امنیت اطلاعات در شبکه های کامپیوتری

بموازات حرکت بسمت یک سازمان مدرن و مبتنی بر تکنولوژی اطلاعات، می بایست تدابیر لازم در رابطه با حفاظت از اطلاعات نیز اندیشیده گردد. مهمترین مزیت و رسالت شبکه های کامپیوتری ، اشتراک منابع سخت افزاری و نرم افزاری است . کنترل دستیابی و نحوه استفاده از منابع به اشتراک گذاشته شده ، از مهمترین اهداف یک سیستم امنیتی در شبکه است . با گسترش شبکه های کامپیوتری خصوصا" اینترنت ، نگرش نسبت به امنیت اطلاعات و سایر منابع به اشتراک گذاشته شده ، وارد مرحله جدیدی شده است .
در این راستا ، لازم است که هر سازمان برای حفاظت از اطلاعات ارزشمند ، پایبند به یک استراتژی خاص بوده و بر اساس آن سیستم امنیتی را اجراء و پیاده سازی نماید . عدم ایجاد سیستم مناسب امنیتی ، می تواند پیامدهای منفی و دور از انتظاری را بدنبال داشته باشد . استراتژی سازمان ما برای حفاظت و دفاع از اطلاعات چیست؟ در صورت بروز مشکل امنیتی در رابطه با اطلاعات در سازمان ، بدنبال کدامین مقصر می گردیم ؟ شاید اگر در چنین مواردی ، همه مسائل امنیتی و مشکلات بوجود آمده را به خود کامپیوتر نسبت دهیم ، بهترین امکان برون رفت از مشکل بوجود آمده است ،
چراکه کامپیوتر توان دفاع کردن از خود را ندارد . آیا واقعا" روش و نحوه برخورد با مشکل بوجود آمده چنین است ؟ در حالیکه یک سازمان برای خرید سخت افزار نگرانی های خاص خود را داشته و سعی در برطرف نمودن معقول آنها دارد ، آیا برای امنیت و حفاظت از اطلاعات نباید نگرانی بمراتب بیشتری در سازمان وجود داشته باشد ؟
● استراتژی
دفاع در عمق ، عنوان یک استراتژی عملی بمنظور نیل به تضمین و ایمن سازی اطلاعات در محیط های شبکه امروزی است . استراتژی فوق، یکی از مناسبترین و عملی ترین گزینه های موجود است که متاثر از برنامه های هوشمند برخاسته از تکنیک ها و تکنولوژی های متفاوت تدوین می گردد . استراتژی پیشنهادی ، بر سه مولفه متفاوت ظرفیت های حفاظتی ، هزینه ها و رویکردهای عملیاتی تاکید داشته و توازنی معقول بین آنان را برقرار می نماید . دراین مقاله به بررسی عناصر اصلی و نقش هر یک از آنان در استراتژی پیشنهادی، پرداخته خواهد شد.
▪ دشمنان
▪ انگیزه ها
▪ انواع حملات اطلاعاتی
بمنظور دفاع موثر و مطلوب در مقابل حملات به اطلاعات و سیستم های اطلاعاتی ، یک سازمان می بایست دشمنان، پتانسیل و انگیزه های آنان و انواع حملات را بدرستی برای خود آنالیز تا از این طریق دیدگاهی منطقی نسبت به موارد فوق ایجاد و در ادامه امکان برخورد مناسب با آنان فراهم گردد .اگر قصد تجویز دارو برای بیماری وجود داشته باشد ، قطعا" قبل از معاینه و آنالیز وضعیت بیمار، اقدام به تجویز دارو برای وی نخواهد شد. در چنین مواری نمی توان برای برخورد با مسائل پویا از راه حل های مشابه و ایستا استفاده کرد .بمنظور ارائه راهکارهای پویا و متناسب با مسائل متغیر، لازم است در ابتدا نسبت به کالبد شکافی دشمنان ، انگیزه ها و انواع حملات ، شناخت مناسبی ایجاد گردد.
دشمنان ، شامل سارقین اطلاعاتی ، مجرمان ،دزدان کامپیوتری ، شرکت های رقیب و ... می باشد.
انگیزه ها ی موجود شامل :
ـ جمع آوری هوشمندانه
ـ دستبرد فکری ( عقلانی )
ـ عدم پذیرش سرویس ها
ـ کنف کردن ،احساس غرور
ـ مورد توجه واقع شدن
باشد .
