۲۳ آبان ـ ۱۴ نوامبر ـ انتقام واکنش طبیعی در برابرظلم است

« اوگوستین هیپو » نویسنده رومی در این روز ( ۱۴ نوامبر سال ۴۱۱ میلادی ) كار تالیف كتاب مشهور خود «شهر خدا» را به پایان برد . این كتاب در شرح ویران شدن شهر « رم » به دست ویزیگت ها (ژرمن های جنوبی) در اوت ۴۱۰ میلادی است . اوگوستین در این تالیف ضمن بیان تاریخ شهر رم و گزارش تخریب سه روزه آن به دست ویزیگت ها ، عقاید فلسفی خودرا آورده است كه در قرون ۱۸ و۱۹ تفسیر های متعدد بر این عقاید فلسفی نوشته شده كه همچنان تجدید چاپ می شود. اوگوستین كه از فلاسفه مشوق معنویات و اخلاقیات است عمر ظلم را كوتاه خوانده و هیچ ظلمی را بدون واكنش نمی بیند كه عمر این واكنش طولانی خواهد بود .
به عقیده او اگر ظلم و ستمگری نباشد انتقام هم نخواهد بود كه گاهی همین انتقامها كه عكس العمل طبیعی ظلم است ، خود به ظلم تازه تبدیل می شود. اوگوستین آزمندی را عامل عمده فساد می داند كه آن را به اضافه ظلم دو عامل اصلی انحطاط امپراتوری روم در بخش غربی آن قلمداد كرده است .
وی ثابت كرده است كه بیشتر آزمندان احساس بخل هم دارند كه برناهنجاری های یك جامعه می افزاید و مردم را در برابر هم قرار می دهد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز