابخانه در هنگام تأسیس، مالك آن‌ها بوده، مجموعه‌های كتابخانه عمدتاً از راه‌های زیر گسترش می‌یابند:
▪ نسخه‌های اضافی كه توسط ناشران داخلی فرستاده می‌شوند،
▪ انتخاب و خرید انتشارات داخلی، قدیم و جدید،
▪ اهدا و اختصاص كتاب توسط مؤسسات و افراد،
▪ انتخاب و سفارش از كشورهای دیگر،
▪ مبادلات بین‌المللی كتاب و نشریات،
▪ نسخه‌برداری و عكسبرداری از نشریات.
● ورودی‌ها:
كتاب، نشریه، نسخه خطی، نقشه، فیلم، میكروفیلم، نت‌های موسیقی، اسناد دولتی، كتاب‌های كمیاب، پایان‌نامه.
● انتشارات:
كتابخانه ملی چین دارای یك سازمان انتشارات آكادمیك ـ مركز انتشار اسناد و كتابشناسی است و عمدتاً اسناد ارزشمندی را منتشر می‌كند. تعداد این انتشارات هفتاد تا هشتاد عنوان در سال است.
● نشریات ادواری كه به‌وسیله كتابخانه منتشر می‌شوند عبارت‌اند از:
▪ دكومانتاسیون (فصلنامه)،
▪ بولتن كتابخانه ملی چین (فصلنامه)،
▪ كتابشناسی ملی چین،
▪ بولتن كتاب‌های تازه به زبان‌های خارجی.[۵]
● اطلاعات تماس:
▪ +۸۶۱ ۸۴۱ ۹۲۹۰ تلفن
▪ +۸۶۱ ۸۴۱ ۹۲۷۱ نمابر
National Library Of China نشانی
۳۹ Baishiqiao Road,
Beijing ۱۰۰۰۸۱
Peoples Republic of China
پانوشتها:
۱. Wenjin
۲. Beihai
۳. Beiping
۴. Nanjing
۵. National Library of China.available at: http://www.nlc.gov.cn/english.htm (۱۰ jan. ۲۰۰۳
منبع : نما مجله الکترونیکی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران


همچنین مشاهده کنید