سه شنبه, ۱۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 7 May, 2024
مجله ویستا
زندگینامه: جرج زیمل (۱۸۵۸-۱۹۱۸)
حیات زیمل (تولد به سال ۱۸۵۸) مصادف بود با صدراعظمی بیسمارک. عصر بیسمارکی به تمام معنا نماد تمامعیار توسعه از بالا بود.
در حالی که توسعه شهری سرعتی شگفتآور داشت و روستاها در حال کوچکشدن بودند (در فاصله ۱۸۳۰ تا ۱۸۹۵ سهم جمعیت روستایی از چهار پنجم به تنها یک پنجم رسید) و صنایع مدرن اینجا وآنجا در آلمان در حال سر برآوردن بود( به نحوی که آلمان را در آغاز قرن بیستم به قدرت اول اروپا بدل میکرد) و بانکهای آلمانی با آن ساختمانهای مرمرین بر خیابانهای شلوغ برلین و سایر کلانشهرها سایه میانداختند، حیات سیاسی همچنان خصلتی مرتجع داشت. اگرچه نیروی کارگران رو به فزونی بود و رونق اقتصاد و فرهنگ به لیبرالها بال و پر میداد، سکان سیاست همچنان در دستان اشراف زادگان پروس شرقی ـ یونکرها ـ بود. بیسمارک خود از این طایفه بود و پاسخ مسئله آلمان را نه اندیشه که خون و آهن میدانست.
با وجود این، بیسمارک در مقام دیکتاتور مصلحی که یکتنه کاروان آلمانی را در جاده صنعتیشدن راهبری میکرد، سیاستمداری زیرک بود که تحرک نیروهای اجتماعی آلمانی را هوشمندانه کنترل میکرد. اینگونه بود که طبقه متوسط مذبذب آلمانی قیمومیت اشراف را پذیرفته بود و لیبرالهای ساکن رایشتاگ نفوذ چندانی نداشتند. عصر زیمل به تمامی، عصر تناقضات مدرنیزاسیون از بالا بود که توسعه انفجاری صنعتی، گسترش سرگیجهآور شهرنشینی، رشد طبقه متوسط لیبرال، طبقه کارگر رادیکال و سیطره ارتجاع سیاسی را یکجا در خود گرد آورده بود.
در این سالها در سایر بخشهای اروپا روشنفکری حیات پر رونقی داشت. در آلمان اما روشنفکری به دیوارهای دانشگاه محصور مانده بود؛ به جز هنر ـ شعر و تئاتر و امثالهمـ سایر اقسام حیات روشنفکری تنها وقتی مشروع جلوه میکرد که گویندهاش دارای کرسی دانشگاهی باشد. اسلوب دانشگاهی اما خود به شدت متاثر از محافظهکاری سیاسی زمانه بود. آکادمیسینهای آلمانی که با داشتن کرسی تدریس، جایگاه پرحیثیتی را اشغال کرده بودند، از هرگونه اظهارنظر سیاسی دوری میکردند و اینگونه، وفاداری کامل به معیارهای قیصرپسندانه داشتند. در کنار این فرهنگ دانشگاهی اما، فرهنگ مخالفی هم وجود داشت که اگرچه مانند اولی از سیاست پرهیز میکرد اما در بیان نظریاتاش صراحت و پویایی بیشتری داشت.
وقتی اینگونه به حیات فرهنگی آلمان آن زمان نگاه میکنیم، درمییابیم جورج زیمل یک دوزیست فرهنگی است. زیمل هیچگاه نتوانست به هسته مرکزی دانشگاه راه یابد. او در بیشتر عمرش به عنوان استاد کارمزد تدریس کرد که شغلی حاشیهای محسوب میشد. این شغل برایش درآمد مالی چندانی نداشت و اگر ثروت خانوادگیاش نبود، گذران عمر با این درآمد غیر ممکن بود. استاد کارمزدی در واقع کرسی رسمی تدریس نداشت و با برگزاری برنامه سخنرانی برای دانشجویان و غیردانشجویان به ارائه مباحثاش میپرداخت. با توجه به اینکه زیمل سخنوری چیرهدست بود، به سرعت کلاسهای او مورد توجه قرار گرفت اما با این همه حتی وقتی به عنوان یکی از روشنفکران برجسته زمان خود آوازهای کسب کرد، باز دانشگاه برلین و فضای آکادمیک او را تحویل نگرفتند.
به این ترتیب، او در حاشیه زندگی رسمی علمی ماند. اما از سوی دیگر، زیمل با فضای فکری خارج از دانشگاه هم در ارتباط بود. او به شکل مرتب در تالارهای هنری حضور داشت و در مجلات مقاله مینوشت، با سرآمدان فکری زمان خود مانند وبر، ریکرت، هوسرل و... رابطه نزدیکی داشت و در حلقههای آنان شرکت میکرد. اما زیمل ـ که سخنپردازی ماهر و مقالهنویسی درخشان بود ـ میخواست چیزی بیش از یک سخنران مجلسآرا باشد. او همواره به دنبال حیثیتی دانشگاهی بود. در بیشتر عمرش درپی یک کرسی رسمی دانشگاهی بود و هر زمان استادی بازنشسته میشد، زیمل سریعا برای تدریس در آن کرسی تقاضانامه مینوشت؛ خواهشی که هیچگاه پاسخ درخور نمییافت. بسیاری محرومیت دانشگاهی زیمل را به جو ضدیهودی زمانه نسبت میدهند.
