آیا شما هنوز مک دونالدیزه نشده‌اید؟

تأثیرات گسترده فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی شركت «مك‌دونالد» در نقاط مختلف دنیا و اهرم‌های تبلیغات آنان. نگرانی‌های زیادی را در كشورهای دنیا به وجود آورده است. رستوران‌های زنجیره‌ای این شركت كه همواره به عنوان نماد استعمارگری آمریكا در دنیا به شمارمی‌روند، علاوه بر سركوبی خلاقیت كاركنان، ارائه غذاهایی كم كیفیت و اغفال كودكان با ارائه اسباب بازی‌های عروسكی، تأثیرات پشت پرده گسترده سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و زیست‌محیطی فراوانی را برای مردم دنیا به ارمغان آورده‌اند. نویسنده مقاله با ارائه اهداف خود از اصلاح «مك دونالدیزه» شده، ناگفته‌های فراوانی را در مورد عملكرد تبلیغاتی این شركت به ویژه در مدارس انگلستان ارائه می‌نماید.
مسأله و مشكل اساسی در مورد فرآیند مك‌دونالدیزه شدن دنیا، این حقیقت است كه دیگران در قالب یك سیستم، الگوی زندگی ما را سازمان‌دهی می‌كنند؛ به جای این‌كه ما شخصاً زندگی خود را هدایت نماییم... شما برای اشتغال در شعب مك‌دونالد، احتیاجی به خلاّق بودن ندارید؛ به همین دلیل هم، كارمندان پشت پیشخوان‌ها، حركات و رفتاری دیكته شده باید انجام دهند. در این صنعت، نیازی به پخت خلاّقانه یك همبرگر ندارید، بلكه باید تنها به دنبال كسی باشید كه فقط فعالیت های روزمره را براساس دستورالعمل‌های مقامات بالاتر انجام دهد. بدین ترتیب، شما همهٔ كارهای خلاّقانه را از شغل‌های این رستوران‌ها حذف نموده‌اید و همه باید فقط و فقط به فرآیندهای دیكته شده شركت، تن در دهند. به همین دلیل این مشاغل از انسانیت تهی گردیده و انسان‌ها را به شكل روبات‌های انسانی در آورده است.
آیا شما تاكنون چیزی در مورد «مك‌دونالدیزه شدن» شنیده‌اید؟ و آیا فكر می‌كنید كه این لغت ممكن است بر شما تأثیر گذارد؟ و چرا شما باید مراقب این تأثیرات احتمالی باشید؟
اما بدون تردید با آگاهی شما از برنامه‌های مك‌دونالد برای تسلط بر دنیا، شما هم احتمالاً دلایلی را برای نگرانی خواهید یافت.
«مك‌دونالدیزه شدن» اصطلاحی است كه به‌وسیله جورج رتیزر در سطح جامعه عمومیت یافته است. در دوره كنونی كه تردیدهایی در مورد انگیزه‌های واقعی این شركت چندملیتی (و سایر شركت‌های بزرگ فراملی) وجود دارد، این اصطلاح از سوی كسانی رایج گردیده است كه معتقدند، مك‌دونالد با هدایت ناصحیح جامعه و تلاش برای تسلط بر جنبه­های اجتماعی، سیاسی و زیست‌محیطی آن، به دنبال دست‌یابی به اهداف خود است.
شركت مك‌دونالد از طریق ارائه تصویری كه به دقت طراحی و اجرا شده است، در سراسر جهان خود را به عنوان مؤسسه‌ای خوب، سالم. مفید و دوستدار خانواده معرفی كرده است.
برنامه‌های عظیم تبلیغاتی مك دونالد، همواره بر میلیاردها نفر از جمعیت جهان تأثیر گذاشته كه خرید روزانه توسط ۴۳ میلیون مشتری از این شركت، باعث پشت‌گرمی آنان می‌شود- هر چند برای بسیاری از مردم، مك‌دونالد تنها در قالب یك ساندویچ خلاصه می‌گردد.- به عنوان مثال، دامنه فعالیت‌های مك‌دونالد را در سال ۱۹۹۹ میلادی در نظر بگیردید. فروش جهانی این شركت ۳۸ میلیارد دلار بود كه سودی برابر با ۲ میلیارد دلار را برای مك­‌دونالد به ارمغان آورد.
