قدمگاه سینمای ملی

این دوره از جشنواره كه به رغم كشمكش های بسیار و پس از فترتی سه ساله سه شنبه گذشته گشایش یافت، در طول ۵ روز برپایی ۹۵ فیلم كوتاه و بلند را در سینماهای فلسطین، سپیده و سالن های نمایش دانشگاه های تهران، سوده، بهشتی و هنر به تماشا گذاشت و ۲۶ فیلمنامه برتر را در بخش قلم طلایی جشنواره مورد ارزیابی قرار داد.دوئل، مزرعه پدری، گیلانه، اشك سرما، پیك نیك در میدان جنگ، تارا و تب توت فرنگی، تنهایی بار، جایی برای زندگی، جنگ كودكانه، خداحافظ رفیق، دیوانه از قفس پرید، زخم زیتون، شكوفه های سنگی، طبل بزرگ زیر پای چپ، عروس افغان، قناری و... از جمله آثاری بودند كه در این جشنواره حضور داشتند و بضاعت سینمای دفاع مقدس ما را به تماشا گذاشتند. چند تن از فیلمسازان شركت كننده در جشنواره و صاحب نظران، از سینمای دفاع مقدس و از جشنواره می گویند.

عزیزالله حمید نژاد كه با دو فیلم اشك سرما و شكوفه های سنگی در جشنواره فیلم دفاع مقدس حضور دارد معتقد است اساساً فیلمسازی در حوزه دفاع مقدس شرایط مناسب تری را می طلبد و به همین دلیل در حال حاضر روند تولید در این زمینه متوقف شده است. او می گوید: واقعیت این است كه اگر بخواهید در این ژانر فیلم بسازید باید مسایل را از جهت اقتصادی، امكانات و وسایل مدنظر داشته باشید. تولید فیلم های جنگی خیلی چیزها را می خواهد كه در سینمای متعارف و عادی وجود ندارد. فیلمسازی در سینمای جنگ شرایط، امكانات و تجهیزات مناسب می خواهد تا یك فیلم قرص و محكم ساخته شود و فیلمسازانی كه در این حوزه فعالیت دارند دوست دارند یا یك كار اساسی انجام دهند یا اصلاً كار نكنند.حمیدنژاد برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس را خوب و مناسب خواند و افزود: متأسفانه به دلیل وقفه تولید در روند سینمای دفاع مقدس فیلم های جدید زیادی در جشنواره حضور ندارد.كارگردان هور در آتش با تأكید به ضرورت پرداختن به آسیب شناسی سینمای دفاع مقدس می گوید: با برگزاری جشنواره فقط می توان مشكلات و ضرورت ها را یادآوری كرد و بعضی ها را متوجه كرد كه در چه شرایط فرهنگی قرار داریم.رمضان صادق زاده نماینده مجلس شورای اسلامی نیز عمده ترین مشكلات سینمای دفاع مقدس را كمبود امكانات می داند و معتقد است تاكنون امكانات كافی و بودجه لازم در اختیار سینماگران این عرصه قرار نگرفته است. این نماینده مجلس شورای اسلامی بهره گیری از زبان تصویر و سینما را برای انتقال مضامین و مفاهیم و اخلاقیات دفاع مقدس بسیار اثرگذار می خواند و می گوید: یكی از روش های مؤثر و لازم برای آشنایی نسل جوان با فرهنگ جبهه استفاده از هنر سینما و هنر سینماگران آن است. او با اشاره به این نكته كه سینمای دفاع مقدس نیاز به توجه بیشتر دارد می گوید: باید هنرمندان و فیلمسازان مورد حمایت بیشتری قرار گیرند تا بتوانند ارزش های اسلامی و چهره های واقعی نیروهای رزمنده را ترسیم و آثاری تأثیرگذار خلق كنند.صادق زاده با اعلام آمادگی مجلس برای حمایت بیشتر از سینمای دفاع مقدس تأكید می كند اگرچه مجلس بودجه لازم را در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و صدا و سیما قرار داده اما اگر نیاز به لایحه حمایتی دیگری باشد مجلس حمایت های مورد نیاز را انجام می دهد.