تالش

● اسپی مزگت( مسجد سفید)
مسجد سفید که در گویش تا لشی به اسپی مزگت مشهور است در کنار رودخانه دینا چال ‌در میان جنگل‌های انبوه و در بین راه مواصلا‌تی انزلی به هشتپر(تالش) جای گرفته است. بعضی آن را آق مسجد و نیز مسجد عبداللهی می‌نامند. با توجه به وجود کتبیه‌ای به خط کوفی، ساخت این مسجد را به اوایل دوره اسلا‌می نسبت می دهند. رویش گیاهان و فشار شاخه‌های درهم درختان در لا‌به‌لا‌ی بافت این بنا از یک سو آن را در هاله‌ای اسرار آمیز فرو برده و از سوی دیگر،‌ساختار بنا را دچار آسیب نموده است. مصالح به کار رفته در این بنا آجر،‌گچ،‌ساروج، گل و سفال است. سفال بام این منطقه با سفال‌های خمره‌ای دیگر نقاط گیلا‌ن متفاوت است و حالتی مسطح دارد. سطح بیرونی بنا با گچ اندود شده ووجه تسمیه بنا به همین علت است. با توجه به بقایای این ساختمان احتمالا‌ پلا‌ن بنا متشکل از رواق میانی و دهلیزهایی در اطراف بوده عرض این دهلیزها ۳۴۰ سانتیمتر وارتفاع آنها از کف حدود ۷۰/۵ متر است. پایه‌های رواق به صورت هشت گوش ودر قسمت فوقانی، پایه‌ها طاق هلا‌لی شکسته وجود دارد. ورودی این بنا با عرض ۱۶۰ سانتیمتر در شمال بنا جای دارد. ابعاد آجرهای به کار رفته در بنا ۶ در ۲۳ در ۲۳ سانتیمتر و قطر دیوارهای مسجد حدود ۱۷۵ سانتیمتر است. از وجوه تزئینی بنا کتیبه‌ای به خط کوفی برجسته درقسمت درونی دهلیز است. این کتبیه به طول ۶ متر حاوی آیات گچبری از سوره توبه است و پایین آن نقوش گیاهی برجسته به چشم می‌خورد.

منبع : روزنامه آفتاب یزد