فراز و فرود جنبش کردی

نویسنده : جلائی‌پور، حمیدرضا
شماره کنگره : ۴ف۸ج/ ۱۶۴۵ DSR
شابک : ۹۶۴-۸۵۷۸-۱۲-۵
رده دیویی : ۹۵۵.۴۲۰۴۵
تاریخ نشر : ۸۵۰۶۱۱
تعداد صفحه : ۲۳۶
نوبت چاپ : ۱

نگارنده در كتاب حاضر، وضعيت كردستان ايران را در دهه‌ي اول انقلاب اسلامي يعني از (67 - 1357) به منزله‌ي جنبشي اجتماعي بررسي مي‌كند و ضمن آن به علل شكل‌گيري، تداوم و شكست اين جنبش در دوران ياد شده اشاره مي‌كند. به تصريح وي: محروميت اقتصادي و فرهنگي و زمينه‌هاي تاريخي ناسيوناليستي از علل زمينه‌اي ظهور اين جنبش قومي بود. اما علل موثر در ظهور اين جنبش را بايد در سه عامل ديگر خلاصه كرد: يكي سقوط دولت مركزي و برداشته شدن كنترل ناشي از حضور دولت در منطقه، ديگري حضور دو تشكل سياسي كردي (حزب دموكرات و كومله) در استفاده از اين فضاي آزاد شده و سرانجام سياسي شدن هم‌بستگي اجتماعي ـ سياسي كردي در ميان بخشي وسيعي از مردم كرد. اين دو حزب با دلگرمي از اين فضاي اجتماعي و مردمي عليه دولت تازه‌تاسيس جمهوري اسلامي (كه از نظر آنان زير بار خودمختاري كردها نمي‌رفت) وارد نبرد مسلحانه شدند. اين دو حزب، شديدترين درگيري‌ها را در منطقه ايجاد كردند و بدين‌ترتيب، بر خلاف ساير نقاط محروم و قومي ايران، جنبش چريكي ـ كردي در مناطق كردنشين تداوم پيدا كرد. با اين همه، در نتيجه‌ي اين نوع مبارزه‌هاي ناسيوناليست‌هاي كرد (در دهه‌ي اول انقلاب) به جاي رفع ستم ملي ـ قومي از مردم كرد، وحشت و ناامني افزوده شد. اگرچه در اوايل انقلاب، حمايت مردم كرد از اين دو حزب كم نبود، اما با تداوم ناامني‌ها و پرهزينه‌ شدن حمايت مردم از آن‌ها، اين دو حزب پايگاه مردمي خود را از دست دادند و در دوران حكومت بعث به خاك عراق (كه با ايران در جنگ مستقيم بود) پناه بردند. نگارنده در ادامه راه‌هايي را بازگو مي‌كند كه ناسيوناليست‌هاي كرد براي احقاق حقوق خود مي‌توانستند به آن توسل جويند كه از آن جمله است: توسل به ناسيوناليسم مدني به جاي ناسيوناليسم قومي، عدم استفاده از راهبردهاي دولت مستقل، خودمختاري و سيستم فدرال، و تاكيد بر حقوق شهروندان كرد ايراني و كسب مطالبات آن‌ها از طريق حكومت مركزي.