یازدهمین دوره جام جهانی فوتبال (آرژانتین ۱۹۷۸)

در کنگره فیفا در ششم جولای ۱۹۶۶ در لندن تصمیم گرفته شد که آرژانتین میزبان جام جهانی ۱۹۷۸ باشد و اسپانیا در سال ۱۹۸۲ و کلمبیا در سال ۱۹۸۶ عهده دار این مسئولیت باشند. البته آشوب‌های سیاسی که پیش از برگزاری مسابقات، این کشور را در بر گرفته بود، باعث شد بسیاری از کشورها به فیفا فشار بیاورند تا میزبانی را از آرژانتین بگیرد، اما پافشاری ژائوهاوه لانژ، رئیس فیفا مانع از وقوع این امر گردید. در نوزدهم نوامبر ۱۹۷۵ در گواتمالا، گروههای مقدماتی قرعه کشی شدند تا ۹۷ کشور برای کسب ۱۴ سهمیه با هم رقابت نمایند. جام جهانی ۱۹۷۸ فرصت مناسبی برای آرژانتینی‌ها بود تا قدرت فوتبال خود را به رخ دو رقیب دیرینه یعنی برزیل و اروگوئه بکشند. در مسابقات مقدماتی، در قاره اروپا تیم انگلیس که با ایتالیا هم گروه شده بود به علت تفاضل گل کمتر از صعود به جام جهانی بازماند. چکسلواکی قهرمان جام ملتهای اروپا در سال ۱۹۷۶ با شکست در برابر ولزواسکاتلند موفق به صعود نشد تا از گروه هفتم اروپا، اسکاتلند به جام جهانی راه یابد.
مجارستان پس از سرگروهی در گروه نهم اروپا برای صعود به دیدار تیم بولیوی (تیم سوم آمریکای جنوبی) رفت و با پیروزی ۹ بر ۲ در مجموع دو دیدار رفت و برگشت به جام جهانی صعود کرد. برزیل و پرو از آمریکای جنوبی به جام جهانی صعود نمودند. نکته جالب توجه در این قاره شکست اروگوئه در برابر بولیوی و عدم توفیق این تیم برای راهیابی به جام جهانی بود. در قاره آفریقا پس از انجام ۴ مرحله مسابقات مقدماتی، تیم تونس بالاتر از نیجریه و مصر جواز حضور در دور نهایی جام جهانی را به دست آورد. در رقابت های قاره پهناور آسیا که البته استرالیا هم به عنوان نماینده اقیانوسیه در آن حضور داشت، پس از برگزاری مرحله اول مقدماتی تیم های هنگ‌کنگ، کره جنوبی، ایران، کویت و استرالیا به عنوان سرگروه به مرحله دوم راه یافتند. در این مرحله رقابت ها به صورت دوره ای و رفت و برگشت انجام گرفت و در نهایت تیم ایران با کسب ۱۴ امتیاز از ۸ بازی (۶ پیروزی و ۲ تساوی) برای اولین بار جام جهانی صعود نمود. در منطقه آمریکای شمالی و مرکزی (کونکاکاف) تیم مکزیک موفق به کسب بیشترین امتیاز در دور نهایی و راه یابی به دور پایانی گردید.
دو سال پیش از شروع بازیهای جام جهانی، ژنرال های ارتش آرژانتین دست به کودتای نظامی زدند و ژنرال «خورخه رافائل ویدلا» حکومت را در دست گرفت. کودتا گران به سرعت دست به سرکوب مخالفان زدند. به طوری که پیش از آغاز جام جهانی و در طی دو سال، حداقل بیست هزار آرژانتینی ناپدید شده بودند. دولت بسیار تلاش نمود تا از تمامی ابزار تبلیغاتی خود جهت معرفی آرژانتین به عنوان کشوری بدون زاغه نشینی و زندانی سیاسی در زمان جام جهانی فوتبال استفاده نماید و با حمایت همه جانبه از تیم ملی فوتبال نظر مردم کشور را هم جلب نماید. بنابراین سرمایه گذاری عظیمی برای برگزاری هرچه باشکوه تر جام جهانی از سوی دولت آرژانتین انجام گرفت. مجموعه زیرساختهای کشور شامل شبکه راه‌ها و نظام حمل و نقل عمومی و مراکز تلویزیونی بازسازی یا تکمیل شد. همچنین سه استادیوم بزرگ مندوزا، کوردوبا و ماردل پلاتا ساخته شدند. در مجموع حدود هفتصد میلیون دلار هزینه برگزاری این بازیها گردید.
دیدار افتتاحیه این مسابقه ها در اول ژوئن ۱۹۷۸ پس از انجام مراسم مختلف در حضور ژنرال ویدلا دیکتاتور آرژانتین برگزار شد. ویدلا در این مراسم سخنرانی مبسوطی در مورد صلح، دوستی و روابط انسانی کرد که طنز سیاهی بود و خیلی ها آن را هجویه ای بر ورزش و حقوق بشر خواندند. در دیدار افتتاحیه دو تیم آلمان غربی و لهستان در حضور ۷۷۰۰۰ تماشاگر به مصاف هم رفتند که این بازی با تساوی بدون گل به پایان رسید. آلمان ها که قهرمان جام جهانی ۷۴ بودند، در غیاب بکن باوئر، اوورات، نتزر و گردمولر، شکوه سابق را نداشتند و به نظر نمی رسید بتوانند به مقام قهرمانی برسند.
مسابقات در چهار گروه چهار تیمی در دور مقدماتی آغاز گردید. در گروه اول، آرژانتین، ایتالیا، فرانسه و مجارستان حضور داشتند. آرژانتین بر روی نیمکت خود لوئیس سزار مینوتی را داشت که یک سال پیش از آن توسط ویدلا به این سمت منصوب شده بود و ژنرال های ارتش از او فقط قهرمانی می خواستند. فیلول در درون دروازه، پاسارلا در خط دفاع، آردیلس در خط میانی و ماریو کمپس در نوک حمله ستون های اصلی این تیم به شمار می رفتند. تیم میزبان با دو پیروزی (۲-۱) مقابل مجارستان و فرانسه جام را آغاز نمود ولی در دیدار سوم با تک گل روبرتو بتگا مهاجم یوونتوسی تیم ملی ایتالیا مغلوب این تیم گردید. ایتالیایی ها که فرانسه و مجارستان را هم مغلوب کرده بودند به عنوان تیم اول صعود نمودند تا در دور بعد در گروه سختی قرار گیرند. در گروه دوم، آلمان غربی، لهستان، تونس و مکزیک قرار داشتند که دیدار اول با تساوی آلمان غربی و لهستان به پایان رسید. تونس که تنها نماینده قاره آفریقا بود، شگفتی ساز شد و با پیروزی ۳ بر یک بر مکزیک خود را به جهانیان شناساند. اما تجربه کم باعث شکست یک بر صفر آنها در برابر لهستان شد تا پس از پیروزی ۶ بر صفر آلمانها بر مکزیک برای تکمیل شگفتی و صعود نیازمند کسب پیروزی برابر آلمان غربی باشند، آرزویی که محقق نشد و تونس با تساوی بدون گل برابر مدافع عنوان قهرمانی از راه یابی به مرحله دوم بازماند. از این گروه لهستان و آلمان غربی به مرحله یک چهارم نهایی صعود کردند. در گروه سوم، اتریش، اسپانیا، برزیل و سوئد حضور داشتند. برزیل با نسل جدیدی از بازیکنان خود که جانشین اسطوره‌های دهه گذشته شده بودند پا به این جام نهاد. در این تیم سوکراتس و زیکو در زمره بهترین ها بودند. برزیل پس از دو تساوی برابر سوئد و اسپانیا، با کسب پیروزی یک بر صفر بر اتریش به دور بعد صعود نمود. در گروه چهارم، تیم های پرو، هلند، ایران و اسکاتلند حضور داشتند. هلندی ها با رهبری ارنست هاپل حتی بدون یوهان کرایف هم خیلی قدرتمند می نمودند. البته اگر کرایف بود و این تیم روحیه پیروزی در دیدار نهایی را داشت شاید جام یازدهم به آمستردام می رفت که این اتفاق نیفتاد. تیم ایران که قدرت اول فوتبال آسیا بود و در دیدارهای تدارکاتی پیش از جام بسیار موفق نشان داده بود، به علت بروز درگیری و حاشیه های فراوان در ارودهای پیش از جام، با روحیه ای بسیار پایین و عدم هماهنگی میان مسئولان و بازیکنان و کادر فنی به آرژانتین وارد شد و در گام اول با نتیجه سنگین ۳ بر صفر مقابل هلند مغلوب شد. تیم پرو هم که از وجود تئوفیلو کوبیلاس ستاره خود در جام ۷۰ سود می جست با همین نتیجه اسکاتلند را مغلوب کرد. تیم ایران در گام دوم توانست با گل ایرج دانایی فرد به نتیجه مساوی یک بر یک برابر اسکاتلند دست یابد ولی با شکست ۴ بر یک مقابل پرو در دیدار آخر خیلی زود با جام جهانی خداحافظی کرد. از این گروه، تیم های پرو و هلند به مرحله بعد صعود کردند.
در مرحله دوم، هشت تیم صعود کرده در دو گروه چهار تیمی قرار گرفتند تا تیم های اول هر گروه به دیدار نهایی و تیم های دوم به دیدار رده بندی صعود کنند. در این مرحله، آلمان غربی، ایتالیا، هلند و اتریش در گروه یک قرار گرفتند. هلندی ها با دو پیروزی خیره کننده (۵-۱) و (۲-۱) برابر اتریش و ایتالیا خود را به عنوان مدعی اول جام مطرح کردند. آلمان ها هم که در دیدار اول مقابل ایتالیا مساوی کرده بودند با تساوی برابر هلند و شکست از اتریش، برخلاف سه دوره گذشته از حضور در جمع چهار تیم نهایی بازماندند. پیروزی یک بر صفر ایتالیا برابر اتریش آنها را به دیدار رده بندی فرستاد. در گروه دوم، برزیل، آرژانتین، لهستان و پرو حضور داشتند. آرژانتین با پیروزی دو بر صفر مقابل لهستان آغاز کرد و برزیل ۳ بر صفر پرو را شکست داد. در بازی دوم، آرژانتین برابر برزیل به تساوی بدون گل رسید تا پس از پیروزی ۳ بر یک برزیل برابر لهستان، نیازمند نتیجه‌ای با اختلاف ۴ گل برابر پرو باشد تا بتواند به دیدار پایانی صعود نماید. در شب ۲۱ ژوئن آرژانتین در بوینوس آیرس تیم پرو را با ۶ گل مغلوب نمود. این نتیجه که به عقیده بسیاری حاصل تبانی دو تیم بود باعث شد تیم قدرتمند برزیل بدون شکست از حضور در دیدار نهایی باز بماند. برزیل در دیدار رده بندی موفق شد ایتالیا را ۲ بر یک شکست دهد و به مقام سوم جام برسد.
دیدار نهایی در روز بیست و پنجم ژوئن در حضور حدود هشتاد هزار تماشاگر آرژانتینی بین دو تیم آرژانتین و هلند برگزار شد. تیم آرژانتین در این دیدار با گل کمپس از حریف پیش افتاد ولی گل «یان پورت ویلت» هلندی در دقایق پایانی، بازی را به وقت اضافی کشید. در وقت اضافه، ماریوکمپس آقای گل و ستاره مسابقات یک گل دیگر به ثمر رساند و برتونی با گل خود پیروزی نهایی ۳ بر یک را برای آرژانتین به ارمغان آورد تا برای نخستین بار مردم آرژانتین جشن قهرمانی در جام جهانی را برگزار نمایند.
● تابلوی افتخار
▪ تعداد تیمهای شرکت‌کننده : ۱۶ تیم
▪ رده‌بندی نهایی : ۱- آرژانتین ۲- هلند ۳- برزیل ۴- ایتالیا
▪ تعداد مسابقات : ۳۸ بازی
▪ تعداد گل : ۱۰۲ گل
▪ بهترین خط حمله‌ : آرژانتین و هلند (۱۵ گل)
▪ بهترین خط دفاع :آرژانتین (۴ گل)
▪ آقای گل : ماریوکمپس ( آرژانتین ۶ گل)
▪ بهترین بازیکن : ماریوکمپس (آرژانتین)
▪ مجموع تماشاگران : ۱۶۱۰۲۱۶ نفر
▪ دیدار فینال‌ ـ ورزشگاه مونومنتال ( ۲۵ ژوئن ۱۹۷۸ - بوینوس‌آیرس)
آرژانتین ۳ - هلند ۱ (در وقت اضافی)
▪ گلها : کمپس(۱۰۵،۳۸)، برتونی (۱۱۵)، برای آرژانتین ؛ نانینگا(۸۰) برای هلند
▪ داور : سرجیوگونلا (ایتالیا)
▪ تماشاگر : ۷۸۰۰۰ نفر
▪ آرژانتین : فیلول، اولگاین، گالوان، تارانتینی، آردیلس (لاروسا)، گالگو، کمپس، برتونی، لوکو، اوریتز (هوسمان)
▪ هلند : یونگ بلود، یانسن (سوربیر)، براندتس، کرول، پورتویلت، هان، دبیلو. وان درکرکهوف، نیسکنز، ار.وان‌درکرکهوف، رپ (نانینگا)، رنسن برینگ

منبع : سایت پارس اسپورت