جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
وحی و کیفیت نزول قرآن
الف ) وحی .
قـرآن مـجید به توسط فرشته وحی , جبرئیل از سوی خداوند و بر وفق آنچه در لوح محفوظ ثبت است , به عین الفاظ بر قلب [ قوای دراكه ] حضرت رسول (ص ) وحی یا نازل شده است . وحـی , پـدیـده ای اسـت واقعی و عینی و روحانی و عبارت است از ارسال پیام از سوی خداوند به پیامبران , و در مورد قرآن به حضرت خاتم الانبیاء (ص ). قرآن پژوه معاصر , استاد محمد هادی معرفت , در تعریف وحی نشده است : وحی پدیده ای است روحانی كه در بعضی از مردم پدید می آید كه با آن به خصایص روحی , ممتاز می گردند كه آنان را سـزاوار اتصال به ملااعلی می گرداند , و این یا با مكاشفه در باطن نفس است یا با شنیدن كه گـیـرنـده وحـی احـسـاسـی ناگهانی را درمی یابد كه از خارج وجودش بر او نازل می گردد و برخاسته از ضمیر خود او نیست . و می افزاید كه وحی از مقوله ادراك وصف ناپذیر است و این پدیده روحانی را كسی كه شایسته دریافت آن است درمی یابد. و جز او كسی نمی تواند ژرفنای آن را وصف كند , مگر آنكه به آثار و عوارضش از آن تعبیر كند. ( التمهید , ۱/۲۶ ) همو وحی را سه گونه می داند. ۱ ) بـه صـورت رؤیـای صـادقـه ۲ ) به وساطت جبرئیل ۳ ) به صورت مباشر ( بدون واسطه ) كه مخصوصا دو صورت اخیر بر حضرت رسول (ص ) فرود می آمده است . و صورت اول در آغاز بعثت برای حضرت (ص ) پیش می آمده است . شادروان رامیار برای وحی مراحل هفت گانه شمرده است ( تاریخ قرآن , ۱۱۲ ).
و فرق آن را با الهام باز نموده است ( پیشین , ۱۴۵ به بعد ). شـادروان عـلامـه طـبـاطـبایی می نویسد : آنچه از قرآن به دست می آید این است كه این كتاب آسمانی [ قرآن ] از راه وحی ای كه به پیغمبر اكرم (ص ) شده به دست آمده , و وحی یك نوع تكلیم آسـمـانـی ( غـیـر مادی ) است كه از راه حس و تفكر عقلی درك نمی شود , بلكه با درك و شعور دیـگـری اسـت كه گاهی در برخی از افراد به حسب خواست خدایی - پیدا می شود , و دستورات غیبی یعنی نهان از حس و عقل را از وحی و تعلیم خدایی دریافت می كند. عهده داری این امر نیز نبوت نامیده می شود. ( قـرآن در اسـلام , ۱۰۷ ) همچنین : عقیده عمومی مسلمین - كه البته ریشه آن همان ظواهر لـفـظی قرآن است - درباره وحی قرآن این است كه قرآن مجید به لفظ خود سخن خداست كه به وسـیله یكی از مقربین ملائكه كه موجوداتی آسمانی هستند , به پیغمبر اكرم (ص ) فرستاده شده است . نام این ملك یا فرشته , جبرئیل و روح امین است .
سخن خدا را تدریجا در مدت بیست و سه سال به پیغمبر اكرم (ص ) رسانیده و به موجب آن به آن حضرت ماموریت داده شده كه لفظ آیات آن را بر مردم بخواند. ( پیشین , ۹۰ ). بـه گـفته مرحوم رامیار , واقعیت وحی به انبیاء به تواتر تاریخی رسیده است و مورد تایید یاران و حتی دشمنان ایشان بوده است , ولو آنكه در تبیین و توجیه آن اختلاف نظر بسیار است . ( تاریخ قرآن , ۱۳۳ ). در حـین نزول وحی به حضرت رسول (ص ) احوال سنگین گوناگونی دست می داده است نظیر لـرزیدن , در هوای سرد عرق ریختن , به حالتی نزدیك به بیهوشی و بهت درآمدن , و گاه قبل از فرارسیدن وحی , صدایی مانند زنگ ( جرس ) می شنیده است .
بهترین و كاملترین توصیف از آغاز شدن وحی در سیره ابن هشام آمده است . ( ـ سیرت رسول اللّه , ۱/۲۰۵ به بعد , باب دوازدهم . ) پـس از انـقـضـای هـر نوبت از وحی , حضرت رسول (ص ) الفاظ قرآن را كه به نحوی روشن در خـاطـرش نـقش بسته بوده است , به یاد می آورده و به كاتبان وحی كه عده آنان را تا چهل نفر از صـحـابه با سواد ( از جمله خلفای چهارگانه , ابی بن كعب , زید بن ثابت , طلحه , زبیر , سعد بن ابـی وقـاص ) یـاد كـرده انـد , امـلا مـی فـرمـوده انـد و آنان با نوشت افزارهای بسیار ابتدایی آن را مـی نـوشته اند , و سپس با نظارت مستقیم حضرت (ص ) بر مردم می خوانده اند و حافظان , حفظ می كرده اند. ( درباره حافظان اولیه ـ تاریخ قرآن , رامیار , ۲۴۷ به بعد ).