مك‌دونالد دارای ۲۷۰۰۰ رستوران در ۱۱۹ كشور می‌باشد كه البته رهبر بازار غذاهای آماده (Fast Food) جهان نیز محسوب می‌گردد. البته مك‌دونالد دارای شركت‌های توزیع كننده دیگری نیز در صنعت غذایی می‌باشد كه در سال گذشته، بیش از ۳۰۳ میلیون دلار برای مك‌دونالد سود به همراه داشته‌اند. بدین ترتیب، مك‌دونالد مثال درخشانی از این امر است كه یك شركت در سیستم بازار آزاد تا چه حد می‌تواند موفق باشد.
اما در فراسوی چهره خندان عروسك معروف مك‌دونالد (رونالد)، ابر شركت چند ملیتی خودخواه و منحصر به فردی قرار گرفته كه در برابر دولت‌های ملی، قدرت زیادی را در دست دارد. البته مك‌دونالد تأثیرات خود را تنها در جنبه سیاسی منحصر ننموده است. آن‌ها از پول‌ها و اعانه­های خود برای هدف‌گیری و سلطه بر آسیب‌پذیرترین افراد­ جامعه (افراد فقیر) بهره می ‌برند. مك‌دونالد همه ساله بیش از دو میلیارد دلار جهت تبلیغات خود هزینه می‌كند. لذا احتمالاً M كمانی شكل آرم این شركت در اكثر نقاط دنیا از صلیب مسیح هم معروف‌تر و آشناتر است.
این ابرشركت در صدد آن است كه برای افزایش نفوذ خویش در جامعه، بر تعداد مشتریان آینده خود یعنی كودكان بیافزاید. به همین دلیل، مك‌دونالد همه جا و از كلاس‌های درس مدارس تا پیشخوان رستوران‌ها، (اگر نگوییم از گهواره تا گور)، خود را با كودكان و نوجوانان همراه نموده است. در سال ۱۹۹۵ میلادی و طی گزارشی اعلام گردید كه مك‌دونالد با ارسال بسته‌هایی آموزشی به معلمان فاقد توانایی مالی، اهداف ویژه­‌ای را دنبال می­كند، اما در واقع و از سال ۱۹۹۳ میلادی، این بسته­های آموزشی برای كلیه معلمان مدارس انگلستان ارسال شده است. در پرسش­ها و تمرینات این كتاب­ها، ارجاعات روشن و واضحی به رستوران­های زنجیره­ای عرضه همبرگر مك­دونالد شده است. به مثال­های زیر توجه كنید:
ـ كتاب تاریخ منطقه: تغییرات مكانی رستوران­های مك­دونالد را در چند سال اخیر شرح دهید.
ـ كتاب جغرافیا: آیا می­دانید كه واحدهای رستورانی مك­دونالد در انگلستان، در كدام مناطق قرار گرفته­اند؟
ـ كتاب ریاضیات: چند سبد مرغ سوخاری به سبدهای كنونی بیافزایید و حاصل آن را به­­دست بیارورید.
ـ كتاب انگلیسی: این كلمات را تعریف نموده و با آن­ها جمله بسازید: ساندویچ جوجه، غذای كودك و پیش غذای ویژه مك­دونالد.
ـ كتاب موسیقی: برای این جمله یك آهنگ بسازید: «مك­دونالد یك مغازه دارد....» بلیندا یاكسلی از انجمن اولیا و مربیان انگلستان در این مورد می­گوید: «این كار، نوعی شستشوی مغزی دادن آسیب­پذیرترین افراد جامعه ماست.»
