افسردگی فصلی؛ ارمغان ناخوشایند زمستان

روزهای ابری و گرفته نیمه دوم سال معمولاً با بی حوصلگی و دلتنگی همراه است. اما گاه این ناراحتی ها از حالت عادی فراتر رفته و به افسردگی منجر می شود.
افسردگی فصلی یکی از انواع بیماری افسردگی است که در فصل پاییز و شروع زمستان بروز کرده و تا فرا رسیدن بهار ادامه می یابد. زمانی مشکلات روحی فرد، افسردگی فصل زمستان تلقی می شود که بیمار هیچ حالتی از افسردگی را در فاصله بین دو زمستان سپری شده، نداشته باشد.
علائم این حالت افسردگی درست مانند دیگر انواع این بیماری، غم و اندوه مداوم خصوصاً در صبح، بی علاقگی نسبت به تمام مسائل (هرچه که باشد)، تندخویی، مشکلات خواب، کاهش یا افزایش وزن و تمایل به خودکشی است. در مقایسه با سایر موارد افسردگی، بیماران مبتلا به افسردگی فصل زمستان، بیشتر تمایل به پرخوابی و پرخوری دارند. این افراد معمولاً به خوردن شیرینی جات بسیار علاقه مند می شوند و دوست دارند در مدت فصل زمستان چاق شوند. همچنین ناراحتی آنها در طول شب افزایش می یابد.
افسردگی فصلی با ناراحتی ها و بی حوصلگی هایی که هرکدام از ما گاه گاه دچار آن می شویم، فرق دارد، زیرا در این موارد، حالات جزئی افسردگی، ما را از انجام فعالیت های روزمره باز نمی دارد. درحالی که بیماران مبتلا به افسردگی فصلی در انجام مسائل عادی، شغل و روابطشان با دیگران بسیار با مشکل روبرو هستند و درواقع به نوعی ناتوان می شوند.
● دلایل و پیشرفت افسردگی فصلی
هنوز علت مشخصی برای افسردگی فصل زمستان کشف نشده است، اما به نظر می رسد کاهش شدت و طول مدت تابش نور خورشید در پاییز و زمستان نقش بسیار مهمی در بروز این حالت دارد. یکی از نکات مهم در این باره این است که این بیماری بیشتر در بین خانم ها رایج ا ست، به طوری که ۷۵ درصد مبتلایان، خانم ها هستند. متأسفانه این نوع افسردگی در بچه ها نیز بروز می کند و ۲ تا ۳ درصد کودکان پس از سن ده سالگی دچار این مشکل می شوند. این بیماری معمولاً با دیگر مشکلات رفتاری (مانند افسردگی غیرفصلی) نیز همراه است. و بالاخره اینکه اختلالات افسردگی در بین همه اعضای خانواده ممکن است به وجود آید.
● عناصر کمینه و امگا۳؛ دوستان ناشناس روحیه؟
به ندرت برای داشتن تعادل و اخلاق خوب به راه حل های ساده و طبیعی فکر می کنیم. عناصر کمینه جز مواد غذایی اجتناب ناپذیر هستند. درواقع این عناصر در سطح گسترده ای بر فعالیت های سلول، تأثیرگذار و به عبارتی کارگران سلامتی بدن در طول روز هستند. آهن، ید، مس و روی عمده ترین عناصر کمینه هستند که تأثیر مطلوبی در حفظ پروتئین ها دارند. به عنوان مثال آهن نقش بسزایی در ساخت هورمون ها دارد. به طوری که سلنیوم علاوه بر اینکه آنتی اکسیدان است، در تنظیم خلق و خو تأثیرگذار است و همچنین منیزیوم مقاومت بدن را در برابر استرس بالا می برد. درنتیجه باید توجه داشت که این عناصر تأثیر مهمی بر اخلاق دارند. اما علاوه بر این مواد، امگا۳ که امروزه تقریباً برای همه شناخته شده است نیز در روند افسردگی تأثیرگذار است. اهمیت بالای اسیدهای چرب علاوه بر پیشگیری از بیماری های قلبی عروقی، درمورد خلق و خو نیز ثابت شده است.
مصرف عناصر کمینه در کنار منابع امگا۳، بدن را در برابر کمبودهای غذایی، استرس و بیماری های التهابی مصون کرده و آنتی اکسیدان های موردنیاز بدن را تأمین می کند. درواقع درموارد استرس اکسایشی مصرف اضافی آنتی اکسیدان ها مانند سلنیوم برای پیشگیری ازاکسید شدن امگا ۳ توصیه می شود، زیرا به نظر می رسد امگا ۳ بدون مصرف آنتی اکسیدان اضافی چندان کارایی و تأثیر مطلوب خود را ندارد.
تحقیقات دراین زمینه نشان می دهد که افسردگی موقتی ممکن است تاحدی به علت دریافت بسیار بالای امگا ۶ و کاهش امگا ۳ باشد، که همین موضوع می تواند دلیل خوبی برای مصرف اضافی امگا ۳ باشد.
اما درمورد مصرف امگا ۳ نیز باید دقت کرد. تمام منابع امگا ۳ به یک اندازه ارزش غذایی ندارند. این مواد ازروغن ماهی به دست می آید و تأثیر آنها به منطقه صید ماهی بستگی دارد. تنها نواحی از اقیانوس ها که از آلودگی های مواد صنعتی در امان مانده اند، می تواند یک منبع عالی از امگا ۳ باشد. پس در انتخاب مکمل های امگا۳ حتماً باید این موضوع را مدنظر داشت که کیفیت، مهم ترین فاکتور است.
● درمان افسردگی فصلی
درمان این حالت افسردگی نیز مانند دیگر انواع بیماری افسردگی، به کمک روانشناس و مصرف داروهای مناسب ضدافسردگی نیاز دارد. اما علاوه بر روش های رایج در درمان افسردگی، روش خاصی به نام نوردرمانی برای افسردگی فصلی شناخته شده است. به این ترتیب بیمار به مدت سی دقیقه تا یک ساعت در اتاقکی کاملاً منظم در معرض نور خورشید قرار می گیرد. این روش این مزیت را دارد که کاهش طبیعی نور خورشید در فصل زمستان را نیز جبران کند.

مترجم
مریم سادات کاظمی

منبع : روزنامه کیهان