اتفاقات بازار سرمایه در سال ۸۵

اولین رویداد مهم اجرای قانون جدید بازار است. بعد از تصویب قانون بازار اوراق بهادار و مهلت ۴ ماهه قانونگذار جهت اجرای قانون، در اولین اقدام هیات مدیره سازمان بورس از سوی شورای بورس تعیین و عملاً سال مالی ۸۵ بورس با ترکیبی جدید در قالب هیات مدیره سازمان بورس که یک ارگان نظارتی است، تشکیل شد.
یکی دیگر از نکات مهم در سال ۸۵ ابلاغ بند «ج» اصل ۴۴ قانون اساسی توسط مقام رهبری است هرچند رهبری در این ابلاغیه، اشاره یی به بند های الف و ب اصل ۴۴ داشتند اما تاکنون اقدام جدی در این مورد صورت نگرفته است. البته در سند چشم انداز ۲۰ساله و برنامه چهارم توسعه این موارد پیش بینی شده ولی نوع سیاستگذاری دولت چندان در این راستا نبوده اما به هر حال بند «ج» اصل ۴۴ به دلیل تاکید به واگذاری ها از طریق بورس می تواند نقطه عطفی برای بازار سرمایه باشد و حجم معاملات را به شدت در بازار سرمایه رشد خواهد داد و چنانچه این واگذاری ها به صورت صحیح کشف قیمت شوند می تواند بازار سرمایه را با تحول مواجه کند. راه اندازی تابلوی چهارم در سال ۸۵ اما و اگر های زیاد و اشکالات جدی و انتقادات بسیاری به همراه داشت که به دلیل نوع آیین نامه های تدوین شده برای این تابلو و عدم رعایت منافع سهامداران جزء اعتراضاتی از طرف کانون سهامداران حقیقی صورت گرفت.
نمونه ناکارآمدی و عدم حفظ حقوق سهامداران جزء این شرکت ها در افزایش سرمایه شرکت آریا الکتریک دیده شد که البته موارد مشابه این اشکالات در آینده به شکل دیگر به وجود خواهد آمد و شاید تجدیدنظر در این مورد خالی از لطف نباشد و تدبیر دیگری برای اخراج شرکت های بی مسوولیت از بورس اتخاذ شود. از اتفاقات دیگر سال ۸۵ شکایت سازمان بورس از نحوه معاملات شرکت «باما» و ارجاع این پرونده به دادگاه بود.
بدون هرگونه پیش داوری و قضاوت نسبت به استفاده از اطلاعات نهانی در این معاملات، باید دادگاه نظر نهایی بدهد و از این جهت که با دارندگان اطلاعات نهانی برخورد قانونی صورت می گیرد جای تشکر و قدردانی دارد و امید است با دیگر موارد هم برخورد شود تا بازار سرمایه هر چه بیشتر به بازاری منصفانه و شفاف حرکت کند. در سال ۸۵ در بازار سرمایه شاهد برخورد و اخراج و استعفای افرادی در اداره نظارت بورس بود هر چند وجود چنین اشکالاتی در سیستم هایی که درگیر فعالیت اقتصادی هستند تا حدی طبیعی است ولی باید با نظارت و دقت بیشتر از افراد با سلامت نفس بیشتر سود جست که امید است این حرکت نقطه آغازین برای برخورد با هرگونه فساد و نشت اطلاعات در بازار سرمایه باشد.
تاثیرات ابطال معامله پارسیان را نمی توان از روزشمار سال ۸۵ پاک کرد. به دور از هر گونه قضاوت قبل از رای دیوان عدالت اداری در این مورد، اهمیت ورود بخش خصوصی به بنگاه های بزرگ آنچنان اهمیت دارد که شاید نشود به سادگی این اتفاق را فراموش کرد. یکی دیگر از رویدادهای مهم سال ۸۵ شکایت سهامداران حقیقی به دیوان عدالت اداری در مورد سیمان بود.
امید است که دیگر هیچگاه بخش خصوصی به دلیل عدم اجرای قوانین توسط مجریان به قوه قضائیه رجوع نکند. تشکیل شرکت بورس و بورس کالایی یکی از الزامات قانون بازار سرمایه است که در سال ۸۵ جنبه عملی به خود گرفت و از شرکت بورس به عنوان یکی از مسائل مهمی که سهامداران حقیقی آن را پیگیری کردند می توان یاد کرد. شرکت بورس که به عنوان مجری عملیات بازار اوراق بهادار به دلیل نقش کلیدی آن مورد توجه فعالان بازار سرمایه بوده و از همان ابتدا در زمان تاسیس با انتقادات جدی در مورد سرمایه شرکت و اساسنامه آن و ترکیب سهامداری و... مواجه شد و در نهایت هم وکالت نامه های عادی و محضری مورد مناقشه کانون سهامداران حقیقی با مسوولان بورس بود. حفظ شاخص بورس در طول سال ۸۵ موضوعی بود که فعالان بازار را در طول سال به شدت آزار داد.
متاسفانه به دلیل انحصاری بودن این شاخص در میان فعالیت های اقتصادی کشور بیان کننده کیفیت و کارایی مدیریت در بورس در پیشگاه مسوولان بالاتر شده و مدیران بالاتر در این مورد به مدیران بورس فشار می آورند و نیازمند یک فرهنگ سازی برای مسوولان و آحاد مردم است. نزول و صعود این شاخص طبیعت بازار سرمایه بوده و نباید نسبت به آن کنترل صورت گیرد تا شاید مدیران بورس هم با شجاعت و بدون واهمه از این مساله به جراحی قیمت ها و تعادل در بازار سرمایه بپردازند و در سال ۸۶ شاخص بورس عاملی کنترلی برای توقف نمادها و قفل معاملات نباشد.
در رابطه با آخرین و نهمین رویداد مهم سال، در سال ۸۵ هم مانند سال های قبل، تعدادی از شرکت های بورسی از پرداخت سود سهامداران جزء (که باید طبق قانون تجارت تا هشت ماه بعد از مجمع پرداخت شود) به بهانه های مختلف از قبیل افزایش سرمایه و... خودداری کردند و در روزهای آخر سال سهامداران حقیقی به دنبال سود خود برای نیاز های شب عید بودند و متاسفانه برای این موضوع هنوز مدیران بورس تدبیری نکرده اند که با این گونه شرکت ها چه برخوردی کنند. امید است با تهیه فهرست شرکت های بورسی که چک لیست بورس را رعایت نمی کنند، از امکان مجدد ادامه مدیریت این شرکت ها جلوگیری شود. به هر حال سال ۸۵ تمام شد و امید است فعالان بازار سرمایه با نگرش جدید وارد سال نو شوند و در سال ۸۶ بازاری کارا، منصفانه و شفاف داشته باشیم.
نمی توان از مدیران بورس انتقاد کرد ولی از زحمات آنان تشکر نکرد چرا که به هر حال هر فعالیتی دارای نواقص و اشکالاتی است که باید به مرور رفع شود و آنچه مسلم است آن است که همه تلاش دارند تا مسائل به نحو بهتری اجرا و رضایت نسبی همه فعالان بازار سرمایه ایجاد شود، پس جا دارد از همه فعالان و مسوولان بازار سرمایه تشکر کرد و آرزوی سالی پر رونق در سال جدید برای همه سهامداران را داشت.

ابوالفضل متینه
دبیر کانون سهامداران حقیقی

منبع : روزنامه اعتماد