پنجره‌هایی که دیگر باز نخواهند شد

کمپانی مایکروسافت مدتی است پروژه‌‌ای تحقیقاتی برای ساخت نرم افزار جدیدی را آغاز کرده که قرار است پس از اعلام بازنشستگی ویندوز از سوی این کمپانی، جای آن را بگیرد. این سیستم عامل بسیار پیشرفته موسوم به «میدوری» (Midori) در مقایسه با آنچه تاکنون از نرم افزار‌های مایکروسافت دیده‌ایم به شدت تفاوت خواهد داشت. سیستم عامل میدوری بیشتر روی اینترنت متمرکز شده است و در آن از وابستگی‌هایی که ویندوز را به یک کامپیوتر شخصی منفرد گره می‌زند، خبری نیست. در واقع این سیتم عامل جدید را می‌توان به نوعی پاسخ مایکروسافت به رقبایی دانست که از «مجازی سازی» به عنوان روشی برای حل بسیاری از مشکلات دنیای امروز کامپیوتر، استفاده می‌کنند. اگرچه پیش از این نیز درباره میدوری چیزهایی شنیده شده بود اما نشریه «توسعه نرم افزار تایمز» به تازگی و پس از بررسی اسناد و پرونده‌های مایکروسافت درباره این تکنولوژی جدید، اطلاعات و جزئیات بیشتری از آن را منتشر کرده است. به باور برخی از کارشناسان تکنولوژی اطلاعات، کمپانی مایکروسافت به این خاطر دست به طراحی و ساخت میدوری زده است که به احتمال فراوان ویندوز دیگر از پس سرعت تغییرات در تکنولوژی آینده و نیز شیوه به کارگیری آن از سوی کاربران برنخواهد آمد. به بیان دیگر عملکرد ویندوز در دورانی چشمگیر بود که بیشتر افراد برای انجام تمام کارهایشان تنها از یک دستگاه استفاده می‌کردند.
در واقع این سیستم عامل به عنوان متصدی و نگهدارنده عناصر مشترکی عمل می‌کند که برنامه‌های ویندوز برای اجرا نیازمند فراخواندن‌شان هستند. دیو آوستین (D.Austin)، مدیر بخش اروپایی محصولات در کمپانی نرم افزاری سیتریکس، در این باره می‌گوید «اگر به این فکر می‌کنید که یک سیستم عامل چگونه بارگذاری می‌شود، باید گفت روی درایو سختی بارگذاری می‌شود که درون دستگاه قرار دارد. به بیان دیگر سیستم عامل ارتباط تنگاتنگی با سخت افزار دارد.» چنین وضعیتی باعث می‌شود تا انواع و اقسام وابستگی‌ها میان سخت افزار و سیستم عامل به وجود آید، وابستگی‌هایی که از دل مجموعه سخت افزارهای موجود در دستگاهی خاص برمی‌آید و می‌تواند در دستگاه‌های متفاوت فرق داشته باشد. در واقع این مسئله که کاربران در استفاده از دستگاه‌های گوناگون برای کاربردهایی مثل ای‌میل روز به روز بی‌قاعده‌تر و ناپایدارتر عمل می‌کنند، می‌تواند ویندوز را با روش‌های مدرن‌تر و در نتیجه وابستگی‌های بیشتری دست به گریبان کند. وقتی خبرنگار بی‌بی‌سی از مسوولان مایکروسافت درباره میدوری سئوال کرد با این اظهارنظر مواجه شد که «میدوری یکی از انبوه پروژه‌های نوپایی است که در مایکروسافت در جریان است.
چیز عجیب و اسرارآموزی در کار نیست، فقط هنوز زود است که درباره چنین پروژه نوپایی حرفی گفته شود.» بسیاری از کارشناسان تکنولوژی اطلاعات میدوری را به چشم تلاش جاه‌طلبانه مایکروسافت به منظور غلبه بر جریان مجازی سازی می‌بینند که این روزها به طور گسترده‌‌ای مورد قبول و استقبال صنایع کامپیوتر قرار می‌گیرد. دارن براون (D.Brown)، رئیس مرکز اطلاعات شرکت مشاوره آوانید (Avanade)، در این‌باره می‌گوید «مجازی سازی در ابتدا جایش را در میان مراکز اطلاعات کمپانی‌هایی باز کرد که باید تعداد بسیار زیادی از سرورها را مدیریت می‌کردند.» قرار دادن کاربردهایی مثل موتور ای‌میل یا دیتابیس روی یک ماشین باعث می‌شود تا سروکله انواع و اقسام مشکلات پیدا شود، به خصوص زمانی که قرار باشد چنین ماشین‌هایی تحت سرویس‌های تعمیر و نگهداری قرار بگیرند که به طور معمول نیازمند به روز کردن یا استفاده از پچ‌های امنیتی خواهد بود. اما کمپانی‌ها با قرار دادن سرورهای مجازی روی یک دستگاه واقعی توانسته‌اند تعداد ماشین‌هایی که باید تحت مدیریت قرار بگیرند را به میزان چشمگیری کاهش دهند و این یعنی خلاص شدن از شر مشکلات دستگاه‌های متعدد.
به گفته براون «با استفاده از روش مجازی سازی به راستی می‌توان در مدیریت دستگاه‌ها و مشکلات مربوط به آن صرفه‌جویی کرد. در واقع به شکلی کاملا عینی باید تعداد کمتری دستگاه را مورد مدیریت قرار داد.» براون در ادامه خاطرنشان کرد چنانچه یکی از سرورهای واقعی از کار بیفتد به راحتی می‌توان برنامه یا کاربرد مجازی سازی شده‌‌ای که روی آن سرور اجرا می‌شد را به ماشین دیگری منتقل کرد. به گفته براون «چنین مزایایی در کامپیوترهای شخصی نیز قابل اجراست. اما در محیط سیستم عامل مایکروسافت کاربرد‌ها و برنامه‌هایی وجود دارند که به حدی ضعیف نوشته شده‌اند که نمی‌توانند با دیگر کاربردها و برنامه‌ها کار کنند. سال‌هاست که ما با این برنامه‌ها و کاربردها سروکله می‌زنیم. مجازی‌سازی راهی است که برای مقابله با از این دست مشکلات رایج، چندین شیوه و ابزار جدید در اختیارتان خواهد گذاشت.» برای مثال در حال حاضر بسیاری از کمپانی‌ها هنوز از برنامه‌های بسیار قدیمی استفاده می‌کنند، برنامه‌ها و کاربرد‌هایی که در سیستم‌های عامل امروزی دیگر قابل اجرا نیست. برای حل این مشکل کافی است یک ماشین مجازی را روی کامپیوتر شخصی‌تان قرار دهید. مطمئن باشید که تمام آن برنامه‌های فسیل و عهد بوقی می‌توانند به کارشان ادامه دهند. ماشین مجازی آنطور که از اسمش برمی‌آید، کپی نرم افزاری کامل یک کامپیوتر است که سیستم عامل و مجموعه برنامه‌های وابسته به آن را دربر می‌گیرد.
دان چو (D.Chu)، نایب رئیس بخش محصولات و بازار‌های نوظهور در کمپانی «وی‌ام ویر» (VMware)، شرکت آمریکایی متخصص در مجازی‌سازی، درباره روند روبه رشد این جریان می‌گوید «در زمینه دسکتاپ شاهد آن بودیم که کاربران برای فابلیت خلاص شدن دسکتاپ‌ها از شر سخت افزار‌های واقعی، ارزش فراوانی قائلند.» در واقع مجازی سازی دستکاپ یا ساختار دسکتاپ مجازی مدلی از کامپیوترهای سرور محور است که دو قابلیت اساسی کامپیوتر را به بهترین شکل ممکن هم در اختیار متولی سیستم و هم کاربران نهایی قرار می‌دهد: یعنی قابلیت میزبانی و مدیریت مرکزی ماشین‌های مجازی در مرکز اطلاعات برای متولی سیستم و امکان استفاده از یک دسکتاپ کامپیوتر شخصی تمام عیار برای کاربران نهایی.