انواع حملات شامل :
ـ مشاهده غیرفعال ارتباطات
ـ حملات به شبکه های فعال
ـ حملات از نزدیک( مجاورت سیستم ها )
ـ سوء استفاده و بهره برداری خودیان ( محرمان )
ـ حملات مربوط به ارائه دهندگان صنعتی یکی از منابع تکنولوژی اطلاعات ،
است. سیستم های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری اهداف مناسب و جذابی برای مهاجمان اطلاعاتی می باشند . بنابراین لازم است، تدابیر لازم در خصوص حفاظت سیستم ها و شبکه ها در مقابل انواع متفاوت حملاتی اطلاعاتی اندیشیده گردد. بمنظور آنالیز حملات اطلاعاتی و اتخاذ راهکار مناسب بمنظور برخورد با آنان، لازم است در ابتدا با انواع حملات اطلاعات آشنا شده تا از این طریق امکان برخورد مناسب و سیستماتیک با هریک از آنان فراهم گردد . قطعا" وقتی ما شناخت مناسبی را نسبت به نوع و علل حمله داشته باشیم ، قادر به برخورد منطقی با آن بگونه ای خواهیم بود که پس از برخورد، زمینه تکرار موارد مشابه حذف گردد .
انواع حملات اطلاعاتی بشرح ذیل می باشند :
ـ غیرفعال
ـ فعال
ـ نزدیک ( مجاور)
ـ خودی ها ( محرمان )
ـ عرضه ( توزیع )
ویژگی هر یک از انواع حملات فوق ، بشرح زیر می باشد :
▪ غیر فعال (Passive): این نوع حملات شامل: آنالیزترافیک شبکه ،شنود ارتباطات حفاظت نشده، رمزگشائی ترافیک های رمز شده ضعیف و بدست آوردن اطلاعات معتبری همچون رمز عبور می باشد . ره گیری غیرفعال عملیات شبکه ، می تواند به مهاجمان، هشدارها و اطلاعات لازم را در خصوص عملیات قریب الوقوعی که قرار است در شبکه اتفاق افتند بدهد( قرار است از مسیر فوق در آینده محموله ای ارزشمند عبور داده شود !) ، را خواهد داد .پیامدهای این نوع حملات ، آشکارشدن اطلاعات و یا فایل های اطلاعاتی برای یک مهاجم ، بدون رضایت و آگاهی کاربر خواهد بود .
▪ فعال (Active): این نوع حملات شامل : تلاش در جهت خنثی نمودن و یا حذف ویژگی های امنیتی ، معرفی کدهای مخرب ، سرقت و یا تغییر دادن اطلاعات می باشد . حملات فوق ، می تواند از طریق ستون فقرات یک شبکه ، سوء استفاده موقت اطلاعاتی ، نفوذ الکترونیکی در یک قلمرو بسته و حفاظت شده و یا حمله به یک کاربر تایید شده در زمان اتصال به یک ناحیه بسته و حفاظت شده ، بروز نماید . پیامد حملات فوق ، افشای اطلاعات ، اشاعه فایل های اطلاعاتی ، عدم پذیرش سرویس و یا تغییر در داده ها ، خواهد بود.
▪ مجاور (Close-in): این نوع حملات توسط افرادیکه در مجاورت ( نزدیکی ) سیستم ها قرار دارند با استفاده از تسهیلات موجود ، با یک ترفندی خاص بمنظور نیل به اهدافی نظیر : اصلاح ، جمع آوری و انکار دستیابی به اطلاعات باشد، صورت می پذیرد . حملات مبتنی بر مجاورت فیزیکی ، از طریق ورود مخفیانه ، دستیابی باز و یا هردو انجام می شود .
▪ خودی (Insider): حملات خودی ها ، می تواند بصورت مخرب و یا غیر مخرب جلوه نماید . حملات مخرب از این نوع شامل استراق سمع تعمدی ، سرقت و یا آسیب رسانی به اطلاعات ، استفاده از اطلاعات بطرزی کاملا" شیادانه و فریب آمیز و یا رد دستیابی سایر کاربران تایید شده باشد . حملات غیر مخرب از این نوع ، عموما" بدلیل سهل انگاری ( حواس پرتی ) ، فقدان دانش لازم و یا سرپیچی عمدی از سیاست های امنیتی صورت پذیرد.
▪ توزیع (Distribution): حملات از این نوع شامل کدهای مخربی است که در زمان تغییر سخت افزار و یا نرم افزار در محل مربوطه ( کارخانه ، شرکت ) و یا در زمان توزیع آنها ( سخت افزار ، نرم افزار) جلوه می نماید . این نوع حملات می تواند، کدهای مخربی را در بطن یک محصول جاسازی نماید . نظیر یک درب از عقب که امکان دستیابی غیرمجاز به اطلاعات و یا عملیات سیستم در زمان آتی را بمنظور سوء استفاده اطلاعاتی ، فراهم می نماید .
در این رابطه لازم است ، به سایر موارد نظیر آتس سوزی ، سیل ، قطع برق و خطای کاربران نیز توجه خاصی صورت پذیرد . در بخش دوم این مقاله ، به بررسی روش های ایمن سازی اطلاعات بمنظور نیل به یک استراتژی خاص امنیتی ، خواهیم پرداخت

منبع : دنیای کامپیوتر و اینترنت