یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
مجله ویستا


سردرِ عالی‌قاپو ، قزوین


یكی از بناهای مهم دوره صفویه در قزوین «حیاط نادری» با عمارت‌ها و باغ‌های بسیار زیبا بوده است. این مجموعه هفت در داشته است كه یكی از آن‌ها را عالی‌قاپو می‌نامیدند. از درهای آن جز درِ عالی‌قاپو، اثری باقی نمانده است.
این بنا درگاه بلندی دارد كه به خیابان شهدای قزوین مشرف است. این در به هشتی بزرگی متصل است و در داخل، در دو طرف آن، دو اتاق وجود دارد كه جایگاه دربانان بوده است. راهروی طبقه دوم بنا نیز از همین اتاق‌ها می‌گذشته است. در سمت غرب این در، سه اتاق طولانی پهلوی هم واقع شده كه احتمالاً جایگاه نگهبانان و محافظان بوده است. یكی از این اتاق‌ها در دوره قاجار به قرائت‌خانه و دیگری به چای‌خانه تبدیل شد. اكنون تمام اتاق‌ها متعلق به چای‌خانه است. در طرف شرقی بنا، بعدها، مدرسه‌ای ساخته شد. این قسمت نیز در گذشته، مانند طرف غربی،‌ جایگاه قراولان و نگهبانان بوده است. جلوی درِ عالی‌قاپو جلوخانی است كه در دو طرف آن، دو سكوی پهن با سنگ ساخته شده است.
ازاره‌های سردر، با كاشی پوشیده شده‌اند و بقیه سردر با گچ پوشیده شده است. در قسمت میانیِ سردر و بالای در، كتیبه‌ای به خط ثلث جَلی به قلم علی‌‌رضا عباسی - نقاش معروف - در كاشی معرق نوشته شده است. بالای كتیبه، در وسط سردر، پنجره مشبك بزرگی از كاشی معرقِ دورو قرار دارد كه نظیر آن را در دیوار شمالی نیز كار گذاشته‌اند. یكی از پنجره‌ها به خیابان شهدا، و دیگری به حیاط شهربانی كنونی گشوده می‌شود. امروزه سردرِ عالی‌قاپو و حیاط و ساختمان‌های شمالی آن، محل اداره شهربانی قزوین است.