دردهای مزمن ناحیه لگن، مشکل شایع خانم‌ها

یكی از وجوه آزاردهنده درد مزمن لگنی، تاثیر و فشار مشخصی است كه بر زندگی روزانه خانم‌ها می‌گذارد. ممكن است شما نیز این درد آزاردهنده را تجربه كرده باشید.
اگر از شما بپرسند محل دردتان كجاست، معمولا به جای اشاره به یك نقطه خاص، دور یك منطقه، دایره‌ای بزرگ می‌كشید. گاهی این درد را دردی شدید و مداوم در قسمت تحتانی شكم و لگن توصیف می‌كنید و گاهی نیز می‌گویید كه درد مبهمی است و دقیقا نمی‌توانید محل آن را نشان دهید. بعضی مواقع هم از درد تیز و فشارنده‌ای در این ناحیه شكایت می‌كنید. این درد گاهی می‌تواند به‌صورت یك فشار یا سنگینی در عمق لگن هم حس شود. حتی بعضی اوقات به‌صورت متناوب می‌آید و می‌رود.
تمام انواع دردهای ذكر شده می‌تواند از علایم درد مزمن لگن باشد، البته به شرطی كه محل درد در منطقه تحتانی شكم و بین دو استخوان لگن باشد و در ضمن ۶ ماه یا بیشتر طول كشیده باشد. علاوه بر این، ممكن است درد شما در هنگام ادرار و مدفوع كردن، نزدیكی با همسر یا حتی در مواقعی كه می‌نشینید یا مدت طولانی می‌ایستید ایجاد شود. ممكن است درد خفیف باشد اما گاهی هم به حدی آزاردهنده می‌شود كه شما را از كاركردن می‌اندازد و نمی‌گذارد ورزش كنید و یا حتی بخوابید. این درد می‌تواند موجب افسردگی شما هم بشود و مثلا شما را دچار بی‌خوابی، تغییر اشتها، احساس خلاء و ناراحتی كند و باعث افت فعالیت روزانه شما شود.
● معمای گیج‌كننده
تشخیص علت ناراحتی شما ساده نیست. در ۶۱ درصد زنانی كه درد مزمن لگن را تجربه می‌كنند، پزشك نمی‌تواند هیچ علت مشخصی پیدا كند، اما این مسئله به معنی عدم وجود علت و راهی برای درمان درد مزمن لگن نیست. درد مزمن لگن شاید یكی از گیج‌كننده‌ترین معماهای پزشكی باشد اما با كسب اطلاعاتی در مورد آن می‌توانید ناراحتی خود را تسكین دهید. برخی از علل مهم درد لگنی این موارد هستند:
اندومتریوز: اندومتریوز وضعیتی است كه بافت پوشاننده رحم (اندومتر) در محلی خارج از رحم رشد می‌كند. این بافت اضافه، هر ماه به‌علت بالا و پایین رفتن سطح هورمون‌ها، خونریزی می‌كند. چون این واقعه در خارج از رحم شما اتفاق می‌افتد، خون و بافت تخریب شده نمی‌تواند از بدن شما و از طریق واژن خارج شود و در شكم محبوس می‌شود. این جمع شدن می‌تواند منجر به كیست‌های دردناك و چسبندگی شكمی شود و درد طولانی‌مدت ایجاد كند.
كشش و اسپاسم عضلات كف لگن هم می‌تواند دردهای راجعه لگنی را ایجاد كند.
گاهی اوقات یك عفونت طولانی‌مدت (معمولا مقاربتی) رخ می‌دهد و موجب چسبندگی لوله‌های رحمی به تخمدان‌ها می‌شود كه نتیجه آن ایجاد دردهای مزمن لگنی است.
رشد توده‌های غیرسرطانی رحم مانند پولیپ و فیبروئید هم ممكن است ایجاد فشار و یا احساس سنگینی در ناحیه تحتانی شكم كند.
● زمانی كه باید به پزشك مراجعه كنید
اگر درد لگن شما با علایمی دیگر همراه است، مثلا دچار ادرار یا مدفوع خونی و یا درد هنگام نزدیكی هستید، فورا به پزشك مراجعه كنید.
درضمن اگر درد شما باعث اختلال در زندگی روزانه شما شده است یا اگر علایمتان رو به تشدید است، حتما با پزشك خود ملاقات كنید. پزشك برای تشخیص مشكل شما باید یكی‌یكی، علت‌ها را رد كند تا به تشخیص نهایی برسد چرا كه علل متعددی می‌تواند مسئول درد مزمن لگن باشد.
ابتدا پزشك از شما می‌خواهد كه جزئیات و نوع درد را شرح دهید و طول مدت درد و شدت آن را بیان كنید. علاوه بر این سابقه بیماری‌های قبلی شما و خانواده‌تان و جراحی‌هایی كه پیش از این انجام داده‌اید، برای تشخیص مهم تلقی می‌شوند.
