دیپلماسی عزّت و تعامل در سال ۸۶

دولت نهم از ابتدای آغاز به کار خود همواره با استفاده از یک دیپلماسی فعال در راستای منافع ملی گام های محکم و مهمی برداشته است. از نگاه کارشناسان و ناظران سیاسی سال ۸۶ نیز سالی پربار برای سیاست خارجی ایران بود چرا که دکتر احمدی نژاد و دستگاه دیپلماسی کشور اقدامات و تحرکات زیادی را در جهت نقش آفرینی در عرصه جهانی انجام دادند. نتیجه این رویکرد افزایش اقتدار ایران در مناسبات با دیگر کشور ها بوده است.
تعدادی از کارشناسان به بررسی سیاست خارجی دولت در سال ۸۶ پرداختند که نظرات آنان را می خوانیم:
● تحرکات مثبت نسبت به مصر و کشورهای حاشیه خلیج فارس
یک کارشناس مسائل منطقه گفت: در سال ۸۶ تحرکات خوبی در عرصه سیاست خارجی نسبت به مصر و کشورهای حاشیه خلیج فارس صورت گرفت.
«صباح زنگنه» در گفت و گو با فارس افزود: این تحرکات تا حدودی توانست از شرایطی که دلخواه آمریکا علیه جمهوری اسلامی بود، جلوگیری و زمینه ای را برای درک بهتر و باز بودن در ها برای مراودات بیشتر فراهم سازد. این کارشناس مسائل منطقه، به تعدد ملاقات ها و رفت و آمد ها و حضور مقامات کشورهای عربی در تهران اشاره کرد و آن را مثبت خواند. زنگنه افزود: سفر نخست وزیر امارات و نخست وزیر قطر به تهران و همچنین سفر رئیس جمهور کشورمان به امارات، قطر، کویت و عربستان از اراده جمهوری اسلامی برای توسعه روابط با کشورهای همسایه حکایت می کند و تا حدودی توانسته بر موضع گیری این کشور ها در همراهی مطلق با آمریکا تأثیرگذار باشد.
وی ادامه داد: البته درک این کشور ها از معادلات منطقه ای و بین المللی به اصلاح وضعیت و عدم همراهی مطلق این کشور ها با سیاست های آمریکا کمک کرد.
زنگنه در خصوص روابط ایران و عربستان سعودی نیز با اشاره به دو سفر رئیس جمهور به این کشور به منظور شرکت در اجلاس سازمان کنفرانس اسلامی و انجام مراسم حج تمتع، اظهار داشت: در این سفر ها مذاکره و اظهار علاقه جمهوری اسلامی برای توسعه روابط تبیین شد و عربستان نیز این علائم مثبت را به خوبی دریافت کرد و باید منتظر ماند تا از طرف سعودی نیز علائمی مشاهده کنیم.
به گفته این کارشناس مسائل منطقه، همکاری بین ایران و عربستان در مسائل دوجانبه و مسائلی چون فلسطین، غزه و لبنان می تواند چشم انداز همکاری در عراق را باز و روشن کند.
● جایگاه ایران در چانه زنی های دیپلماتیک ارتقا یافت
محسن پاک آئین سفیر سابق ایران در تایلند نیز در ارزیابی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سال ،۱۳۸۶ نتیجه عملکرد دستگاه دیپلماسی در دولت نهم را آن دانست که امروزه ایران به کشوری تأثیرگذار در منطقه تبدیل شده است.
وی افزود: این دستاورد در چارچوب دیدگاه ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری، اهداف نظام و در جهت ادامه شعارهای انقلاب اسلامی بوده است.
این کارشناس مسائل سیاسی خاطرنشان کرد: در بعد نظری، وارد کردن برخی مفاهیم جدید در فضای بین المللی نظیر اخلاق و عدالت و همچنین ارائه تعاریف نو از برخی مفاهیم سیاسی از ابتکارهای سیاست خارجی دولت نهم بوده که ارائه تعریف جدید از واژه «منافع ملی» از این مقوله است.
وی در ادامه با بیان این که حمایت کشورهای عضو عدم تعهد از برنامه های هسته ای صلح آمیز ایران که مانع از اجماع جهانی علیه ایران شد در این ارتباط قابل توجه است، گفت: در همین زمینه توجه به رویکردهای «آرمان گرایی» و «واقع گرایی» در سیاست خارجی ایران موضوع مهم و ارزشمندی است که در این ارتباط می توان به وجود واقع بینی و عمل گرایی در سیاست خارجی نظیر، ادامه کار با آژانس و تداوم مذاکرات با گروه ۱+۵ و همچنین آغاز و ادامه مذاکره با آمریکا پیرامون عراق، پیشنهاد گروه تحقیق حقوق بشر در ایران و کشورهای غربی، پیشنهاد مناظره زنده رئیس جمهور با رئیس جمهور آمریکا، که نمونه ای از دیپلماسی فعال یا دیپلماسی ابتکاری جمهوری اسلامی است، اشاره کرد. این کارشناس مسائل بین الملل خاطرنشان کرد: در واقع ایران برای کمک به ملت عراق پذیرفت که با دشمن خود به گفت و گو بنشیند.