در واقع در آن زمان یهودیان مخل آرامش فضای آکادمیک به شمار میآمدند. در حالی که ۱۲درصد کل استادان دانشگاههای آلمانی را یهودیان تشکیل میدادند تنها ۳درصد استادان رسمی، یهودی بودند. اما تنها تبار یهودی زیمل سبب محرومیت او نبود. رفتار متفاوت او هم در این محرومیت، نقش بسیاری داشت. در واقع نه تنها سبک خاص زیملی ـ که تحقیق خشک آکادمیک روی مسائلی محدود را برنمیتافت ـ در نگاه بدبینانه جامعه آکادمیک به او نقش عمده داشت که درخشش او در فضای عمومی هم رشک دانشگاهیان را برمیانگیخت. البته اوضاع او آنقدرها هم بد نبود؛ از صدقه سر ارثیهاش زندگی راحتی داشت. به علاوه که همسرش، گرترود کنیل (دوست صمیمی ماریان وبر، همسر ماکس وبر) هم دستی در فلسفه داشت.
این زوج خوشبخت (اگر از رابطه زیمل با گرترود کانترویچ و ماجرای دختر نامشروعاش صرفنظر کنیم)، خود صاحب محفلی روشنفکرانه بودند. زیمل در اولین دوشنبه هر ماه در سالن خانهاش میزبان برجستگان فکری زمانهاش بود؛ از ماریا ریکله و استفان جورج تا ماکس وبر و لوکاچ و بلوخ.
به این ترتیب، شرکت او در محافل عمومی مانع حضورش در فضای دانشگاهی میشد و تمنای بودن در آکادمی، ماندن در حوزه عمومی را سخت میکرد. در واقع پس از ۱۹۰۰ میلادی زیمل تا حد زیادی عطای کسب مقامی رسمی در دانشگاه را به لقایش بخشید و بیشتر به عنوان روشنفکر حوزه عمومی به فعالیت پرداخت. اما سرنوشت او در میانه دانشگاه و حوزه عمومی بسیار دردناکتر از اینها بود؛ چه وقتی که سرانجام با تقاضای او برای کسب کرسی رسمی موافقت شد، زیمل مجبور شد فضای پر جنب و جوش برلین را رها کند و به استراسبورگ ـ ولایتی حاشیهای در مرز آلمان و فرانسه ـ کوچ کند؛ جایی که دیگر امکان نداشت برای دانشجویاناش سخنرانی کند.
خودش این هجرت را به «پرش در خلأ» تعبیر کرده بود. وقتی زیمل به استراسبورگ پا گذاشت ـ کمی قبل از جنگ جهانی اول ـ بیشتر تالارهای سخنرانی به بیمارستان نظامی تبدیل شده بود. آخرین تلاش او برای کسب ۲ کرسی دانشگاه هایدلبرگ هم ـ که به واسطه مرگ ویندلباند و لاسکی خالی شده بودند ـ مانند موارد قبلی ناکام میماند. تا آخر خط فاصلهای نیست؛ ۴ سال بعد زیمل از سرطان کبد در ۶۰ سالگی میمیرد ( مرگ به سال ۱۹۱۸).
متین غفاریان
منبع : روزنامه همشهری
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران رافائل گروسی اسماعیل هنیه رهبر انقلاب حج نیچروان بارزانی مجلس شورای اسلامی شورای نگهبان دولت حسین امیرعبداللهیان دولت سیزدهم رسانه
حجاب شهرداری تهران تهران هواشناسی قوه قضاییه آموزش و پرورش قتل فضای مجازی سلامت سازمان هواشناسی شهرداری پلیس
خودرو مالیات مسکن ایران خودرو قیمت دلار بانک مرکزی قیمت طلا قیمت خودرو بازار خودرو دلار حقوق بازنشستگان قیمت
تئاتر مسعود اسکویی محمدعلی علومی تلویزیون نمایشگاه کتاب دفاع مقدس سینمای ایران صدا و سیما سریال
دانشگاه آزاد اسلامی دانش بنیان گوشی هوشمند
اسرائیل حماس رژیم صهیونیستی غزه فلسطین جنگ غزه آمریکا روسیه رفح اوکراین طوفان الاقصی نوار غزه
استقلال فوتبال پرسپولیس لیگ برتر ذوب آهن نساجی لیگ برتر ایران لیگ برتر فوتبال ایران بازی سپاهان رئال مادرید جواد نکونام
هوش مصنوعی اپل سامسونگ باتری آیفون گوگل مایکروسافت تلفن همراه ماهواره
رژیم غذایی بیمه بیماران خاص زیبایی چای کاهش وزن دندانپزشکی فشار خون سبزیجات