پزشك برای تشخیص علت دردتان از معاینه لگن شروع خواهد كرد. بعد از معاینه لگن نوبت به آزمایش‌های ادرار، مدفوع و خون است. طی این بررسی‌ها علل غیرزنانگی درد لگنی مانند التهاب مثانه و سندروم روده تحریك‌پذیر قابل تشخیص هستند. كشت از نمونه‌های دهانه رحم یا واژن نیز از اقداماتی است كه برای بررسی عفونت‌های مقاربتی انجام گیرد. روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی هم می‌توانند در تشخیص ساختارهای غیرطبیعی و یا رشد غیرطبیعی در لگن كمك كنند.
اگر با انجام آزمایش‌ها و حتی جراحی تشخیصی هیچ علتی به‌دست نیامد، خیال نكنید كه درد شما بدون علت است بلكه هنوز آزمایش‌های كافی برای یافتن همه علل درد مزمن لگن وجود ندارد! اما حتی بدون تشخیص علت نیز راه‌هایی برای تسكین دردتان وجود دارد. پزشك شما احتمالا از روش‌های مختلفی برای درمان استفاده خواهد كرد:
بعضی از علل درد لگن، دوره‌ای هستند، یعنی به دوره ماهانه و هورمون‌هایی كه بدن شما تولید می‌كند وابسته‌اند. مهار تخمك‌گذاری با استفاده از قرص‌های جلوگیری از حاملگی یا داروهای دیگر هورمونی می‌تواند درد دوره‌ای لگن را كنترل كند.
اگر منبع درد شما عفونت باشد، تجویز آنتی‌بیوتیك‌ها لازم خواهد بود.
بعضی داروهای ضدافسردگی علاوه بر اثر ضد افسردگی خود می‌توانند درد مزمن لگن را كنترل كنند.
تقویت عضلات كف لگن با فیزیوتراپی می‌تواند در كنترل درد شما نیز مفید باشد.
ممكن است درد شما ریشه در مشكلات عمیق روانی-‌اجتماعی داشته باشد؟ مثلا اختلال شخصیت، سوءاستفاده جنسی، ازدواج مشكل‌دار، بحران‌های خانوادگی و ارتباطی می‌توانند علت درد باشند. با مشاوره و كسب مهارت‌های روانی می‌توانید برای كنترل درد و مشكلات زمینه‌ای آن، راهی پیدا كنید.
جراحی برای اصلاح بیماری زمینه‌ای به‌كار می‌رود.
به‌عنوان مثال چسبندگی‌های لگنی، فیبروئید رحم و اندومتریوز می‌توانند با جراحی درمان شوند، در نهایت ممكن است پزشكتان هیستركتومی (خارج كردن رحم و تخمدان‌ها) را پیشنهاد كند
● از خود مراقبت كنید
یكی از وجوه آزاردهنده درد مزمن لگنی، تاثیر و فشار مشخصی است كه بر زندگی روزانه خانم‌ها می‌گذارد. ممكن است شما در حال خوابیدن ، نرمش كردن یا انجام كارهای بدنی روزمره مشكل داشته باشید و به‌دلیل درد از اجتماع نیز دوری كنید.
شما می‌توانید از روش‌های <درمان در منزل> برای تسكین درد و مر اقبت از خود استفاده كنید.
● ابتدا مسكنی چون آسپرین، استامینوفن یا ایبوپروفن را امتحان كنید. ممكن است همین روش برای بهبود درد شما كافی باشد.
● موضع گرم را گرم كنید. برای این كار می‌توانید از حمام آب گرم یا كیسه آب گرم استفاده كنید. گرما موجب تسریع جریان خون می‌شود و ممكن است در تسكین درد لگن موثر باشد.
● دراز بكشید و پاهای خود را با گذاشتن یك بالش زیر زانو بالا ببرید. وقتی به پهلو دراز می‌كشید حتما زانوهای خود را تا نزدیك سینه جمع كنید تا فشار وارد به كمرتان را كاهش دهید.
● نرمش روزانه با به جریان انداختن خون و افزایش اندورفین‌ها (مواد تسكین‌دهنده درد كه به‌طور طبیعی در بدن ساخته می‌شود) در كاهش درد به شما كمك می‌كند.
درد مزمن لگن به تدریج پیشرفت كرده و زمان زیادی طول می‌كشد تا درمان شود، ممكن است این مسئله موجب ایجاد احساسات منفی مثل عصبانیت در شما شود و بر اعتماد به نفس و روابط شما با دیگران تاثیر بگذارد. راجع به احساسات خود با خانواده و اطرافیانی كه حامی شما هستند صحبت كنید و در ضمن با تمرینات روحی و كسب حمایت‌های روانی و مشاوره، روحیه خود را در مقابله با مشكلات تقویت كنید.

دكتر مهشید چایچی

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت