واقعیت های صادرات صنعت پتروشیمی

محصولات پتروشیمی در سال های اخیر هم زمان با پیشرفت شتابان این صنعت در كشور، تبدیل به یكی از با ارزش ترین صادرات غیر نفتی شده اند به طوری كه سال گذشته ۵ میلیون و ۵۵۰ هزار تن انواع محصولات پتروشیمی به ارزش۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به۳۵۰ مشتری در بازارهای جهانی عرضه شده كه ارزآوری مناسبی را برای كشور به همراه داشته است و امسال نیز رقم صادرات محصولات پتروشیمی ۴ میلیارد دلار پیش بینی شده كه رقم قابل توجهی است، اما در سال های اخیر آنچه كه بیش از هرچیز مورد توجه قرار می گیرد تولید و صادرات سالانه محصولات پتروشیمی است كه به طور معمول در ابتدای هر سال مسئولان صنعت پتروشیمی به عنوان برنامه تولید و صادرات سالانه اعلام می كنند و تجربه نشان داده كه تاكنون ارقام اعلام شده با نتیجه نهایی اختلاف فاحشی داشته است و این مورد همواره مورد سؤال همگان بوده و هست.
در نخستین روزهای سال گذشته اعلام شد كه با راه اندازی طرح های در دست اجرای پتروشیمی، میزان تولید محصولات پتروشیمی در كشور به۱۶ میلیون تن به ارزش ۵ میلیارد دلار خواهد رسید و ۲/۵ تا ۳ میلیارد دلار نیز از این رقم به بازارهای جهانی صادر می شود، اما هم اكنون كه سال۱۳۸۴ را پشت سر گذاشته ایم، رقم نهایی تولید محصولات پتروشیمی در این سال ۱۰ میلیون و ۱۰۰ هزار تن به ارزش ۳ هزار و۶۷۱ میلیون دلار اعلام شده كه از این رقم ۲ میلیارد و ۱۴۰ میلیون دلار آن به بازارهای جهانی صادر شده است و با یك نگاه گذار تفاوت فاحش ارقام پیش بینی شده با ارقام تحقق یافته، آشكار می شود.
برنامه تولید ۱۶میلیون تن محصول پتروشیمی در سال گذشته بر اساس بهره برداری از طرح های در دست اجرا برنامه ریزی شده بود كه به سبب تأخیر در راه اندازی بسیاری از آنها این امر محقق نشد و عنوان می شود كه شركت ملی صنایع پتروشیمی برای جبران عقب ماندگی و استفاده هر چه بیشتر و سریعتر از مخازن مشترك برای حفظ منافع ملی كشور مجبور به شروع هم زمان تعداد زیادی طرح های بزرگ شد به همین سبب، اجرای این طرح ها كه بیشتر آنها برای نخستین بار در كشور اتفاق افتاد، با استفاده از توان سازندگان داخلی به طور طبیعی طرح ها را با تأخیر همراه كرد، این دلیل منطقی و قابل قبولی است كه مسئولان صنعت پتروشیمی آن را عامل تأخیر در راه اندازی طرح ها عنوان می كنند اما پر واضح است كه این تمام ماجرا نیست.امسال نیز در نخستین روزهای فصل بهار، برنامه فروش عملیاتی محصولات پتروشیمی در سال ،۱۳۸۵ بر اساس برنامه بودجه مصوب شركت ملی صنایع پتروشیمی اعلام شده به طوری كه برنامه تولید امسال با نرخ بهره برداری ۷۴ درصد، ۳۰ میلیون و۷۰۰ هزار تن پیش بینی شده است كه از این رقم معادل ۲۲ میلیون تن محصول قابل فروش خواهد بود و۱۰ میلیون و ۳۰۰هزار تن آن در مجتمع های در حال تولید۲، میلیون تن در مجتمع های واگذار شده به بخش خصوصی مانند خارك و اصفهان و۹ میلیون و۷۰۰ هزار تن آن با بهره برداری از طرح های در دست اجرا محقق خواهد شد.
۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تن برنامه تولید امسال شركت ملی صنایع پتروشیمی بر اساس راه اندازی طرح های بزرگ الفین هفتم پتروشیمی مارون و فاز دوم پتروشیمی تندگویان واقع در منطقه ویژه اقتصادی پتروشمی بندر امام و الفین دهم پتروشیمی جم، الفین نهم پلیمر آریا ساسول، متانول پتروشیمی زاگرس، اوره و آمونیاك اول غدیر، استحصال اتان پتروشیمی پارس، آروماتیك چهارم پتروشیمی برزویه در منطقه عسلویه برنامه ریزی شده است، زمان بهره برداری بخش عمده ای از این طرح ها با ظرفیت های تولید میلیون تنی نیمه نخست امسال عنوان می شود، هر چند كه این طرح ها مراحل نهایی راه اندازی خود را می گذرانند، اما تجربه نشان داده كه این مرحله گلوگاه تمامی طرح های پتروشیمی بوده و گاه زمان راه اندازی طرح ها چندین بار به تعویق افتاده است، اما مسئولان صنعت پتروشیمی، بودجه امسال شركت ملی صنایع پتروشیمی را بر اساس فروش ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تن محصول به ارزش ۱۷ میلیارد و۲۹۴ هزار ریال در بازارهای داخل كشور و صادرات۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تن محصول به ارزش ۴ میلیارد دلار در بازارهای جهانی، بسته اند.
یك میلیون و۳۳۹ هزار تن پلیمر۳، میلیون و۱۵۹ هزار تن مواد شیمیایی، ۹۹ هزار تن محصولات آروماتیك۴، میلیون و۶۶۱ تن مایعات گازی، یك میلیون و۶۵۰ هزار تن كود و سموم محصولاتی هستند كه در برنامه صادراتی امسال صنعت پتروشیمی گنجانده شده است كه شامل ۱۳۳ هزار تن پلی اتیلن، ۲۶۵ هزار تن پلی اتیلن ترفتالات، یك میلیون و ۸۴۰ هزار تن متانول، ۲۷۶ هزار تن بنزن، ۲۱۵ هزار تن پارازایلین، ۲ میلیون و۳۵۰ هزار تن گاز مایع، ۲ میلیون و ۵۰ هزار تن برش سنگین نفتا و ۶۴۰هزار تن اوره هستند.
شركت بازرگانی پتروشیمی ایران بازاریابی تمامی محصولات و فرآورده هایی كه در برنامه های چهارم و پنجم توسعه صنعت پتروشیمی كشور تولید خواهد شد را تضمین و در سال های اخیر، بستر ارزشمندی برای صادرات محصولات پتروشیمی كشور فراهم كرده است، امسال نیز كشورهای مختلف جهان برای صدور محصولات پتروشیمی هدف گیری شده اند و كشور چین، امسال نیز با خرید ۱۵/۶ درصد از محصولات صادراتی پتروشیمی ایران باز هم بزرگترین بازار برای ایران به شمار می رود، همچنین ۳۰/۱ درصد به خاور دور (به جز كشور چین)۲۱،/۱ درصد خاور دور، ۱۹/۸ درصد هند، ۷/۸ درصد تركیه و اروپا، ۳/۵ درصد آسیای جنوب شرقی، ۰/۱ آفریقا و سایر كشورها مانند اقیانوسیه و آمریكا ۲ درصد صادر خواهد شد.
اینها همه برنامه ای است كه از سوی مسئولان برای صنعت پتروشیمی تعیین شده، اما چقدر از آن تحقق خواهد یافت مسأله ای است كه باید تا پایان سال به انتظار بنشینیم، در هر حال مسئولان این صنعت كه بسیاری از آنها در نخستین روزهای سال جاری با حكم مهندس اصغر ابراهیمی اصل مدیر عامل شركت ملی صنایع پتروشیمی در سمت های خود جابه جا شده اند بر این باورند كه امسال، سال جهش تولید و صدور محصولات پتروشیمی خواهد بود و به طور قطع طرح های بزرگ منطقه عسلویه و ماهشهر در مدار تولید قرار می گیرند و برنامه های تولید و صادرات تحقق خواهد یافت.

منبع : روزنامه همشهری