فرم و زمان: مایکل دانبار

زمان، موضوع اصلی آثار «مایكل دانبار» است. هنر «دانبار» در قلب منطقه ی Midwestern زاییده شد و در آكادمی هنرهای جهانی پرورش یافت. تركیب‌بندی‌های او شبیه ساعت‌های آفتابی و زاویه‌یاب‌ها هستند كه حركت سایه‌ها دقیقه به دقیقه در هر قطعه‌ی اثر تغییرات معنایی و مسیری از بهت تا شهود را نمایان می‌سازد.
كوچك‌ترین جزییات تركیب‌بندی‌ها با دقت و ظرافت مثال‌زدنی در كنار یكدیگر قرار گرفته‌اند و مجموعه‌ای مستحكم و زیبا را پدید آورده‌اند. در آثار او خلق و نوآوری، طراحی مناسب، ساخت و چیدمان درست و توجه به كوچك‌ترین جزییات اثر به عنوان زیرمجموعه‌ای از یك كل واحد به وضوح به چشم می‌خورد.
«Euclid&#۰۳۹;s Cross» اثری است كه او در آن به بررسی حركت زمان و تقابل آن با فرم می‌پردازد. زمان آن‌طور كه ما می‌شناسیم عنصری است فرّار و دست نیافتنی. از طرفی ناپایدار و گذرا است و از سوی دیگر گویی با حركتی آرام و یكنواخت روی یك سطح حلزونی مارپیچ راه می‌رود و می‌لغزد و پرواز می‌كند. «دانبار» به كمك فضاهای مثبت و منفی، قسمت‌های پر و خالی و تقارن و بی‌تقارنی، به این پدیده جلوه‌ای محسوس و قابل درك داده است. پس از دیدن این اثر شاید نخستین احساسی كه در بیننده ایجاد می‌شود تجربه‌ی یك حس مبهم زودگذر باشد.
و با آن‌كه می‌دانیم این اثر یكی از بزرگ‌ترین آثار برنز كشور است با این همه ابعاد و مقیاس كار، اعجاب برانگیز می نماید. «Andre Emmerich» كه در طول زندگی هنری «دانبار» و به‌خصوص خلق این اثر، كار او را دنبال كرده است در این مورد می گوید: این اثر یك مجسمه ی ۲۱ متری برنزی درخشان است كه هم از دیدگاه فیگوراتیو و هم آكادمیك فضا و نور را در خود نمایان می كند؛ اثری است كه ذهن را از مسیر همیشگی خود خارج كرده و به تفكر وا می‌دارد.
ایده‌ی خلق این اثر در سال ۲۰۰۱، هنگامی كه «دانبار» با «Harry Wilks» سازنده و مالك پارك مجسمه‌ی «Pyramid Hill» در منطقه‌ی Cincinnati آشنا شد، در ذهن او شكل گرفت. در این ملاقات از «دانبار» خواسته شده بود تا نظراتی در مورد ساخت و طراحی این پارك ارایه دهد. از همان ابتدا «دانبار» قصد داشت اثر خود را با ابعاد بزرگ بسازد. او و Wilks محوطه‌ی ۲۶۵ جریبی موزه را بررسی كردند و به این نتیجه رسیدند كه شیارها و برآمدگی‌های كناره‌ی محوطه و مجاور چایخانه‌ی موزه مناسب‌ترین بخش برای اجرای این اثر است.
«دانبار» در این باره می‌گوید: محل قرارگیری این اثر یكی از دلایل تاثیرگذاری شدید آن است. Harry یكی از بهترین چشم‌اندازهای این پارك را در اختیار من گذاشت.
ساخت این اثر ۱۶ ماه به طول انجامید و مراحل ساخت در Adduci Fabricators در شیكاگو انجام شد. ابتدا ۱۲ تن برنز به همراه ۲ تن فلز ضد زنگ استفاده شد و ماهرترین اجراكاران كشور به كار دعوت شدند. «دانبار» می‌گوید: ساخت مجسمه با برنز دقت و ظرافت خوبی به اثر می‌دهد. من توانستم به كمك اتصال‌ها، گوشه‌‌ها و زوایای مختلف و متعدد، حالتی مكانیكی و دقیق به اثر منتقل كنم كه برایم اهمییت زیادی داشت.
« Euclid&#۰۳۹;s Cross » در طول ۸ روز سرد در ژانویه‌ی ۲۰۰۴ به كمك ۵ كارگر، ۲ جرثقیل و یك بالابر عظیم، در پارك نصب شد. به دلیل وزن زیاد ماشین آلات كمكی، زمین باید منجمد می‌بود. پیش از نصب اثر «دانبار» خاك محل را بررسی كرد و دانست كه زمین آن‌جا در حالت عادی قدرت تحمل وزن اثر را ندارد. او پایه‌ی فلزی ۱۲ اینچی برای میزان كردن مجسمه طراحی كرد و آن را در زمین قرار داد. پایه‌ی نسب شده در طول گذشت زمان نیز باعث نگهداری تعادل كار می شود و استواری اثر را حفظ می‌كند. این توده‌ی عظیم برنز كه روی تپه نصب شده بود، خطر برق گرفتگی در زمان رعد و برق را به همراه داشت، به همین دلیل یك میله‌ی مسی ۸ فوتی در زمین قرار داده شد و با كابل‌های مسی به مجسمه متصل گردید.
در هنگام نسب پایه، خود مجسمه به محل دیگری منتقل شده بود و برای برگرداندن آن به ماشین‌های عظیمی نیاز بود كه در آن زمان در دسترس نبودند؛ برای حل این مشكل مجبور شدند اثر را به ۲۰ تكه‌ی كوچك‌تر تقسیم كنند و ۲ جرثقیل و یك بالابر برای نگهداری تكه‌های اثر و قرار دادن آن‌ها در جای مناسب خود استفاده شدند. Ted Garner یكی از ماهرترین اجرا كاران، توسط «دانبار» برای نصب اثر دعوت شد. «دانبار» در این باره می‌گوید: Ted با چنان دقت و مهارتی تكه‌های اثر را كنار یكدیگر قرار می‌داد كه تصور می كردی یك نفر با یك جرثقیل ۳۰ تنی دارد جراحی مغز انجام می‌دهد.
«دانبار» از سال ۱۹۷۷ برای ارگان‌های مختلف، فضای باز دانشگاه‌ها و پارك‌های مجسمه، آثار عظیمی خلق كرده است. آثار او دارای طراحی بسیار دقیق و ماهرانه‌ی جزییات و استفاده‌ی استادانه از پیچ‌ها و مهره‌ها و به‌طور كلی اتصالات هستند. سایه روشن‌های مناسب و به‌جا، دلیل اصلی تعادل و زیبایی تقابل ماده و فضا هستند. «او می‌گوید: همه‌ی ما به یكدیگر مرتبط هستیم و در تقابل با یكدیگریم. چگونگی تقابل ما با یكدیگر و چگونگی تقابل فرم‌ها، معنای اصلی آثار من هستند،استفاده‌ی «دانبار» از برنز، تركیبی زیبا و شگفت‌انگیز را از این متریال همراه با مهندسی دقیق در ابعاد عظیم تشكیل داده است.
«دانبار» در سال ۱۹۹۵ هنگام همكاری با Pier Walk و Terrence Karpowicz توجهات زیادی را به خود معطوف كرد. او به عنوان مدیر برنامه‌ی «هنر در معماری» ایالت Illinois از اواخر دهه ی ۱۹۷۰، پروژه‌های هنری مختلفی را به كمك هنرمندان این ایالت به انجام رساند. او امكانات زیادی در اختیار هنرمندان قرار داد و به افراد زیادی در جهت خلق و ارایه‌ی آثارشان كمك كرد. شاید بسیاری از آثار هنری به وجود آمده در ایالت Illinois نتیجه‌ی تلاش‌های زیاد و قدرت و نفوذ فراوان او بوده باشد.
پس از خلق مجسمه‌ی Euclid&#۰۳۹;s Cross فعالیت هنری «دانبار» روز به روزافزایش پیدا كرد. او نمایشگاه انفرادی خود را در گالری Gerald Peters در دانشگاه Illinois برپا كرد‍‍، و در حال حاضر بر روی مجسمه‌ی برنز خود به نام «سه رودخانه» كه مركز ملی تحقیقاتی Great Rivers در Alton آن را سفارش داده است، كار می‌كند. این مركز كه در حال ساخت و گسترش است در نزدیكی محل تقاطع سه رودخانه‌ی Illinois، Missouri و Mississippi قراردارد. در اوایل سال بعد شرح مفصل آثار او توسط انتشارات هنرهای زیبای Fresco و انتشارات دانشگاه نیومكزیكو منتشر خواهد شد.

مترجم : تارا حقیقی
منبع: Sculture nov ۲۰۰۵

منبع : دوهفته‌نامه هنرهای تجسمی تندیس