اجرای طرح تفکیک زباله از مبدا در شهرکها

زیانهای اقتصادی و بهداشتی ناشی از عدم کنترل پسماندها در مناطق شهری شهرکهای و صنعتی افزایش روزافزون زباله ها در این مناطق و صرف هزینه های گزاف به منظور جمع آوری و دفع آنها لزوم برداشتن گامهای موثر و اساسی را در زمینه کنترل پسماندها روشن می سازد. تاکنون برنامه های متعدد تفکیک از مبدا در کشورهای صنعتی به اجرا درآمده است که البته در تمام این برنامه ها هدف یکی است : جداسازی مواد در محل تولید قبل از آنکه آلوده شوند.
از قدیم انجام عملیات بازیافت در کشور ما به شکل فرهنگ اصیل و دستور مذهبی اجتناب از اسراف و تبذیر مرسوم بوده است . شغل کهنه فروشی و تعویض نان با نمک در شهرها و کاربرد فضولات انسانی حیوانی و گیاهی برای تهیه کود در روستاها تاکیدی بر این مدعاست .
لکن توسعه صنعت رفاه نسبی و اسراف تا حدودی موجب کم توجهی به این موضوع شده اما امروزه رشد جمعیت و آگاهی های علمی از کاهش منابع طبیعی باعث شده تا موضوع بازیافت پسماندهای موجود در شهرها و شهرکهای مسکونی و صنعتی در صدر برنامه های دفع زباله قرار گیرد.
در سال های اخیر طرحهای متعددی توسط سازمان بازیافت و تبدیل مواد با همکاری شهرداری مناطق به منظور ساماندهی امر تفکیک و جمع آوری پسماندهای خشک در شهر تهران اجرا شده و با استفاده از تجربیات گذشته و رفع نقاط ضعف و قوت این طرح در سال ۱۳۸۳ تدوین و اجرا گردید که طی هماهنگی بخشهای ذیربط شهرداری تهران و تشکیل ادارات بازیافت در مناطق تاکنون با موفقیت همراه بوده است .
حال با گذشت چندین سال از اولین تجربه طرح تفکیک پسماندهای خشک در سطح مناطق اولین تجربه این طرح در سطح شهرکهای شهر تهران که به صورت محصور یا غیرمحصور قرار دارند در شهرک شهید چمران به عنوان پایلوت این طرح در نظر گرفته شد چرا که مقدار زیادی از ۷۰۰۰ تن زباله تولیدی در تهران توسط جمعیتهای ساکن در این شهرکها تولید می شود .
هدف از در نظر گرفتن شهرکها به عنوان بخش جداگانه ای جهت انجام طرح تفکیک از مبدا می توان به موارد ذیل اشاره کرد.
۱) تجمع آپارتمان در بلوک ها و واحدهای ساختمانی در چند طبقه .
۲) جمع آوری زباله در محل شوتینگ زباله ها .
۳) وجود فضای خالی در محل شوتینگ هر طبقه .
۴) ساکن بودن طبقات متوسط جامعه با سطح فکری آگاه نسبت به مسائل زیست محیطی وشهرنشینی و نیز بالا بودن نسبی سطح فرهنگ ساکنین این مجتمع ها را که اغلب آنان را کارمندان فرهنگیان صاحبان صنایع و غیره که کم و بیش به زندگی آپارتمان نشینی آگاهی دارند تشکیل می دهند.
۵) عدم ارائه خدمات شهری اعم از فضای سبز جمع آوری زائدات (تر و خشک ) به این شهرکها که مهمترین عامل ارائه این خدمات به شهرکها می باشد.
با توجه به نوپا بودن این طرح در بین شهرکها مشارکت ساکنین در انجام هرچه بهتر این طرح موثر بوده و با آموزش مناسب و ترغیب شهروندان انگیزه جداسازی زباله از مبدا تولید را بین ساکنین ایجاد کرد.

شهرام فیروزی

منبع : روزنامه جمهوری اسلامی