هر آنچه در مورد سریال پرستاران می خواهید بدانید

از روزی که مشغول ساختن مجموعه تلویزیونی «سایه تنهایی» که حول موضوع تضاد و طباق زندگی کلینیکی و شخصی چند پزشک هست، شدم و خبر این مجموعه در مطبوعات درج و در صدا و سیما پخش شد مطالب زیادی در این باره نوشته شد و حرف هایی که «مجموعه تنهایی» چنین و چنان است، حتی عنوان درشت بعضی از خبرهای روزنامه ها این بود که نسخه ایرانی سریال «پرستاران» در راه است. در حالی که مقایسه این دو مجموعه بسیار نادرست و نابجا است، چه از لحاظ قصه (فیلمنامه) و چه از لحاظ تولید...
کار تولید سریال «پرستاران» که توانسته طرفداران زیادی هم در ایران پیدا کند، از سال ۱۹۹۷ شروع شد و از سال ۱۹۹۸ پخش آن از تلویزیون های کشور استرالیا آغاز شد، عزیزانی که با تلویزیون و سینما آشنایی دارند و دوستانی که سفرهایی به کشورهای اروپایی و امریکا و کانادا داشتند شاهد سریال های زیادی در ژانر پزشکی و یا بیمارستانی بوده اند با فرم و نگاه های گوناگون که بعضی از آنها هم نتوانست بین تماشاگران خودش جا باز کند و موفق باشد ولی سریال «پرستاران» که نام اصلی اش «Allsaints» است توانست تعداد زیادی از تماشاگران را در استرالیا و کشورهای اروپایی به خود جذب کند و حدود چند سالی است جزء برنامه های اصلی تلویزیون کشورهای جهان قرار گرفته و تماشاگران قابل توجهی را حفظ کرده است.
حدود دو سال است که این مجموعه از شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود که توانسته در ایران هم شب های سه شنبه بینندگان زیادی را پای تلویزیون بنشاند اعم از بیننده عادی و معمولی سریال های تلویزیونی یا پزشکان و پرستاران را شیفته این مجموعه کرده است، همان طور که گفته شد تولید مجموعه «پرستاران» از سال ۱۹۹۷ با جمعی از بازیگران استرالیایی و انگلیسی شروع شد که به تدریج از سریال بیرون می روند و شخصیت های جدیدی جایگزین آن شده یا خواهند شد.
فیلمنامه های مجموعه «پرستاران» به صورت گروهی نوشته می شود و طبق تیراژ اول و آخر حدود ۱۵ نفر با مجموعه به عنوان نویسنده همکاری دارند. نکته قابل ذکر این است که هر یک از بازیگران و حتی کادر فنی از مضمون قصه های هفتگی که فیلمبرداری خواهد شد، بی خبرند. یکی از تهیه کنندگان این مجموعه در جایی عنوان کرده که در اکثر مواقع فیلمنامه های آماده شده سر صحنه در اختیار بازیگران قرار می گیرد و حتی بازیگران ثابت نیز نمی دانند که محتوای قصه جدید چیست و به همین دلیل شاید بازی آنها خیلی حسی تر و نزدیک تر به شخصیت های واقعی می شود. به علاوه کادر فنی از جمله فیلمبرداران یا مدیران صدا و طراحی صحنه و غیره هم نمی دانند که چه تغییراتی باید برای هفته های آینده در کارهایشان بدهند. مجموعه «پرستاران» را حدود ۵ تا ۷ کارگردان، کارگردانی می کنند که از شروع تولید تا به حال حضور داشتند. برای فیلمبرداری مجموعه یک دوربین اصلی وجود دارد و در صحنه های لازم از دوربین دو و یا حتی دوربین سه هم استفاده می شود.
به گفته کارگردانان دلیل این نوع فیلمبرداری در این مجموعه و استفاده از سه دوربین لازمه ابراز و انتقال حس بازیگران به تماشاگران بوده است. چون در واقع فضاسازی بیمارستان و ارتباط های پزشکان و پرستاران ایجاب می کند که کات های کمتری در صحنه داده شود تا برقراری ارتباط های پلان های قبل و مابعد و حس ها کمرنگ نشود. تمامی صحنه های اصلی بیمارستان که تماشاگر شاهد آن است، در یک لوکیشن (محل فیلمبرداری) که نورپردازی کاملاً استودیویی توسط مدیر فیلمبرداری در آن انجام شده فیلمبرداری می شود که همان سالن اصلی در واقع مرکز خدمات اورژانسی بیمارستان هست.
