«نگرانی از بسته شدن فضای مطبوعاتی در آستانه انتخابات»

توقیف موقت هفته‌نامه «شهروند امروز» در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری نگرانی‌های اهالی رسانه درخصوص برخورد حذفی و اعمال محدودیت برای نشریات منتقد را فراهم ساخته است. در این میان، برخی از نمایندگان از جمله علی لاریجانی رئیس مجلس بر فضای آزاد رسانه‌ای تاکید و عنوان کرد: «اصولا فضای کار رسانه‌ای باید در نهایت آرامش و گستردگی باشد و این قطعا به برگزاری یک انتخابات سالم کمک خواهد کرد.» روح‌الله حسینیان از چهره‌های شاخص اصولگرایان مجلس نیز با انتقاد از توقیف هفته‌نامه «شهروند امروز» گفت که با بستن «شهروند امروز» موافق نیستم و معتقدم در صورتی که شکایتی از یک نشریه صورت بگیرد، باید آن را ببندند. نماینده تهران با تاکید بر اینکه «با مبانی فکری و مواضع شهروند امروز کاملا مخالف هستم»، تصریح کرد: «بنده با مواضع شهروند امروز مخالف هستم، اما معتقدم دست‌اندرکاران این نشریه هم باید زبانی برای بیان مطالب خود داشته باشند.» به اعتقاد روح‌الله حسینیان، «وجود نشریاتی همچون شهروند امروز باعث می‌شود یک جدال فکری در جامعه به‌وجود آید و دیگران هم به تکاپو بیفتند و برای رشد کشور تلاش کنند.» حکم توقیف هفته‌نامه شهروند امروز روز شنبه از سوی دبیرخانه هیات نظارت بر مطبوعات به صاحب امتیاز این نشریه ابلاغ شد. شهروند امروز یکی از نشریات موفق اصلاح‌طلبان در یک‌ سال گذشته بود که با تیراژ چشمگیر با اقبال بخش قابل‌توجهی از افکار عمومی از جمله نخبگان، روشنفکران، دانشگاهیان و طبقه متوسط جامعه روبه‌رو شد. در اولین روز اعلام اخبار توقیف شهروند امروز، برخی از اعضای هیات نظارت عنوان کردند دلیل برخورد با این نشریه انتقادات آن از دولت نهم بوده است، اما دبیرخانه هیات نظارت بر مطبوعات در اطلاعیه خود اعلام کرد: «هفته‌نامه شهروند امروز به استناد بند «ب» ماده هفت قانون مطبوعات و تبصره ماده ۱۲ این قانون به علت انتشار نشریه به‌گونه‌ای که اکثر مطالب آن مغایر با زمینه انتشار مندرج در پروانه صادره است و بی‌توجهی دست‌اندرکاران این نشریه به تذکرات قبلی به اتفاق آرا رای به توقیف آن داد. در این اطلاعیه تاکید شده است: «زمینه انتشار هفته‌نامه شهروند امروز بر اساس مجوز صادره اقتصادی، فرهنگی و ورزشی است، در حالی که اکثر مطالب این نشریه همخوانی‌ای با زمینه انتشار آن نداشته است. اما هیات نظارت بر مطبوعات برای توقیف موقت شهروند امروز به مواردی استناد کرده است که به موجب تبصره ماده ۱۲ قانون مطبوعات جزء استثنائات صلاحیت هیات نظارت در بررسی نشریات است و هیات نظارت در این موارد نمی‌‌‌تواند رأسا اقدام به توقیف موقت نشریه‌ای نماید. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌‌جمهوری دهم به نظر می‌رسد از هم‌اکنون فشار بر مطبوعات در دستور کار برخی جریانات سیاسی قرار گرفته است.
