سفیدی دندانها آرزوئی دست نیافتنی

همواره زیبائی و خصوصا داشتن چهره ای زیبا یکی از خواسته های نوع بشر بوده و برای رسیدن به آن کم و بیش تلاش هائی انجام داده است. علم دندانپزشکی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همگام با پیشرفت در زمینه های گوناگون برای توسعه این علوم، گام های موثری برداشته است به گونه ای که شاید بتوان گفت عنوان "زیبائی در دندانپزشکی" به از یکی از شاخه های تخصصی این رشته بدل شده است و بدون شک ابزار مورد استفاده در آن نیز از جذابیت های خاص خود برخوردارند. یک نمونه از این تجهیزات، سفید کننده های دندانی هستند که در ادامه به شرح مختصری از آنها خواهیم پرداخت.
سفید کننده های دندانی، سیستم هائی هستند که با بهره بردن از انواع اشعه های تابشی با مشخصات ویژه، قادر به پاک نمودن هرگونه مواد غیر طبیعی از روی جسم سفید و شفاف دندانی هستند. شاید بتوان اینگونه ذکر کرد که واژه "جرم گیری" که یکی از الفاظ پرکاربرد در علم دندانپزشکی بوده و هست، به گونه ای خاص توسط این ابزار قابل انجام است. ‏
همانطور که ذکر شد، اساس کار اینگونه وسائل، پرتو های نورانی است که تا کنون چهار نوع خاص آنها در این تجهیزات مورد استفاده قرار گرفته و چهار نوع خاص از این ابزار را پدید آورده است :
۱) دستگاه های با لامپ های لیزری،
۲) دستگاه هائی موسوم به سفید کننده های با لامپ پلاسما،
۳) دستگاه هائی با لامپ هالوژن ،
۴) دستگاه های مبتنی بر ‏‎.LED‏
دستگاه های با لامپ های لیزر، پلاسما و هالوژن نسبت به نوع سوم، قدیمی تر بوده و امروزه تحقیقات جدیدی بر روی انواع ‏LED‏ ها برای این منظور آغاز شده است که اولین نمونه ساخته شده سیستم های سفیدکننده دندانی با اینگونه لامپ ها مورد آزمایش قرار گرفته و نتایج قابل قبولی نیز ارائه شده است. بنابراین توضیحات، در ادامه این نوشته، بیشتر در رابطه با اینگونه سیستم ها صحبت خواهیم نمود.
‏دیودهای نورانی و یا همان ‏Light Emitting Diode‏ ها که از آنها به اختصار به ‏LED‏ تعبیر می شود، نوع خاصی از دیودها هستند که با افزایش جریان مستقیم در آنها، تولید فوتون های نوری زیادتر شده و در نتیجه شدت نور تابشی افزایش می یابد. این دیود ها در چند رنگ مختلف (تولید نور با رنگ متفاوت) ساخته شده اند و هر یک کاربردهای خاص خود را دارند.‏
در نوع خاصی از این سیستم ها، مجموعه ای از ۱۲ دیود نورانی با توان بالا مورد استفاده قرار می گیرد که طبق نتایج گزارش شده، طی هر دوره درمان قادر به سفید نمودن دندان به میزان ۶ تا ۸ درجه روشنائی در مدت زمان ۱۵ دقیقه است. نور تابیده شده سرد، بدون درد و با ضریب امنیت بالاست. نتیجه درمان، در صورت داشتن تغذیه مناسب و رعایت نکات ضروری در محافظت از دندان ها، برای یک مدت طولانی باقی خواهد ماند. همچنین در مراحل سفید نمودن دندان از مواد خاصی برای محافظت لثه ها استفاده می شود که نیاز به مراقبت های پس از درمان را مرتفع می سازد.
‏یکی از مزایای این دستگاه این است که خود شخص نیز با نظارت دندانپزشک، قادر به استفاده از آن خواهد بود و تنها می بایست مراحل انجام کار را منطبق بر دستورالعمل ارائه شده از طرف شرکت سازنده دستگاه به کار گیرد.
