روزی که نباید تبریک گفت

ایدز، این هیولای افسار گسیخته قرن، اگرچه در نگاه اول، یک بیماری همانند بیماری های خطرناک به شمار می رود، اما پدیده مرموزی است که وسعت بی حسابی از آسیب های مختلف را در زوایای پنهان خود، مخفی کرده است.
مهم نیست که ویروس HIV اولین بار چه زمانی و چگونه، نسل انسان را هدف گرفت، مهم آن است که آمارها همان گونه که از پیشرفت نسبی جهان توسعه یافته در کنترل این بیماری و ابعاد مختلف آن حکایت دارند، روایتی غم بار از توسعه ابعاد قلمرو حکمرانی این ویروس در جهان درحال توسعه و عقب نگه داشته شده، بر صفحات تاریخ نگاشته اند، به گونه ای که این ویروس و بیماری ناشی از آن، به یکی از جدی ترین کابوس های درمانی، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی جهان تبدیل شده است.
درحالی که ایدز پس از همه گیری اولیه در غرب، اکنون نگاه خود را به شرق دوخته است، اگرچه برداشتن گام های بلند برای پیشگیری و درمان مبتلایان به این بیماری، از دولت ها انتظار می رود، اما وظایف دولت ها درمورد این بیماری، تنها به فراهم آوردن امکانات و بسترهای لازم برای جلوگیری از انتشار بیماری و درمان مبتلایان به آن، خلاصه نمی شود.
امروزه کمتر از سه دهه از شناخت بیماری ایدز در جهان می‌گذرد، در این مدت زمان کوتاه حدود ۳۱میلیون نفر در اثر ایدز جان باخته و هر سال نیز حدود ۵ میلیون نفر دیگر نیز به این ویروس آلوده می‌شوند.
این بیماری همچنان پیشتاز مرگ در سراسر جهان با مرگ هر روز ۵۷۰۰ نفر است و در طول ۲۴ ساعت آینده بیش از ۶۸۰۰ نفر مبتلا به ویروس ایدز می شوند و بنا به اعلام مدیر برنامه مشترک سازمان ملل ، در ایران از هر ۵۰۰ نفر یک نفر به بیماری ایدز مبتلا است .
براساس آخرین آمار منشترشده از سوی مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت تا ابتدای پاییز امسال (۱۳۸۶) مجموعا ۱۶۰۹۰ نفر مبتلا به ویروس ایدز در کشور شناسایی شده‌اند که ۹۴/۲درصد آنان را مردان تشکیل می‌دهند.
همچنین در حال حاضر در کشورمان ۱۱۲۲ نفر مبتلا به ایدز که به معنی ورود به مرحله بیماری است شناسایی شده‌اند و تا پایان تابستان ۸۶ تعداد ۲۱۲۱ نفر در اثر ابتلا به ایدز فوت کرده‌اند.
در واقع ویروس ایدز از سه راه اصلی از فرد آلوده به شخص سالم منتقل می شود که عبارتند از:
۱) تماس جنسی
۲) تماس با خون آلوده
۳) از مادر به کودک ، که بیشترین درصد انتقال ایدز در کشو ر ها را اعتیاد تزریقی شامل می شود .
بطوریکه ۷/۶۶ درصد با اعتیاد تزریقی و ۵/۷ از طریق آمیزش جنسی ، همچنان بیشترین آمار انتقال ویروس ایدز در ایران شناخته شده و ۷/۲۳ درصد موارد انتقال هنوز عامل ناشناخته دارند که به نظر می رسد عامل انتقال جنسی بیش از بقیه عوامل در بین این گروه مطرح است.
اعتیاد به دلایل مختلف خطرناک است ولی ابتلا به ایدز یکی از مهمترین عواقب آن است. تزریق مستقیم یک ماده به داخل جریان خون روش بسیار مهمی برای انتقال HIV است و حتی ریسک انتقال HIV دراین حالت از رابطه جنسی ، بیشتر است به خصوص در زندانها چون برای زندانیان دسترسی به وسایل تزریق میسر نیست HIV بسیار سریع گسترش می یابد.
این امر همچنین در شرایطی صدق میکند که افراد از زندان یا گروه خود خارج میشوند و با سایر افراد جامعه مخلوط میشوند.
بر اساس آماری که از سوی سازمان ملل اعلام شده است، در حال حاضر بیش از ۱۳ میلیون معتاد پر خطر در سراسر دنیا در معرض ابتلا به ویروس اچ.آی.وی وجود دارد که نیاز فوری به امداد رسانی و محافظت دارند که بیشترین آمار متعلق به کشورهای آفریقایی و جنوب شرقی آسیا است.
در ایران، اگر آمارهای رسمی اعلام شده افراد آلوده به ویروس، از طریق سرنگ آلوده را بپذیریم و نیز این باور را که بیشتر این افراد را گروه مردان تشکیل می دهند و با توجه به این نکته که این افراد احتمالاً دارای خانواده و همسر نیز می باشند، خود نشان دهنده میزان بالای خطر انتقال آلودگی در بین قشر زنان ایران خواهد بود.
در این راستا مبارزه با این بیماری از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود و بر همین اساس است که کشورمان همگام با ۱۸۸ کشور عضو سازمان ملل متحد در خردادماه ۱۳۸۰ (ژوئن ۲۰۰۱) متعهد به کنترل و پیشگیری از ایدز در ۱۱ استراتژی، ۶۵ هدف اختصاصی و ۲۷۸ فعالیت اصلی تدوین شد.
در این برنامه ملی به حوزه‌های آموزش و اطلاع‌رسانی، تامین سلامت خون، نظام مراقبت اپیدیولوژیک، مشاوره و آزمایش داوطلبانه (VXT)، کاهش آسیب ، پیشگیری و درمان عفونت‌های آمیزشی، حمایت از بیماران و خانواده‌‌هایشان توجه شده است.
فعالیت‌هایی که در کشورمان در زمینه کنترل و پیشگیری از ایدز انجام شده و مورد توجه و تجلیل سازمانهای بین‌المللی قرار گرفته است. از جمله اخذ جایزه ۱۵ میلیون و ۹۰۰ هزار دلاری صندوق جهانی برای تدوین برنامه کشوری کنترل ویروس ایدز و معرفی ایران به عنوان بدعت‌گذار همکاری مشترک با زندانها و اجرای موفق برنامه‌ها در زندانها، نمونه‌ای از این موفقتهاست.
علیرغم وجود این برنامه‌ها و موفقیت در اجرای آنها بدون شک مهمترین عامل در پیشگیری از گسترش این بیماری پرداختن به موضوع اصلی و اساسی آموزش و اطلاع‌رسانی است.
بسیاری از جوامع با توجه به مسائل بومی و فرهنگی به دنبال راهکارهایی برای آموزش در زمینه این بیماری هستند که با توجه به تفاوت فرهنگی و زیرساخت‌های متفاوت اجتماعی - نگرشی کشورها، نمی‌توان در این مورد تنها به الگوبرداری صرف از یکدیگر اکتفا کرد.
با توجه به اینکه برنامه‌های جامع افزایش دانش و آگاهی نسبت به الگوهای رفتاری صحیح به منظور تغییر نگرش و با هدف تغییر رفتار یکی از راهبردهای اساسی در تغییر الگوهای رفتاری پرخطر در تمامی بخش‌های نظام سلامت است در برنامه دوم استراتژیک کشوری کنترل گسترش HIV/AIDS نیز به بحث آموزش و اطلاع‌رسانی به عنوان یکی از مهمترین استراتژی‌های ۹گانه برنامه پرداخته شده است.
با توجه به اینکه برنامه‌های جامع افزایش دانش و آگاهی نسبت به الگوهای رفتاری صحیح به منظور تغییر نگرش و با هدف تغییر رفتار یکی از راهبردهای اساسی در تغییر الگوهای رفتاری پرخطر در تمامی بخش‌های نظام سلامت است در برنامه دوم استراتژیک کشوری کنترل گسترش ویروس ایدز نیز به بحث آموزش و اطلاع‌رسانی به عنوان یکی از مهمترین استراتژی‌های ۹گانه برنامه پرداخته شده است.
این استراتژی که چهار گروه هدف: جمعیت عمومی، گروه‌های در معرض خطر شامل جوانان - نوجوانان - دانش‌آموزان و دانشجویان، گروه‌های دارای رفتارهای پرخطر و افراد مبتلا به عنوان مخاطبین اصلی را مد نظر قرار داده است، دارای ۳۵ هدف و بالغ بر ۲۰۰ فعالیت می‌باشد که سهم و میزان پاسخگویی هر دستگاه براساس شاخص‌های پایه و شاخص‌های هدف در طول و انتهای برنام و نیز اعتبارات لازم جهت اجرایی‌نمودن فعالیتها کاملا پیش‌بینی شده است.
امروز در روز اول دسامبر (۱۰ آذرماه) روز جهانی ایدز که با شعار ، « در مبارزه با این بیماری پیشگام شوید » آموزش و اطلاع‌رسانی و بسیج کلیه رسانه‌های نوشتاری، دیداری و شنیداری که دارای نقشی اساسی و تاثیرگذار در ارتقاء فرهنگ سلامت جامعه هستند، را می طلبد و فقط باید هشدار داد که اهمیت این موضوع تا آنجاست که در صورت عدم اطلاع رسانی ، فردا ۵۷۰۰ نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند.

غفار پارسا