عبدالحسین برزیده كارگردان سینما با بیان این نكته كه فیلم های شاخص نه تنها در سینمای دفاع مقدس بلكه در كل سینمای كشور كم ساخته شده است، می گوید: به نظر من با توجه به مشكلات و محدودیت حوزه سینمای دفاع مقدس باید توجه و نگاه ویژه ای به این ژانر ارزشمند سینمایی صورت گیرد. معاونت سینمایی باید كمك كند تا از نظر مالی و امكانات ساخت و حمایت های معنوی به این سینما توجه بیشتری شود. برزیده كه چند فیلم دفاع مقدس را در كارنامه دارد با اظهار ناخرسندی از وضعیت فعلی سینمای دفاع مقدس می گوید، شواهد و قرائن موجود از افول سینمای دفاع مقدس حكایت دارد اما ما به حركت هایی امیدواریم كه گاه صورت می گیرد و ان شاءالله این حركت ها باعث صعود و رشد سینمای دفاع مقدس شود. به هر حال بهتر است به آینده این سینما امیدوار باشیم و من شخصاً سعی می كنم كه امیدوار باشم.این فیلمساز برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس را مناسب و نتیجه بخش توصیف می كند و می گوید: جشنواره فرصتی است كه فیلم های ساخته شده در كنار هم مرور شوند و فضایی برای گفت وگو، دیدار و تعامل فكری و تجربی فراهم گردد.احمدرضا درویش كارگردان سینمای دفاع مقدس كه با فیلم «دوئل» در بخش مسابقه دهمین جشنواره فیلم دفاع مقدس حضور دارد، معتقد است سینمای ایران از سینمای ارزش ها و حماسه ها تشكیل شده است؛ حماسه ای كه ملت ایران برای به دست آوردن آن هشت سال مقاومت كرد تا دشمن نتواند ذره ای از خاك اسلامی را به یغما ببرد.درویش می گوید: سینمای دفاع مقدس اساسی ترین ژانر سینمای كشور است و از همین رو است كه باید سینماگران خیلی بیشتر به سینمای دفاع مقدس بپردازند و هرچه بهتر حماسه های ماندگار و تأثیرگذار دوران دفاع مقدس را نشان دهند.این فیلمساز شاخص سینمای جنگ كه آثاری چون كیمیا، سرزمین خورشید، آخرین پرواز، آذرخش، متولد ماه مهر و دوئل را در كارنامه دارد می گوید باز هم آثاری در سینمای دفاع مقدس خواهم ساخت و دین خود را به همه شهیدان و ایثارگران هشت سال حماسه و دفاع مقدس ادا خواهم كرد. اگرچه در میان فیلمسازان رغبت به ساخت فیلم های جنگی كمرنگ شده و تهیه كنندگان بخش خصوصی و دولتی در این زمینه فعالیت نمی كنند اما من همانطور كه از آخرین پرواز شروع كردم این راه را ادامه خواهم داد.فرج الله سلحشور كارگردان سینما و مجموعه های تلویزیونی با تأكید بر این نكته كه سینمای جنگی ما با ارزش ها و باورهای هشت سال دفاع مقدس فاصله دارد می گوید: سینمای دفاع مقدس به معنای دفاع مقدس یا جهاد فی سبیل الله در حال حاضر وجود ندارد. هرچند آثار كمی مانند حماسه مجنون، دیده بان، پرواز در شب و آژانس شیشه ای ساخته شده كه آثار ارزشمندی هستند اما سینمای دفاع مقدس ما هم متأسفانه مثل كل سینمای كشور یك سینمای راكد یا ورشكسته است.سلحشور با انتقاد از وضعیت فعلی سینمای دفاع مقدس می گوید: دلیل این كه ما نتوانسته ایم در سینمای دفاع مقدس مانند خود جبهه های جنگ موفق و سربلند باشیم این است كه سینمای ما از دفاع مقدس فاصله دارد.این چهره سرشناس سینما با بیان این كه هر كشور و ملتی برخوردار از اعتقادات و باورها و حماسه هایی است كه فرهنگ آن ملت را شكل می دهد، می گوید: سینمای دفاع مقدس درحقیقت بازپروری و احیای رشادت ها و حماسه هایی است كه در این كشور اتفاق افتاده؛ نباید اجاره بدهیم این ارزش ها به فراموشی سپرده شود. جشنواره اگر بتواند در این زمینه ها جریان سازی كند و به تقویت چنین فرهنگی بپردازد رسالت خود را تا حدودی انجام داده است؛ كاری كه تا به حال انجام نشده است.