● فضای ناعادلانه رسانه‌ای در آستانه انتخابات
برخورد با نشریات اصلاح‌طلبان در شرایطی صورت می‌گیرد که فضای ناعادلانه رسانه‌ای برای جریانات سیاسی حاکم است. صداوسیما به عنوان رسانه‌ ملی تنها به پوشش اخبار بخش خاصی از جریانات سیاسی کشور اقدام می‌کند و در مقابل تخریب‌های شدید نسبت به جریان اصلاح‌طلب در بخش‌های خبری مختلف رسانه ملی وجود دارد. عملکرد صداوسیما به‌گونه‌ای بوده که از هم‌اکنون برخی از نمایندگان بحث تحقیق و تفحص از عملکرد صداوسیما را مطرح کرده‌اند. تجربه انتخابات گذشته نشان داده هرچه به فضای انتخابات نزدیک‌تر شویم عملکرد جناحی صداوسیما در حمایت از یک جریان سیاسی و تخریب چهره جریانات دیگر شدت بیشتری می‌گیرد. در شرایطی که رسانه‌های اصلاح‌طلب نگران برخورد و حذف با نشریات خود هستند، طی یکی، دو ماه اخیر دو روزنامه جدید خورشید و وطن امروز از سوی مسوولان دولتی راه‌اندازی شده است. صاحب امتیاز روزنامه خورشید سازمان تامین اجتماعی است و وطن امروز توسط مهرداد بذرپاش، مدیرعامل سایپا و از اعضای شاخص ستاد انتخاباتی محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره نهم منتشر می‌شود. هفته گذشته علی بنایی، نماینده قم در تذکری کتبی خطاب به وزیر رفاه و تامین اجتماعی و رئیس سازمان تامین اجتماعی نسبت به انتشار روزنامه خورشید از بودجه بیت‌المال تذکر داد. در فضایی که برخی از مقام‌های دولتی با بودجه بیت‌المال هر روز بر تعداد نشریات مکتوب و سایت‌های خبری خود در فضای مجازی می‌افزایند، بسیاری از جریانات سیاسی اصلاح‌طلب امکان انتشار نشریه را ندارند و نشریات اندک باقیمانده از جریان اصلاح‌طلبان نیز تحت فشار و با خطر توقیف مواجه هستند.
● انتقاد به رسانه‌های منتقد
در چنین شرایطی، محمدحسین صفارهرندی وزیر ارشاد و آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان طی هفته گذشته انتقادات شدیدی را علیه مطبوعات مطرح کردند. این عضو کابینه نهم در مراسم بزرگداشت احمدبن‌موسی (ع) (شاهچراغ) در شیراز، خود و همکارانش را مسوول پاکسازی فضای رسانه‌ای دانست و گفت: «به‌رغم تمام تلاش‌هایی که بنده و همکارانم برای پاک ساختن محیط رسانه‌ای، مطبوعات و خبرگزاری‌ها می‌کنیم اما کسانی هستند که به جان عقیده مردم افتاده‌‌اند.» او با بیان اینکه دولت نهم مقابل اعتقادات مردم فروتنی و خضوع کامل دارد، اعلام کرد: «با کسانی که بخواهند منافع مردم را قربانی شهوات و مسائل شخصی کنند، برخورد می‌کنیم؛ نباید به اسم اطلاع‌رسانی، کار خبری و ارائه تحلیل، دروغ تحویل مردم داده شود.» احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان نیز در خطبه‌های نمازجمعه تهران با اشاره به سخنان اخیر مقام معظم رهبری مبنی‌بر اینکه «این فضای بی‌بندوباری در حرف زدن و اظهارنظر علیه دولت، مسائلی نیست که خداوند به آسانی از آنها بگذرد»، تصریح کرد: برخی براساس هوای نفس و بدون اینکه به ضرر و مفاسدی که پدید خواهد آمد، بیندیشند، هرچه از دهان‌شان درمی‌آید، می‌گویند. وی افزود: دولت با جان کندن کار می‌کند البته ممکن است اشتباهاتی هم داشته باشد اما اینطور به جانش افتادن و تخریب و تضعیف کردنش، گناهی است که خداوند به آسانی از آن نمی‌گذرد. وقتی فتنه می‌آید تر و خشک را می‌سوزاند و قطعا کسانی که سکوت می‌کنند هم در امان نخواهند بود.
● در جلسه هیات نظارت چه گذشت
روز گذشته حسن کامران، نماینده اصفهان و عضو هیات نظارت بر مطبوعات درباره علت توقیف شهروند امروز گفت که ایراداتی که در هیات نظارت به هفته‌نامه شهروند امروز گرفته شد، مربوط به مباحث شکلی نشریه و نه محتوایی آن بود. به گفته کامران، در جلسه روز چهارشنبه گزارشی از سوی وزارت ارشاد در اختیار اعضای هیات نظارت قرار گرفت که اعضا براساس آن بررسی موارد مطرح درباره برخی از نشریات از جمله شهروند امروز را در دستور کار خود قرار دادند. کامران درباره عدم حضور همه اعضای هیات نظارت و رای‌گیری غیابی از افراد برای توقیف شهروند می‌گوید: از هفت عضو هیات نظارت شش عضو حضور داشتند و تنها نماینده مطبوعات در جلسه حضور نداشت. محمدحسین صفارهرندی گرچه در این جلسه حضور نداشته، اما معاون او از سوی وزیر ارشاد رای داده است. کامران تنها غایب جلسه را حسین انتظامی، نماینده مدیران مسوول مطبوعات در هیات نظارت، معرفی کرد. این در حالی است که شنیده‌ها از حضور تنها چهار عضو این هیات در جلسه مذکور حکایت دارد که در صورت صحت این خبر، با توجه به ترکیب هفت نفره هیات نظارت بر مطبوعات جلسات این هیات باید با حضور پنج نفر رسمیت یابد و نه چهار نفر. نماینده اصفهان همچنین درباره برخی تحلیل‌ها مبنی‌بر همزمانی توقیف شهروند امروز پس از بیانات مقام معظم رهبری و انتقادات ایشان از بی‌بندوباری در سخن گفتن و عملکرد مطبوعات می‌گوید: «به هیچ وجه این موضوع در جلسه هیات نظارت مطرح نبود.» نماینده ناظر مجلس در هیات نظارت بر مطبوعات تاکید کرد: «اعضای هیات نظارت هنگام تشکیل جلسه اطلاعی از متن سخنرانی رهبری در جمع دست‌اندرکاران حج نداشتند و تنها دلیل برخورد با شهروند انتشار مطالبی در زمینه غیرمجوز این نشریه بوده است.» کامران درباره احتمال رفع توقیف و حل مشکلات هفته‌نامه شهروند تاکید کرد: «مسوولان این نشریه می‌توانند به دادگاه شکایت و موضوع را پیگیری کنند.»
