بررسی عوامل خطر ایجاد سنگ های صفراوی: مطالعه مورد شاهدی

‌● زمینه و هدف:
علایم مرتبط با سنگ صفراوی و عوارض آن جزو شایع ترین بیماری های گوارشی است که منجر به بستری در بیمارستان شده و هزینه های هنگفتی در این زمینه صرف می شود. از آنجا که عوامل دخیل در ایجاد سنگ های صفروای متعدد بوده و یکسری عوامل موثر قابل پیشگیری هستند و از طرف دیگر تا کنون مطالعه ای در مورد عوامل خطر ابتلا به سنگ صفراوی در سطح منطقه انجام نگرفته است، این مطالعه به بررسی عوامل خطر سنگهای صفراوی پرداخته است.
‌● روش کار:
این مطالعه از نوع مورد- شاهدی بوده و با مراجعه به بیمارستان های اردبیل تعداد ۱۵۰ مورد مبتلا به سنگ صفراوی به روش نمونه گیری غیراحتمالی از نوع آسان انتخاب و با ۱۵۰ شاهد همسان سازی شده از لحاظ جنس و سن (±۵ سال) مقایسه شدند. از پرسشنامه دارای ساختار برای بررسی عوامل خطر توسط مصاحبه استفاده شد و نمونه خون جهت اندازه گیری لیپیدهای خون از آزمودنی ها اخذ گردید، همچنین قد و وزن آزمودنی ها برای محاسبه شخاص توده بدنی اندازه گیری شد. داده ها پس از جمع آوری با نرم افزار SPSS نسخه ۱۲ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و از آزمودنی های مجذور کای و آنالیز واریانس یکطرفه برای نشان دادن ارتباط متغیرها استفاده گردید.
‌● یافته ها:
در این مطالعه ۱۱۷ نفر (۷۸%) زن و ۳۳ نفر (۲۲%) مرد بودند بیشترین افراد (۴۲ نفر) ۲۸% در گروه سنی ۴۹-۴۰ سال قرار داشتند. از لحاظ شاخص توده بدنی تعداد ۶۳ نفر (۴۲%) در محدوده ۲۵ تا ۲۹.۹ (اضافه وزن) بودند. میانگین سطح سرمی تری گلیسرید در زنان گروه مورد ۱۵۲.۷±۷.۵ بود که در مقایسه با گروه شاهد با ۱۱۷.۸±۵۷.۷ میلی گرم بر دسی لیتر بالاتر بود (p=۰.۰۰۱). میانگین طول مدت مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی در گروه مورد ۶.۹±۴.۹ و در گروه شاهد ۳.۱±۲.۹ سال بود. بین ابتلا به سنگ صفراوی و شاخص توده بدنی و میانگین سطح سرمی تری گلیسرید در زنان (p=۰.۰۰۱) ارتباط معنی داری وجود داشت.
‌● نتایج:
نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بین دفعات بارداری، مصرف سیگار، هیپرکلسترولمی، هیپرتری گلیسیریدمی (در مردان) و سابقه فامیلی مثبت با ابتلای به سنگ صفراوی ارتباط معنی داری وجود نداشت.
‌● نتیجه گیری:
در مطالعه حاضر شاخص توده بدنی، مدت زمان مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی و تری گلیسیرید در ابتلای به سنگ های صفراوی نقش داشتند، با توجه به اینکه این عوامل قابل مداخله هستند ضروری است جهت اصلاح آنها برنامه ریزی مناسب صورت پذیرد.

خلیل رستمی
عباس یزدان بد
نیره امینی ثانی
فرانک محرمی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی