۲۲۵۰ ق.م. کتابخانه رسمی ایبله

کتابخانه ايبله کهن‌ترين کتابخانه‌اى است که تاکنون در خاورميانه کشف شده است. اين کتابخانه در تل مرديخ، در ۵۵ کيلومترى جنوب غربى شهر حلب در سوريه است. در سال‌هاى ۱۹۶۴ و ۱۹۷۴ کارشناسان دانشگاه رُم بقاياى کاخ بزرگ سلطنتى که در بردارنده بخش خاص کتاب بود کشف کردند و از آن محل هفده هزار گِل‌نوشته که به خط ميخى و زبان محلى ايبلى نگارش يافته بود خارج کردند.

اين کاخ در ۲۲۵۰ سال قبل از ميلاد در نتيجه حريقي، در جريان حمله سلطان آکادى نارام سين از بين رفت و ديگر بازسازى نشد. دانشمندان عناصر کافى براى ترسيم دوباره کاخ سلطنتى را تقريباً به‌ دست آوردند. در آن کاخ اطاقى يافتند با مساحت ۱۲ متر و آثارى از کنده‌هاى چوبى قفسه‌ها که سنگ‌نوشته‌هاى سنگينى به آن نهاده مى‌شد همچنان باقى بود. جعبه‌ها به ‌صورت افقى و پر از گِل‌نوشته‌هاى سنگينى که بدان تکيه داشتند به چشم مى‌خورد. عرض قفسه‌ها ۸۰ سانتى‌متر و ارتفاعى که هر قفسه را از ديگرى جدا مى‌کرد به حدود ۵۰ سانتى‌متر مى‌رسيد. از اين گِل‌نوشته‌ها حدود هزار قفسه خوانده شده است. بخش بيشتر گِل‌نوشته‌ها حاوى متون اداري، قانونى و حکومتى است. معاهده‌هاى بازرگاني، تاريخي، سروده‌ها، آثار ادبي، لغت‌نامه‌هاى ايبلى و سومري. اين لوح‌هاى گِلين بر حسب موضوع سازماندهى شده است.