ب ) نزول .
نـزول قرآن مجید عبارت است از فرود آمدن وحی به تفاریق , از مصدر وحی ( خداوند ) به مهبط وحـی ( قـلـب حـضـرت رسول - ص - ) در طی مدت بیست و سه سال از لیلهٔ القدر ( شبی از شبهای فرد دهه آخر رمضان ) سال اول بعثت , تا اندكی پیش از وفات آن حضرت (ص ).
در قرآن مجید , نزول وحی چون به خداوند نسبت داده شود , انزال و تنزیل نامیده می شود. نخستین سوره ای كه بر حضرت رسول (ص ) نازل شده است , سوره علق ( اقرا ) است . بـعضی گفته اند ابتدا فقط پنج آیه اول این سوره نازل شده است , بعضی از محققان هم برآنند كه نخستین سوره كامل كه نازل شده است , فاتحهٔ الكتاب ( سوره حمد ) است . ( التمهید , ۱/۹۳ - ۹۸ ). آخرین سوره ای كه نازل شده است , سوره نصر است . بـعـضـی از قـرآن پـژوهان گفته اند كه قرآن بتمامه در لیلهٔ القدر به صورت جملهٔ واحدهٔ ( یكباره ) از لوح محفوظ به بیت العزهٔ یا بیت المعمور ( در آسمان چهارم ) نازل شده , و سپس نجوما یا منجما یعنی بخش بخش و به تفاریق در طول مدت ۲۳ سال به تفصیل نزول یافته است . ( بحارالانوار , ۱۸/۲۵۳ - ۲۵۴ ). مـلا مـحسن فیض گفته اند مراد از این [ دو نحوه نزول ] نزول معنای قرآن به قلب پیامبر (ص ) اسـت ... سـپـس در طول بیست [ و سه ] سال , هر بار كه جبرئیل بر او ظاهر شده و وحی آورده و الفاظ آن را بر حضرت می خوانده است , بخش بخش از باطن قلب او به ظاهر زبانش نزول می یافته است . ( مقدمه نهم از تفسیر صافی ). عـلامه طباطبایی هم بر آن است كه حقیقت قرآن , یعنی كتاب مبین در یك شب ( لیلهٔ القدر ) بر قـلـب رسـول خدا (ص ) نازل شده و سپس همین قرآن بعد از آنكه تفصیل یافت , تدریجا در طی مدت دعوت نبوی , نزول یافته است . ( المیزان , ذیل تفسیر آیه ۱۸۵ بقره . )
● نزول تدریجی قرآن , نظر به چند علت یا حكمت داشته است .
۱ ) رخ دادن پیشامدهایی كه دستوری و حیانی یا الهی می طلبید
۲ ) كسانی پرسشی داشتند كه جواب اقتضا می كرد
۳ ) تشریع حكمی در موقع مناسب و معین لازم می نمود
۴ ) پایدار ساختن پیامبر ( فرقان آیه ۳۲ )
۵ ) ایجاد روحیه ثبات قدم در مؤمنان و مجال دادن به كـافران یا تازه ایمان آوردگان تا برای ترك عقاید باطله و عادات رذیله و ایجاد عقاید و عبادات و آداب درست به جای آن ; همچنین سیر از نرمش و مماشات با كفار به جهاد با آنان . ( تاریخ قرآن , رامیار , ۲۰۰ - ۲۰۴ ). نزول قرآن مجید , چند آیه به چند آیه بوده است كه تعداد این آیات را ۳ تا ۵ گفته اند. ( پیشین , ۲۰۱ ).
منبع : مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
غزه آمریکا طالبان توماج صالحی حجاب رئیسی رهبر انقلاب سریلانکا کارگران پاکستان مجلس شورای اسلامی دولت
آتش سوزی کنکور سیل هواشناسی تهران سازمان سنجش شهرداری تهران پلیس سلامت فراجا قتل وزارت بهداشت
خودرو دلار ارز قیمت خودرو قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو ایران خودرو بانک مرکزی قیمت سکه مسکن سایپا
ترانه علیدوستی تلویزیون فیلم سینمای ایران کتاب مهران مدیری تئاتر شعر سینما
کنکور ۱۴۰۳
اسرائیل رژیم صهیونیستی جنگ غزه فلسطین روسیه حماس اوکراین طوفان الاقصی جنگ اوکراین اتحادیه اروپا ترکیه انگلیس
فوتبال پرسپولیس استقلال بارسلونا بازی ژاوی باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال فوتسال تراکتور لیگ برتر انگلیس تیم ملی فوتسال ایران
تیک تاک همراه اول بنیاد ملی نخبگان تسلا فیلترینگ ناسا تبلیغات ایلان ماسک اپل
مالاریا سلامت روان کاهش وزن استرس داروخانه پیری دوش گرفتن