محمد فرخی یزدی

میرزا محمد فرخی یزدی فرزند محمد ابراهیم در سال ۱۳۰۶ قمری در شهر یزد به دنیا آمد. او از یک خانواده فقیر برخاست وتحصیلات مقدماتی را در مدرسه مرسلین (میسیونرهای) انگلیسی یزد به پایان برد.
استعداد شاعری فرخی از همان پشت نیمکت مدرسه آغازگردید. پانزده سال داشت که به خاطر اشعاری که سروده بود از مدرسه اخراج شد وچندی به کارگری مشغول شد تا در اوان پیدایش مشروطیت به گروه آزادی خواهان پیوست.
فرخی در نوروز ۱۲۸۹ مسمطی خطاب به حکمران یزد ضیغم الدوله قشقایی نوشت که به همین دلیل لبان گوینده را با نخ وسوزن دوختند واورا به زندان افکندند که آثار زخم تا آخر عمر بر لب و دهان شاعر باقی ماند. او دو ماه بعد از زندان گریخت وبه تهران آمد ودر صف مبارزان ملی ودشمنان دخالت بیگانگان در امور کشور قرار گرفت واشعار ومقالات مهیجی در جراید انتشار داد. این دشمنی وسرسختی، شاعر را دچار حبس وتبعید وفشار دایمی ساخت.
فرخی در سال ۱۳۰۰ شمسی روزنامه طوفان را که یکی از جراید خوب آن زمان بود انتشار داد وبسیاری از نویسندگان با ذوق وروشنفکر در پیرامون او وروزنامه اش گرد آمدند. این روزنامه با حوادث وجریان های بین المللی هم آواز وهماهنگ بود، درمسائل مربوط به ادب وزبان بحث می کرد، واز نویسندگان می خواست که مسائل وحقایق روشن نماید. این روزنامه در طول هشت سال ۱۵ بار توقیف شد ولی فرخی اعتنایی نداشت وافکار خود را درروزنامه هایی از قبیل ستاره شرق، قیام وپیکار وغیره منتشر می کرد.
فرخی در دوره هفتم قانونگذاری (۱۳۰۷- ۱۳۰۹) از یزد به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد. اما به خاطر مخالفتهای پی درپی با دولت جانش به خطر افتاد وناچار مخفیانه به مسکو و از آن جا به آلمان رفت. فرخی در آلمان هم به مبارزات خود ادامه داد تا حدی که براثر اقدامات دولت ایران شهربانی برلین اورا ملزم کرد که از خاک آلمان خارج شود. در نتیجه پس از بازگشت به ایران بازداشت شد وروز بیست وچهارم مهر ماه ۱۳۱۸ در بیمارستان زندان درگذشت.
هرگز دلم برای کم وبیش غم نداشت
آری نداشت غم که غم بیش و کم نداشت
در دفتر زمانه فتد نامش از قلم
هر ملتی که مردم صاحب قلم نداشت
در پیشگاه اهل خرد نیست محترم
هر کس که فکر جامعه را محترم نداشت
با آنکه جیب و جام من از مال ومی تهی است
ما را فراغتیست که جمشید جم نداشت
انصاف وعقل داشت موافق بسی ولی
چون فرخی موافق صاحب قدم نداشت

منبع : انجمن شاعران ایران