● افزایش برخوردها با مطبوعات در آستانه انتخابات
در این حال، برخی از نمایندگان مجلس معتقد هستند هرچه به انتخابات ریاست‌جمهوری آینده نزدیک شویم، احتمال برخورد با نشریات مستقل و منتقد افزایش خواهد یافت. این دغدغه نمایندگان موجب شده تا برخی از اعضای فراکسیون اقلیت در تذکر کتبی به حسین صفارهرندی، وزیر فرهنگ و ارشاد نسبت به برخورد با نشریات تذکر دهند. در مقابل سه نفر از اعضای فراکسیون اصولگرایان از جمله جلال یحیی‌زاده، میرتاج‌الدینی و ستار هدایت‌خواه در تذکری کتبی به وزیر ارشاد بر ضرورت اتخاذ تدابیر لازم و تسریع برای رفع نگرانی رهبر انقلاب در مورد بی‌بندو‌باری برخی از مطبوعات تاکید کردند. اما علی مطهری، نماینده تهران و عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با تاکید بر اینکه علت توقیف مجله شهروند امروز باید بررسی شود، گفت: باید بررسی کنیم آیا توقیف این هفته‌نامه درست بوده یا خیر؟ وی تصریح کرد: مجلس باید نسبت به برخورد با نشریات حساس باشد. خبرنگاری از احتمال برخورد با مطبوعات در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری و بسته شدن فضای رسانه‌ای کشور سوال کرد و خطاب به‌ مطهری گفت: «اوباما پس از آنکه در آمریکا رای آورد، انتخاب خود را نتیجه وجود دموکراسی و آزادی‌ بیان دانست. آیا نباید در کشور ما نیز این آزادی‌بیان به رسمت شناخته شود؟» مطهری پاسخ داد: بنده قبول دارم اظهارات اوباما تا حدی درست است. گرچه ما معتقدیم در آمریکا دموکراسی واقعی نیست. اما یک آزادی نسبی هست که ما نمی‌توانیم آن را انکار کنیم.
علی مطهری در ادامه درباره برخورد با شهروند امروز به بهانه نقد دولت گفت: «متاسفانه این نقیصه در ما وجود دارد و ما باید نقاط ضعف خود را قبول کنیم.» این عضو ارشد فراکسیون اصولگرایان تاکید کرد: آزادی‌بیان تا آنجا که موجب نفاق و ضلالت و گمراهی نشود باید برای جریانات سیاسی و نشریات محفوظ باشد. مطهری گفت که موضوع توقیف شهروند امروز و دلایل آن را پیگیری خواهد کرد. ستار هدایت‌خواه، عضو فراکسیون اصولگرایان و کمیسیون فرهنگی مجلس نیز تاکید کرد: «ما معتقد هستیم در نظارت بر مطبوعات هیات نظارت نباید به‌ هیچ وجه ملاحظه گرایش سیاسی افراد را داشته باشد.» هدایت‌خواه که با انتقادات خبرنگاران نشریات اصلاح‌طلب درباره تهدید به برخورد با مطبوعات جریان آنها و توقیف روزنامه‌ها و هفته‌نامه شهروند امروز در آستانه انتخابات مواجه بود، تصریح کرد: «نباید در برخورد با رسانه‌ها ملاحظه سیاسی وجود داشته باشد. اگر رسانه‌ای در انتقاد از دولت مرتکب اشتباه شود، هیات نظارت بدون در نظر گرفتن جریان سیاسی آنها باید برخورد داشته باشد.» اما علی لاریجانی در حاشیه بازدید از نمایشگاه آستان قدس رضوی در راهروهای پارلمان به خبرنگاران وعده پیگیری و بررسی دلایل توقیف هفته‌نامه شهروند امروز را مطرح کرد.

اعظم ویسمه

منبع : مدیا نیوز