برخی از آنها که عموما در اکثر موارد انجام می شود به شرح زیر است :
▪ بررسی دندان ها و شستشوی اولیه ‏
‏▪ قرار دادن مواد محافظت کننده خاص بر روی لثه ها
▪ قرار دادن مواد سفیدکننده بر روی دندان ها و پاک نمودن آنها توسط دستگاه ‏
▪ -بررسی میزان سفیدی دندان ها و پاک نمودن مجدد توسط دستگاه (در صورت نیاز)‏
▪ برداشتن مواد محافظتی و شستشوی کامل و مجدد دندان ها ‏
از ویژگی های خاصی که متمایزکننده یک سیستم سفیدکننده دندانی با سیستم دیگر است، می توان به موارد زیر به اختصار اشاره نمود :
▪ عدم ایجاد درد
‏▪ مدت زمان اندک درمان و قابلیت اثرگذاری سریع‏
‏▪ ماندگاری اثر درمان برای مدت طولانی‏
‏▪ قابلیت درمان کلیه دندان ها در هر قسمت از دهان‏
برخی از انواع این سیستم ها دارای یک مانتیور بر روی بدنه اصلی بوده که امکان بررسی محیط داخل دهانی و وضعیت دندان ها و در نتیجه درمان بهتر و دقیق تر را فراهم می آورد.‏
برخی از سوالات متداولی که ممکن است در لزوم استفاده از این سیستم ها به ذهن خواننده خطور کند، در ادامه آورده شده است :‏
● آیا اینگونه سیستم ها از امنیت بالائی برخوردار هستند یا خیر؟
▪ با توجه به نوع پرتوهای تابشی که در این دستگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین آزمایشات متعددی که بر روی تعداد بسیاری از بیماران انجام گرفته است، تا کنون هیچگونه گزارشی مبنی بر عوارض اینگونه لامپ ها و اثرات آن بر روی دهان و دندان و یا هر عضوی از بدن انسان ارائه نشده است. تنها ممکن است بعضی از افراد به مواد محافظت کننده خاصی که طی دوره درمان استفاده می شود حساسیت داشته باشند که مانند سایر حساسیت های دیگر می بایست مورد توجه قرار گیرد. همچنین زنان باردار و یا بیمارانی که سابقه بیماری های پریودنتال دارند، استفاده از این سیستم ها تنها با مشاوره دندانپزشک و تائید وی، قابل تضمین خواهد بود.
‏● آیا استفاده از این سیستم ها برای هر فردی امکانپذیر است؟ ‏
▪ باضریب اطمینان بالا برای هر فردی که تمایل به استفاده از اینگونه دستگاه ها را دارد، می توان این روش درمانی را به کار برد. البته برای گرفتن نتایج بهتر، توصیه می شود قبل از درمان، با دندانپزشک در خصوص لزوم استفاده یا عدم استفاده از این روش درمانی مشورت نمود.‏
● با بکارگیری این روش درمانی، به چه میزان می توان دندان ها را سفید نمود؟
▪ به طور متوسط تا ۸ درجه روشنائی را می توان از اینگونه سیستم ها انتظار داشت. گرفتن نتایج بهتر بستگی به شرایط اولیه دندان ها و میزان رنگ گرفتگی آنها قبل از انجام دوره درمانی دارد. دندانپزشک پس از بررسی کامل دندان ها، قادر به تخمین میزان موفقیت این روش خواهد بود.‏
● مدت ماندگاری این روش درمانی چقدر خواهد بود؟‏
▪ در صورت مراقبت مناسب پس از درمان، به طور میانگین بین ۱.۵ - ۱ سال اثر آن باقی خواهد ماند. نوع تغذیه نیز در مدت زمان ماندگاری بسیار موثر خواهد بود.‏

نویسنده: علی معین
پست الکترونیکی: [e-mail]

منبع : مجله مهندسی پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی