کاشت مو در خانم‌ها

شایع‌ترین علت ریزش مو در زنان ارث بوده طاسی با الگوی زنانه FPHL نامیده می‌شود. شیوع FPHL شایع‌تر از آن است که تصور می‌شود. دو اوج زمانی برای بروز طاسی زنان وجود دارد: دهه‌ی‌ ۳ و ۵. مواردی که زودتر شروع می‌شود شدیدتر است و این امر باید در کاشت مو در زنان جوان مد نظر باشد. پیش از اقدام به کاشت مو در زنان باید با اخذ شرح حال مناسب و معاینه‌ی دقیق غربالگری screening انجام شود و در افرادی که نشانه یا علامتی به نفع بیماری‌های غدد درون ریز یا امراض پوستی وجود دارد بررسی‌های تکمیلی توسط خود پزشک یا پزشکان مشاور انجام گیرد. حتی گاهی استرس روانی یا جسمی شدید موقتاً به ریزش موهای سر منجر می‌شود. سه الگوی pattern کلی برای FPHL شناخته شده است که عبارتند از:
۱) الگوی دمی Caudal و مرکز گریزCentrifugal که توسط Ludwig شرح داده شده است. در این الگو خط رویش موها در ناحیه‌ی پیشانی دست نخورده باقی مانده و یا مختصری کم پشت‌تر می‌شود. در بررسی Venning و Dawber روی ۵۶۴ زن، ۸۷% پیش از منوپوز درجاتی از این الگو را داشتند.
۲) الگوی طاسی مردانه Male pattern در نواحی فرونتوپاریتال که توسط Norwood- Hamilton توصیف شده است. در یک بررسی روی ۲۱۴ نفر، ۷۹% از زنان بعد از بلوغ حداقل تیپ II طاسی مردانه (MPB) را داشتند. تیپ IV در ۲۵% از زنان تا ۵۰ سالگی و در ۵۰% تا ۶۰ سالگی دیده می‌شد.
۳) الگوی درخت کریسمس Christmas tree که توسط Oslen شرح داده شده است. این حالت با پهن شدن خط فرق موها شروع شده و به صورت یک ناحیه‌ی طاس در می‌آید که در جلوی سر در محل خط رویش مو پهن‌تر بوده و هر چه عقب‌تر می‌رویم باریک‌تر شده و حاشیه‌ی مضرس پیدا می‌کند. دریک بررسی روی ۱۶۳ تن از زنان مبتلا به طاسی نه چندان شدید، این الگو در ۷۰% از آنان یافت شد.
Oslenمعتقد است که الگوی درخت کریسمس از الگوی لودویگ شایع‌تر است.
● زنان کاندید کاشت مو
انتخاب زنان برای کاشت مو به دو عامل بستگی دارد:
۱) نسبت موهای ناحیه‌ی دهنده donor به مساحت منطقه‌ی طاسی
۲) توقعات و انتظارات بیماران از این عمل.
هرچه ناحیه‌ی دهنده donor کم پشت‌تر باشد کمتر می‌توان منطقه‌ی طاسی را پر کرد. اکثر خانم‌ها موی کافی در ناحیه‌ی‌دهندهdonor برای انجام ۱ تا ۳ جلسه کاشت مودارند. شایان ذکر است که حتی در مواردی که ناحیه‌ی دهنده donor چندان پر پشت نیست می‌توان باگرافت‌های کمتر منطقه‌ی طاسی را تاحدودی پر کرد.
البته همیشه نتیجه‌ی عمل باید نسبت به درد عمل و هزینه‌ی پرداخت شده توسط بیمار سنجیده شود. در برخی از خانم‌ها کم پشتی وسیع در کل سر مشهود بوده و بیش از ۵۰% از موهای سر کرکی شده است. این وضعیت را آلوپسی منتشر بدون الگوی DUPA می‌نامند. متأسفانه این قبیل افراد برای کاشت مو مناسب نیستند.
دومین عامل مهم انتظارات و توقعات خانم‌ها از عمل کاشت مو است. برخی از خانمها به چیزی کمتر از پرپشتی کامل موها رضایت نمی‌دهند. این گروه توقع دارند پس از یک جلسه کاشت مو پوست سر اصلاً دیده نشود. این یک توقع غیر منطقی است و در اغلب موارد امکان پذیر نیست و به همین دلیل نباید این افراد را برای عمل پذیرفت. باید به بیماران یاد‌آوری کرد که هدف از هرجلسه کاشت مو تنها افزایش تراکم نسبت به جلسه‌ی قبلی است.
البته اغلب خانم‌های کم مو چون از درمان‌هایی دارویی خسته شده‌اند حتی از بهبود اندک ظاهر خود استقبال می‌کنند.
ضمناً باید به خانم‌ها یاد‌آوری شود که امکان دارد در حوالی منوپوز و پس از آن دچار ریزش بیشتر موها شوند و برای حفظ تراکم موی دلخواه نیاز به کاشت مجدد مو داشته باشند.
● تکنیک کاشت مو در زنان
به طور کلی تکنیک کاشت مو در زن و مرد یکسان است. البته در خانم‌ها احتمال مسمومیت با لیدوکایین بیشتر از مردان است چون توده‌ی بدنی زنان کمتر از مردان است بنابراین باید لیدوکایین را به آرامی، سطحی و متناوب تزریق کرد.
ناحیه‌ی دهنده از گوش تاگوش و از میان نواحی پر موی پشت سر و آهیانه می‌گذرد. در انتخاب ناحیه‌ی دهنده نحوه‌ی آرایش و مدل موهای خانم‌ها حائز اهمیت است مثلاً برخی از خانم ها موهای خود را از پشت سر به سمت بالا شانه کرده و در فرق سر سنجاق می‌کنند. در این حالت اسکار نواحی تحتانی خلف سر و یا آهیانه در معرض دید خواهد بود.
اندازه‌ی نوار پوستی برداشته شده به دلیل فشارtension پوستی و خونرسانی محدود است. ناحیه‌ی دهنده در خانم‌ها کوچک‌تر از آقایان است.
پس از برداشت نوار پوستی در اغلب بیماران اسکار ظریفی در ناحیه‌ی دهنده ایجاد می‌شود. در جلسات بعدی کاشت مو باید اسکار عمل قبلی برداشته شود و همواره یک اسکار در خلف سر دیده شود. این موضوع در گذشته رعایت نمی‌شد و اسکارهای متعددی در پشت سرایجاد می‌شد.
باید زاویه و جهت کاشت گرافت‌ها با زاویه و جهت موهای باقیمانده روی سر بیمار مطابقت داشته باشد در غیراین صورت ماتریکس موهای مجاور صدمه خواهد دید. برای این منظور لازم است منافذ کاشت به آهستگی و با دقت تعبیه شود و چندین بارموها در جهات مختلف شانه شود تا زاویه‌ی رشد و جهت طبیعی موها مشخص شود. گاهی این مرحله چندین ساعت طول می‌کشد.
تراکم موهای پشت سر به علت کشیده شدن پوست برای بستن زخم درناحیه‌ی دهنده مختصری کاهش می‌یابد.
● محدودیت ‌ها و مشکلات کاشت مو در زنان
معمولاً تعداد موهای ناحیه‌ی دهنده برای ترمیم کل ناحیه‌ی کم پشت کافی نیست بنابراین باید به آن نواحی که از لحاظ زیبایی مهم‌تراست مثل خط موی جلوی سر، فرق سر و خط جداکننده‌ی ‌موها اولویت داده شود.
پس از رشد موها در این نواحی می‌توان موهای پر پشت این نواحی را روی نواحی کم پشت شانه کرد. خوشبختانه خانم‌ها می‌توانند با تغییر مدل موهای خود بیشترین بهره را از کاشت مو ببرند.
چند ماه پس از کاشت مو در بسیاری از زنان موهای مجاور خط برش در ناحیه‌ی دهنده و یا موهای باقیمانده در منطقه‌ی طاسی به طور موقت می‌ریزد. از آنجا که در اثر برش جراحی خونرسانی به موهای سر کاهش یافته است ۱۰ تا ۳۰ درصد از موهای نواحی یاد شده خواهد ریخت.
زنان بیش از مردان دچار این عارضه می‌شوند. این وضعیت در ۱۰ تا ۲۰ درصد مردان و در ۲۵ تا ۵۰ درصد از زنان روی می‌دهد. این بیشترین هزینه‌یی است که زنان برای کاشت مو می‌پردازند. برای پیشگیری از این مسأله باید محلول ماینوکسیدیل ۵/۳ استعمال گردد.
از آنجا که احتمال ریزش موقت موها همیشه وجود دارد مناسب آن است که پیش از آنکه موهای سرخیلی کم پشت شود کاشت مو انجام گیرد.
اگر جراح در حین عمل با حوصله و دقت به جهت و امتداد‌ موهای سر توجه کند و تعداد گرافت‌های کاشته شده و تراکم آنها زیاد نباشد کاشت مو سبب تشدید و یا تسریع ریزش موهای سر نخواهد شد.
ضمناً اگر تراکم موهای سر پیش از کاشت در حد متوسطی باشد می‌توان کم پشتی ناشی از ریزش موقت موها را با موهای خود شخص پوشاند. در خانم‌هایی که پیش از عمل موهای کم پشت‌تری دارند می‌توان فقط در نیمه‌ی ‌راست یا چپ سر کاشت مو کرد و موهای کاشته شده را روی نواحی دیگر شانه کرد و ناحیه‌ی کاشته نشده را در جلسه‌ی بعدی کاشت.

دکتر تورج مکرمی پوست و مو

منبع : هفته نامه پزشکی امروز