البته به خاطر این که بیننده از فضاهای یکنواخت بیمارستان خسته نشود ما شاهد نماهای مختلفی در مجموعه هستیم، نماهایی از صحنه های اتفاقات پزشکی و خدمات اورژانس، اتفاقات زندگی روزمره اجتماعی و خانوادگی پزشکان، پرستاران، بیماران و... ولی باید اعتراف کرد به قدری بازی های بازیگران زیبا و طبیعی است و نوع بیان دیالوگ ها به قدری دلنشین و تاثیرگذار است و میزانسن های حرکتی چه بازیگر و چه دوربین، قاب بندی عکس ها زیبا است که هیچ بیننده ای، چه عام و چه تخصصی از تصویر و نماهای بیمارستان دل زده نمی شود. از بازی بازیگران گفتیم، با اینکه بازیگران اصلی سریال چه آنهایی که هنوز حضور دارند و چه آنهایی که از سریال خارج شده اند، از شهرت زیادی در جامعه بازیگران بین المللی برخوردار نیستند ولی باید اذعان کرد که انتخاب آنان برای نقشی که عهده دارش هستند، بسیار دقیق و هوشمندانه است.
«جورجی پارکر» (تری سالیوان) سرپرستار دوست داشتنی و مهربان به دلیل بازی بسیار نرم و جذاب خود در این سریال سالیان کاندیدای جایزه محبوب ترین بازیگر تلویزیونی بوده است تا سرانجام در سال ۲۰۰۱ آن را به دست آورد. «پارکر» عنوان می کند ؛ هیچ وقت فکر نمی کردم این مجموعه چنین محبوب باشد حدود هشت سال است که به طور فزاینده ای بیننده دارد. او درباره عمق برقراری روابط عاطفی و انسان دوستانه گروه فیلمبرداری، بازیگران، گروه کارگردانی و سایر عوامل می گوید؛ که حتی اگر کار فیلمبرداری قسمت های خودم نبود و چند روزی کار نداشتم حالم بد می شد و به بهانه ای همکاران و بازیگران را می دیدم یا اطراف محل فیلمبرداری قدم می زدم.
«مارتین لینز» (بازیگر نقش دکتر لوچیانو فورلانو معروف به لوک) که حدود سه هفته پیش با صحنه مرگش از سریال خارج شد، به قدری در نقش جا افتاده بود که بیننده او را به عنوان یک پزشک متعهد به کار و دلسوز پذیرفته بود. لوک می گوید؛ در طول کار بازیگری ام فکر نمی کردم که بتوانم جرات داشته باشم نقش یک پزشک را با رفتارها و کارهای پزشکی بازی کنم، ولی بعد از شروع کار به حدی به شخصیت لوک علاقه مند شدم که اصلاً فکر نمی کردم. لذت بیشتر در این بود که همه اتفاقات فیلمنامه را از قبل نمی دانستم و فقط دو روز در میان و حتی گاهی وقت ها در سر صحنه مطلع می شدم که چه نوع بازی باید انجام دهم و چه نوع دیالوگ هایی باید بگویم.
اریک تامسون (بازیگر نقش دکتر استیونز معروف به میک) او در زمینه بازیگری، فعالیت های چشمگیری داشته و نقش های متفاوتی ایفا کرده است. او تحصیلکرده رشته هنرهای نمایشی و ادبیات انگلیسی است و شاید این دو رشته توانسته به شکل گیری شخصیت او در بازیگری موثر باشد. دکتر «میک» در نقش یک جراح عمومی در مجموعه «پرستاران» بازی می کند.
او به قدری در نقش خود درست قرار گرفته که به قول چند پزشک جراح که بیننده این مجموعه هستند می گویند؛ گاهی اوقات ما فکر می کنیم که او واقعاً جراح است چون به حدی بیماران را درست معاینه می کند و بسیار طبیعی جراحی می کند و حتی بیان جملات پزشکی و حالت صورتش طبیعی است که او را بازیگر احساس نمی کنیم.
«جودیت مک گراس» (بازیگر نقش ایوان فسون رایان) پرستار پیر مجموعه، او پرستاری جدی، سخت کوش و بداخلاق است. این نکات ظاهری ایوان است، در حالی که در درون شخصیت مهربانی دارد، البته در نقش ایوان. چون شخصیت اصلی خودش زنی بی عاطفه، بی تفاوت و مغرور. به گفته «مارتین لنیز» حضور «ایوان» در خیلی از ساعات مهم تر از کارگردان است، اعضای گروه، بازیگران و حتی عوامل فنی از او حساب می بردیم و حتی سعی می کردیم حضورش را نادیده بگیریم، اما تسلط او بر نقش و بازی جذابش همه ما را وادار کرد که به او احترام بگذاریم البته سعی می کنیم هیچ وقت عصبانی اش نکنیم.
مک گراس می گوید؛ نقش «رایان» به هیچ عنوان، نقش کامل و واحدی نیست. نویسندگان مجموعه هر کدام نگاه متفاوتی به این شخصیت داشته اند مثل همه آدم ها، ایوان هر روز آدم جدیدی است و نسبت به حوادث به وجود آمده، عکس العمل های گوناگونی دارد.
به نظر من که سال ها است به صورت تخصصی در زمینه سینمای مستند و به تازگی در زمینه فیلم داستانی فعالیت دارم، باید اعتراف کنم مجموعه «پرستاران» یکی از زیباترین کارهای تلویزیونی در ژانر پزشکی است.
در طول اقامت چندین سال در آلمان و سفرها به کشورهای گوناگون کارهای زیاد در زمینه سریال و فیلم پزشکی و بیمارستانی دیدم ولی مجموعه «پرستاران» از تمامی جهات قابل بررسی و نقد است. اگر قرار باشد نمره به این مجموعه داده شود ۱۸ از ۲۰ به او تعلق می گیرد، این نمره از لحاظ فیلمنامه، کارگردانی، فیلمبرداری، طراحی صحنه و بازی های جذاب و زیبای تک تک بازیگران به او داده می شود.
یکی از ویژگی های مهم این سریال هماهنگی و ارتباط موجود میان شخصیت های داستانی مجموعه است. روابطی که ریشه در ارتباط درون گروهی بازیگران اعم از بازیگران اصلی و فرعی دارد. ویژگی بعدی وجود متن، فیلمنامه های محکم و منطقی و زیبا است که توسط جمعی از نویسندگان نوشته می شود و حدود ۱۵ نفر برای سریال قلم می زنند، نوشته های یک دست و تاثیرگذار با دیالوگ های محکم و جذاب، گاهی وقت ها این تصور را به وجود می آورد که تمامی نویسندگان به نوبه خود چند سالی پزشک یا پرستار یا بیمار بوده اند چون ما تمامی حس و حال های لازم را در تک تک نوشته ها احساس می کنیم.
باید از دقت و ظرافت کار گروه فیلمبرداری یاد کنم، فیلمبرداری یک دست و خوش تصویر که مشخص است بین مدیر فیلمبرداری و کارگردانان، بازیگران هماهنگی لازم همیشه وجود دارد. همان طور که متذکر شدم فیلمبرداری مجموعه «پرستاران» به غیر از دوربین اصلی، دو دوربین دیگر در قسمت هایی از تصویربرداری وجود دارد مانند صحنه های اورژانس، صحنه های حرکتی با زاویه های گوناگون.
بیشتر صحنه روی دست یا روی سیستم «ایسترکم» فیلمبرداری شده است که حرکات زیبای دوربین فضاهای حرکتی بیمارستان را برای بیننده تداعی می کند و باز تاکید می کنم یکی از مهم ترین ویژگی های مجموعه «پرستاران» این است که توسط چندین کارگردان ساخته می شود و نکته مهم یک دستی آن و منطقی که در ساخت کل مجموعه وجود دارد نشان از هماهنگی های لازم بین کارگردانان است و ارتباط درست و منطقی کاملاً در بازی گرفتن از بازیگران و قاب بندی عکس ها، خود را نشان می دهد.
مجموعه «پرستاران» که در ایران پخش می شود مربوط به سال ۲۰۰۴ است که کار تولید آن از سال ۱۹۹۷ آغاز شده و پخش آن تا سال ۲۰۰۷ ادامه داشته است. مجموعه «پرستاران» از همان اوایل پخش، همه ساله، مدعی اصلی جوایز تلویزیونی و تصویری کشور استرالیا بوده است. اولین جایزه در سال ۱۹۹۹ نصیب مجموعه شد. در سال ۲۰۰۱ جایزه بهترین صدابرداری و صداگذاری در سریال های تلویزیونی برای گروه صدا به ارمغان آورد. در سال ۲۰۰۰ بهترین سریال تلویزیونی را برای تهیه کنندگان کسب کرد.
بازیگرانی که با بازی توانای خود توانستند چندین سال بینندگان سریال «پرستاران» را پای بند یک برنامه تلویزیونی کنند، عبارتند از؛ جورجی پارکر (تری)، جودیت مک گراس (ایوان)، اندرومک کیگ (پیتر)، سم هیلی (جاز)، کریلی وایت (استفانی)، جرمی کامستون (کاسترلو)، لیبی تنر (بانی)، برایان ورندز (بن)، بن تری (جرد)، مارتین لینز (کوک).
در پایان باید بگویم مجموعه تلویزیونی «پرستاران» یکی از موفق ترین و پربیننده ترین مجموعه های خارجی تلویزیونی بوده که از شبکه اول سیما پخش شده با اینکه موضوع هر قسمت به طور خاص غم انگیز است ولی این تلخی و غم به قدری دلنشین و جذاب طراحی و بیان می شود که بیننده را منتظر قسمت های بعدی نگه می دارد.
بنابراین کار تمامی گروه تولید را می توان موفق و بسیار حرفه ای ارزیابی کرد کاری که طی هشت یا نه سال بینندگان خود را از دست نداده است و جا دارد از واحد دوبلاژ صدا و سیما هم یاد کنم که با مدیریت مدیر دوبلاژ به واقع گویندگان مناسب و با حس و حال درست و منطقی جایگزین صدای اصلی بازیگران شده اند و انتخاب ها در این بخش بسیار بادقت صورت گرفته است و همکاران بخش دوبلاژ در انتقال حس و حال و ایجاد فضای مناسب با فرهنگ ایرانی بسیار موفق بوده اند.

دکتر بیژن شکرریز
مستندساز، عکاس و کارگردان سریال سایه تنهایی

منبع : روزنامه شرق