سید محمد حسین طباطبائی

جنسیت: مرد
نام پدر: سید محمد
تولد و وفات: (۱۲۸۲ -۱۳۶۰) شمسی
محل تولد: ایران - آذربایجان‌شرقی - تبریز
شهرت علمی و فرهنگی: عالم امامی ، حکیم ، فیلسوف ، مفسر ، فقیه اصولی و شاعر
مشهور به علامه طباطبائی و معروف به قاضی طباطبائی. در پنج سالگی مادر و در نه سالگی پدر خود را از دست داد. بعد از درگذشت پدر خود به مکتب و پس از آن به مدرسه رفت و مدتی هم زیر نظر معلم خصوصی به تحصیل پرداخت و معلومات ابتدائی را کسب نمود. در ۱۲۹۷ ش به تحصیل علوم دینی و عربی مشغول شد و مقدمات را فراگرفت. آن‌گاه در فقه کتب "شرح لمعه"‌ و "مکاسب" ، در اصول کتاب "معالم" ، "قوانین" ، "رسائل" و "کفایه" ، در منطق کتب "کبری" ، "حاشیه" و "شرح شمسیه" ، در فلسفه کتاب "شرح اشارات" و در کلام کتاب "کشف‌المراد" را مورد مطالعه قرار داد. وی در ۱۳۰۴ ش برای ادمۀ تحصیلات به نجف رفت و در مجلس درس آیت‌الله آقای شیخ محمد حسین اصفهانی حاضر شد و یک دوره خارج اصول و خارج فقه را در نزد وی آموخت و مدتی نیز در مجلس بحث خارج فقه و خارج اصول آیت‌الله نائینی شرکت کرد و همچنین مدتی در بحث خارج فقه آیت‌الله آقا سید ابوالحسن اصفهانی حاضر شد. کلیات علم رجال را نیز در محضر آیت‌الله حجت کوه کمری آموخت و معارف الهیّه و اخلاق و فقه‌الحدیث را در نزد حاج میرزا علی آقا قاضی طباطبائی تبریزی فراگرفت. او چندین سال نیز در زمینۀ فلسفه در نزد آقا سید حسین بادکوبه‌ای "منظومۀ سبزواری" ، "اسفار" ، "مشاعر" ملاصدرا ، دوره "شفا" ی بوعلی سینا ، کتاب "اثولوجیا" ، "تمهید" ابن ترکه و "اخلاق" ابن مسکویه را خواند. علامه طباطبائی یک دوره "حساب احتمالی"‌ ، یک دوره "هندسه مسطحه و فضائی" و "جبر استدلالی" را در محضر آقا سید ابوالقاسم خوانساری گذراند. او در ۱۳۱۴ ش به‌زادگاه خود بازگشت و مدت ده سال در آنجا ماند و در ۱۳۲۵ ش از تبریز به قم مهاجرت کرد و در آنجا به ‌تدریس و تألیف و فعالیت‌های علمی پرداخت. برخی از شاگردان او عبارت است از: آیت‌الله شهید مرتضی مطهری ، آیت‌الله شهید بهشتی ، امام موسی صدر ، شهید دکتر مفتح ، آیت‌الله ابراهیم امینی ، آیت‌الله مصباح ، آیت‌الله حسن‌زاده آملی و آیت‌الله عبدالله جوادی آملی. پروفسور هانری کربن ، استاد شیعه‌شناس دانشگاه سربن نیز با او مصاحبه‌های بسیار داشت که این مصاحبات به‌زبان‌های فارسی ، عربی ، فرانسه و انگلیسی انتشار یافت و از اولین دوره آن در فارسی تحت عنوان "مکتب تشیع" منتشر شد. علامه طباطبائی در خط نستعلیق و شکسته استاد ، و در علوم غریبه نیز وارد بود. او همچنین در علم اعداد و حساب جُمَل مهارت داشت و در شعر نیز توانا بود. وی در مسجد بالا سر حضرت معصومه (س) در قم مدفون است. از آثار وی:‌ "تفسیرالمیزان" ، که ترجمه آن در چهل مجلد آمده است؛ "اصول فلسفه و روش رئالیسم"؛ حاشیه بر "کفایهٔ‌الاصول"؛ حاشیه بر "اسفار" ملاصدرا؛ "وحی یا شعور مرموز"؛ "شیعه در اسلام"؛ "قرآن در اسلام" ، با ترجمه‌های فارسی ، انگلیسی و اردو؛ "حکومت در اسلام" ، فارسی که به عربی نیز ترجمه شده؛ "سنن‌النبی (ص)"؛ "اصول عقاید" ، برای دبیرستان‌ها ، پنج جلد؛ "بدایهٔ‌الحکمهٔ" و "نهایهٔ‌الحکمهٔ" ، در فلسفه؛ رسائل بسیاری در "مبدأ" و "معاد" و "نبوت" و "ولایت"؛ رساله‌ای در "عشق"؛ دو رساله در "ولایت و حکومت اسلامی".

‌

منبع : مطالب ارسالی