سلطان ابوالقاسم محمود محمود غزنوی

جنسیت: مرد
نام پدر: سبکتکین
تولد و وفات: (۳۶۰ -۴۲۱) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: شاعر
ملقب به سیف‌الدوله ، امین‌المله ، یمین‌الدوله و غازی. او هنگام فوت پدر خویش به انجام امور سپاهی و لشکری در نیشابور مشغول بود. سپس برادرش ، اسماعیل غزنوی را ، که جانشین پدر در غزنه بود از حکومت عزل و در نهایت به زندان روانه کرد. او در طوب سلطنت خود فتوحات بسیاری انجام داد و سیستان را از بقایاء صفاریان گرفت و لشکرکشی‌های بسیار به هند نمود. بزرگترین لشکرکشی وی برای فتح سومنات بود. در اواخر عمر نیز از ضعف آل بویه استفاده کرد و ری را از مجدلادوله دیلمی گرفت و کتابخانهٔ بزرگ را سوزاند و بسیاری از اصحاب او را که بیشتر از علماء و فضلا بودند ، کشت. در نهایت قسمت‌هایی مهم از ایران و مناطق وسیعی از هند به تصرف او درآمد. بزرگترین عالم دربار سلطان محمود غزنوی ، ابوریحان بیرونی بود. نوشته‌اند که حدود چهارصد شاعر هم‌‌عصر و ملازم وی بودند از جمله فردوسی ، عنصری ، فرخی سیستانی ، عسجدی ، منشوری ، کسائی مروزی ، غضائری رازی و غیره. "تاریخ یمینی" و قسمتی از "تاریخ بیهقی" در شرح حال وی می‌باشد و فردوسی نیز "شاهنامهٔ" خودر ا به نام او کرد. محمود غزنوی سرانجام در غزنین به مرض سل درگذشت و از آن پس او را امیر ناضی خواندند. تذکره‌ها به وی اشعاری نسبت می‌دهند و در آن میان "صبح گلشن" برای او "دیوانی" با نام "محمود نامه" قایل شده است. صاحب "کشف‌الظنون" کتاب "التفرید فی الفروع" را به وی نسبت می‌دهد.

منبع : مطالب ارسالی