محمد آفریده كارشناس فرهنگی، درمورد سطح كیفی آثار دفاع مقدس گفت: اگر به بطن و روح جامعه در حوزه های فرهنگی نگاه كنیم، با یك روح و كالبد مولدی رو به رو می شویم كه در واقع، نوعی پویایی صمیمانه دارد و در عرصه های مختلف تلاش می كند ولی وقتی به سینمای دفاع مقدس نگاه می كنیم، می بینیم كه از ضعف مدیریت رنج می برد و در حوزه های مختلف مرتبط به سینمای دفاع مقدس، خیلی كار نشده است و همچنین به نگرشهای موجود هم توجه جدی نشده است. می بینیم كه فیلمسازان، با دست خالی به تولید آثار دفاع مقدس می پردازند.آفریده تاكید كرد: باید بخشی از فیلمسازان قدیمی در سینمای دفاع مقدس، عرصه را برای فیلمسازان جوان تر و با انگیزه تر باز كنند تا آثار مهم تری تولید شود، ما در مملكت مان شرایط و امكانات فرهنگی و خدادادی زیادی داریم، اگر به استعداد ها و داشته های خودمان، مقداری مجال و فرصت دهیم، درصد بالایی از این قابلیتها بروز پیدا می كند.مدیر سابق انجمن سینمای جوانان كشور، در مورد اثرات برگزاری جشنواره فیلم دفاع مقدس بر تولیدات این سینما گفت: اثراتی دارد، ولی ما باید جشنواره را بهتر برگزار كنیم، بدین صورت كه به وضعیت فعلی قانع نباشیم و برگزاری جشنواره در دوره های گذشته را، نسبت به برگزاری امسال جشنواره، مورد ارزیابی قرار دهیم. حال، اینكه، آیا روند برگزاری جشنواره بر تولیدات سینمایی دفاع مقدس تاثیری گذاشته یا نه؟ همانطوری كه انسان مومن باید ببیند امروزش با دیروزش چقدر تفاوت كرده است، متولیان سینمای دفاع مقدس هم باید این ارزیابی را درمورد جشنواره و سینمای دفاع مقدس داشته باشند.
این كارشناس سینما افزود: با جمع بندی و تشریح شرایط فعلی تغییر چندانی در برگزاری جشنواره امسال با سالهای قبل به چشم نمی خورد و فكر می كنم جشنواره چندان خالی از روزمرگی نیست و اگر فقط به برگزاری صرف جشنواره بسنده كنیم و از تولید غافل بمانیم، سینمای دفاع مقدس دچار آسیب می شود.
محمدتقی فهیم - نایب رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران كه به عنوان داور در جشنواره حضور دارد، سینمای دفاع مقدس را به كودكی تشبیه می كند كه تشنه به حال خود رها شده است. او می گوید: سینمای دفاع مقدس مانند كودكی گرسنه و تشنه در یك كلان شهر بی هویت به حال خود رها شده و فریادهایش نیز به گوش كسی نرسیده و دیگر نایی برای فریاد زدن ندارد. فهیم معتقد است، سینمای جنگ به عنوان یك ژانر سینمایی پرهزینه به شدت به حمایت های دولت و مدیران دولتی متكی است. تأمین امكانات و تجهیزات مورد نیاز سینمای دفاع مقدس از قبیل جنگ افزارها و سیاهی لشكرها و... تنها با حمایت دستگاه هایی مانند ارتش، سپاه و دیگر بخش های دولتی امكان پذیر است. اما این سینما در سال های اخیر با نوعی مدیریت غیرهمراه و غیرمتمركز وضعیت غیرقابل اعتنایی پیدا كرده است. او با اشاره به لزوم برخورداری از سینمای دفاع مقدس قوی و كارآمد می گوید: فقدان یك سینمای دفاع مقدس خوب با فیلم های شاخص به یقین تأثیر مضاعفی بر كل سینما می گذارد و رشد و بالندگی آن باعث رشد سینمای ایران می شود.
علی فرشید

منبع : روزنامه همشهری