با اینکه در گذشته ماشین‌های مجازی‌‌ای وجود داشتند که می‌توانستند نقش کامپیوتر‌های شخصی با سیستم عامل ویندوز را به معنی واقعی کلمه بازی کنند، اما بعدها بسیاری از ماشین‌های مجازی عرضه شده به گونه‌‌ای بودند که برای مصارف خاص از قبیل صنایع و مشاغل، طراحی و تنظیم شده بودند.
چو در این‌باره می‌گوید «کاربران ترجیح می‌دهند برنامه‌ها و کاربردهایشان، سیستم عاملی که می‌خواهند آن برنامه‌ها و کاربردها را اجرا کند و حتی شرایط «سیاست و ایمنی» (Policy And Security) مورد نظرشان را یکجا و در یک مجموعه گرد هم بیاورند تا از آن به عنوان یک ماشین مجازی استفاده کنند.» در این‌گونه ماشین‌های مجازی، هسته سیستم عامل می‌تواند بسیار کوچک باشد به شکلی که به راحتی بتوان آن را به دستگاه‌های دیگر نیز منتقل کرد، کاری که به هیچ وجه با سیستم‌های عامل بزرگ و پر دردسر امروزی انجام شدنی نیست. بسیاری از کارشنانسان بر این باورند که این همان ایده اصلی پشت پروژه جدید مایکروسافت موسوم به میدوری است؛ ایجاد سیستم عامل سبکی که بتواند به راحتی روی طیف گسترده‌‌ای از دستگاه‌ها سوار شود. اما با این حال شرایط اجازه استفاده (Licensing Terms) برای ویندوز فعلی به گونه‌‌ای است که امکان چنین عملکردی در قالب یک دستگاه مجازی را برای آن قدغن می‌کند. به گفته مایکل اسلیور (M.Sliver)، نایب رئیس بخش تحقیقات در شرکت گارتنر «طراحی و ساخت میدوری گام رو به جلویی از جانب مایکروسافت است که قابل پیش‌بینی بود.» اسلیور در ادامه افزود «با حرکت هرچه بیشتر کاربردها به سوی شبکه، به طور قطع از ارزش مایکروسافت ویندوز، به ویژه جایگاهی که این محصول امروز در اختیار دارد، کاسته خواهد شد. بنابراین مایکروسافت باید فراتر از آن گام بردارد. من برخلاف دیگران، از این شگفت‌زده می‌شوم که هیچ نشانه معنی‌داری از وجود این برنامه یا چیزی شبیه آن در مایکروسافت، وجود نداشته باشد.»
اما شاید بزرگ‌‌ترین مشکل مایکروسافت در کنار گذاشتن ویندوز نگرانی از بابت این مسئله باشد که چگونه باید دوباره به نقطه اوج این بازار دست یافت، اوجی که سال‌هاست مایکروسافت در آن تنهاست. اسلیور در این باره می‌گوید «۸۰ درصد از فروش و درآمد ویندوز مربوط به فروش کامپیوترهای شخصی نو است. این رقم بسیار بزرگی است که مدیران مایکروسافت به هیچ وجه از آن صرف نظر نخواهند کرد. اگر قرار باشد با غیر سیستم عاملی تر شدن کاربردها در طول زمان، از اهمیت از رده خارج شدن ویندوز کاسته شود پس درآمد مایکروسافت از کجا خواهد بود؟»

کیوان فیض‌اللهی

منبع : روزنامه کارگزاران