به علاوه، دولت كنونی بریتانیا از دخالت شركت مك­دونالد در سیستم آموزشی در مدارس این كشور خوشحال است. در سال ۱۹۹۸ میلادی، دیوید بلون كیت و استیفن بایرز، وزرای آموزش و پرورش و صنایع انگلستان، به مك­دونالد اجازه دادند كه در ساخت آزمایشگاه­های آموزشی منطقه «نورث سامرست» مشاركت نماید. همچنین در سال ۱۹۹۹ میلادی، (این سال به عنوان «این سال به عنوان «سال ملی مطالعه» در انگلستان انتخاب شده بود)، شركت مك­دونالد با ارائه ظروف غذای نهار مدارس خود با این آرم، به جمع حامیان این طرح پیوست. دیو موریس یكی از كارشناسان بریتانیایی معتقد است كه این شركت، به بچه­های مدارس بریتانیا، به عنوان كارگران ارزان قیمت آینده خود و یا مشتریان نسل­های آینده خویش می­نگرد. همچنین، قاضی یكی از شكایات مطرح شده علیه شركت مك­دونالد، تأثیر قابل توجه این شركت بر كودكان را تأیید نمود و اعلام كرد كه مك­دونالد كودكان و والدینشان را برای پیوستن به جمع خریداران غذاهای آماده تولیدی خویش، تحت فشار روحی قرار می­دهد.
اما اگر این شركت چند ملیتی قادر است نظیر سایر شركت­های بزرگ چند ملیتی دیگر، دست به این اقدامات غیر مسئولانه و مجرمانه بزند، چرا ما در رسانه­های خود مطالب زیادی را در این مورد مشاهده نمی­كنیم؟
باید خاطر نشان كنیم كه مك دونالد مخالفان خود را به­دلیل اتهام «دروغ­گویی علیه اتهام «دروغ­گویی علیه شركت» مورد تعقیب قضایی قرار می­دهد. آنان حتی رسانه­های معروفی نظیر «بی­بی­سی» و «گاردین» را تهدید به شكایت نموده­اند. لذا آن­ها تلاش می­كنند كه از اظهار نظر­های آزاد افراد در جامعه مدنی كه ممكن است بر فعالیت­های تجاری آن­ها تأثیر بگذارد، جلوگیری نمایند. به همین دلیل، تعداد رسانه­هایی كه به­دلیل این اظهار نظرها توقیف و یا تعطیل شده­اند، رو به افزایش است.
تنها گروهی كه اقداماتشان در مورد اهداف پشت پرده مك­دونالد موجب عكس­العمل شدید مدیران این شركت گردید، گروهی كوچك از فعالان مسائل اجتماعی در شهر لندن بودند. در سال ۱۹۹۰ میلادی، شركت مك­دونالد شكایت خود را در مورد جزوه منتشر شده توسط این گروه با عنوان «آنچه در مورد فعالیت­های شركت مك­دونالد، اشتباه است.» به مراجع حقوقی ارائه نمود. مك­دونالد با هزینه­های زیاد حقوقی، نسبت به استخدام و معرفی چند وكیل زبردست برای اقامه شكایت قضایی خود علیه دو عضو این گروه شامل دیو موریس (پستچی) و هلن استیل (باغبان) اقدام كرد.
آغاز این محاكمه پر سر و صدا در شهر لندن، با واكنش­های فراوان مردم انگلستان روبرو شد. مردم بریتانیا در مجموع ۳۵۰۰۰ پوند به اعضای این گروه جهت استفاده از مشاوران حقوقی كمك نمودند. در پایان این محاكمه پر سر و صدا، دادگاه مقرر نمود كه در مجموع، ۰۰۰/۹۰ پوند خسارت به مك­دونالد اعطا گردد.
در پایان باید به سخنان جیوفری گالیانو بازیگر اصلی نقش عروسك رونالد رستوران­های مك­دونالد در دهه هشتاد میلادی اشاره كنم كه پس از عذرخواهی از مردم چنین گفت: «من كودكان و نوجوانان را برای انجام كاری نادرست، با شستشوی مغزی ترغیب می­نمودم. من هم اینك می­خواهم در اینجا از همه كودكانی كه در سراسر دنیا به دلیل فعالیت­های من به خوردن غذاهای مك­دونالد و در نتیجه، كشتار میلیون­ها حیوان ترغیب شدند، عذرخواهی نمایم.»

نویسنده: تی، جی، اسنیت
منبع: WWW. i-resign. com
منبع: ماهنامه سیاحت غرب ، شماره ۳۷

منبع : خبرگزاری فارس