پاک آیین با اشاره به این که نظام جهانی در حال تغییر شکل مجدد است و با بیان این که جمهوری اسلامی می تواند در صورت تداوم ابتکار ها در تغییر هندسه نظام بین الملل تأثیرگذار بوده و ایجاد نظمی جدید مبتنی بر عدالت و اخلاق را در تصور کشورهای جهان خلق کند، گفت: باید به این باور برسیم که در شکل دهی نظم جدید بین المللی در کنار قدرت سیاسی و اقتصادی، وجود اعتقادات ایدئولوژیک نیز نقش اساسی دارد.
پاک آیین ادامه داد: دریافت نخستین محموله سوخت هسته ای به عنوان یک اقدام عملی برای راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر را نیز بایستی در این مسیر ارزیابی کرد. این برآیند سیاست هسته ای فعال ما بود که باعث شد روس ها به این مهم اقدام ورزند. به باور این کارشناس با دریافت سوخت هسته ای از روسیه، جایگاه کشورمان در مذاکرات و چانه زنی های دیپلماتیک با طرف های مقابل ارتقا یافت.
● ایده های دکتراحمدی نژاد جایگاهی عزتمند برای ملت ایران ترسیم کرد
سفیر اسبق ایران در ویتنام نیز گفت: ایده ها و ابتکار عمل های دکتر احمدی نژاد رئیس جمهوری در عرصه سیاست خارجی جایگاهی عزتمند برای ملت ایران ترسیم کرد. حسین ابراهیم خانی با بیان این که تردیدی وجود ندارد که یکی از موفق ترین عملکردهای دولت نهم، عرصه سیاست خارجی و خصوصاً به سامان رساندن مقوله هسته ای است، خاطرنشان کرد: حتی منتقدین دولت نهم نیز بر این نکته اذعان دارند که جایگاه و میزان تأثیرگذاری جمهوری اسلامی در صحنه بین الملل ارتقا یافته است. وی افزود: عزتمندتر شدن نظام در صحنه بین المللی طی دو سه سال اخیر موضوعی نیست که فرد منصفی بخواهد منکر آن شود. ابراهیم خانی ادامه داد: منتقدین بر این باور بودند که نوع تعامل دولت نهم در ارتباط با بحث هسته ای برای کشور مخاطرات جدی و حیاتی در بر خواهد داشت، اما با پیشرفت های مرحله ای در پرونده هسته ای و گزارشات مثبتی که آژانس بین المللی انرژی اتمی طی چند ماه اخیر ارائه کرد و خصوصاً عقب نشینی تاریخی آمریکایی ها از ادعاهای قبلی و اذعان آنها به این که فعالیت های هسته ای ایران ماهیت نظامی نداشته است، مشخص شد که پافشاری بر مواضع اصولی و اصرار بر استیفای حقوق ملت در کنار دستاوردهای چشمگیر و غیرقابل انکار، امنیت ملی را تحکیم بخشیده و آسیب پذیری ها را کاهش خواهد داد.
این کارشناس مسائل آسیا نقش رئیس جمهور در اتخاذ و پیشبرد مشی جدید در سیاست خارجی را کلیدی دانست و تأکید کرد: آقای احمدی نژاد شخصاً بخش اعظم بار سیاست خارجی کشور را بر دوش دارد و ایده ها و ابتکار عمل های ایشان و اتخاذ سیاست خارجی تهاجمی، جمهوری اسلامی ایران را در صحنه بین المللی از لاک دفاعی خارج کرده و جایگاهی عزتمند برای ملت ایران ترسیم کرد.
ابراهیم خانی در ادامه با بیان این که در هر مقطعی اولویت های خاصی سمت و سوی سیاست خارجی کشور را تعیین می کند، اظهار داشت: یکی از مهم ترین اولویت سیاست خارجی ما طی چند سال اخیر تقویت امنیت ملی، دفاع از حقوق هسته ای و خنثی کردن فشارهای برخی از کشورهای غربی و خصوصاً آمریکا علیه کشورمان بوده است.
وی ادامه داد: در این زمینه، حفظ و تداوم ارتباط با کشورهای دوست و تلاش برای یافتن دوستان جدید و مقابله با سعی دشمن در ایجاد اجماع بین المللی برای اعمال فشار بر ایران مورد اهتمام جدی بود و گسترش روابط با آسیا در قالب کلی نگاه به شرق یکی از راه های نیل به اهداف یاد شده فوق بوده است.
این کارشناس مسائل آسیا با اشاره به رایزنی و تبادل نظر با بسیاری از کشورهای آسیایی در ارتباط با بحث هسته ای و تشریح مواضع ایران برای آنها، خاطرنشان کرد: این رایزنی ها قطعاً در ایجاد تزلزل در جبهه متحدی که سعی داشتند علیه جمهوری اسلامی ایجاد کنند، مؤثر بوده است.

منبع : روزنامه ایران