آینده در دستان RFID

استفاده از لوازم الکترونیکی دربسته‌بندی،‌ با شروع استفاده از موج جدید محصولات الکترونیکی توسط چند شرکت معتبر، وارد مرحله جدیدی از زندگی نه چندان درازمدت خود شده است و چندی است که شرکت‌های مختلف یکی یکی شروع به یافتن راه‌های جدید‌تری برای به کارگیری این محصولات می باشند. البته هر تولید کننده بسته به نیاز خود و مشتریانش،‌ به یک جنبه از این محصولات می پردازند. به عنوان مثال تولید کنندگان لوازم بهداشتی و آرایشی، اهمیت خاصی برای جذابیت‌های بصری محصولاتشان قایل هستند. این درحالی است که تولید کنندگان دارویی بیشتر تمایل به استفاده از بسته‌بندی‌هایی دارند که بیماران را در استفاده صحیح داروهای تجویز شده کمک نماید. هر چند که در میان صنایع غذایی و دارویی، تولید کنندگان نوشیدنی و مواد غذایی، هنوز استقبال چندانی از این نوع بسته‌بندی‌ها به عمل نیاورده‌اند ولی کارشناسان و دست اندرکاران همگی متفق القول معتقدند که به زودی، این محصولات به عنوان برگ برنده این صنعت خود را مطرح خواهد ساخت.
گفتنی است که به مجرد شروع استفاده از این محصولات در صنعت صنایع غذایی و آشامیدنی، فواید بسیاری عاید صاحبان صنعت خواهد شد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد.
▪ تمایز ویژه و بارز محصولات در طرح و شکل
▪ تاثیرگذاری بیشتر
▪ افزایش ایمنی محصولات
▪ بهبود و کنترل ابداعات
▪ حفاظت هر چه بیشتر و بهتر از نام تجاری محصولات
● بسته‌بندی انرژی بخش
استفاده از اشکال مختلف انرژی، یکی دیگر از شاخه ‌های بسته‌بندی الکترونیکی است که اخیرا به کارگیری آن به صورت گسترده ای شایع شده و در این میان به کارگیری نور، صدا و حرکت بیشتر از دیگر اشکال انرژی به چشم می خورد. به عنوان نمونه می توان به بسته‌های جدید سیگار kent، بطری‌های نوشیدن TY.KU ، محصولات بهداشتی NXT، بطری جدید ادکلن Victoria که هر کدام در هنگام استفاده صدای سوت یا فرفر از خود تولید می کنند اشاره نمود. در بطری‌های نوشیدنی TY.KU حس گری تعبیه شده که به محض برداشته شدن بطری از روی قفسه یا جایی که قرار دارد، بطری خود به خود روشن می شود.
البته صنایع موادغذایی و نوشیدنی در مقایسه با ابداعات صنایع دیگر، در مراحل اولیه به کارگیری این فن‌آوری قرار دارد، با این حال می توان انتظار داشت که تعامل دست ‌اندرکاران این بخش برای تولید و بهره‌وری از این فناوری افزایش یابد و تاثیر این همکاری را در بخش فروش ملاحظه کنیم. شرکت kent که تولید کننده محصولات دخانی است، از دو شرکت MWV و T-ink خواسته تا با همکاری یکدیگر،‌ جعبه‌ای برای سیگارهایش تولید کنند که رنگش با تماس دست تغییر کرده و پیامی به روی آن به نمایش درآید به علاوه این که یکبار مصرف نیز نباشد.
برای این منظور باید از جوهری که درچاپ مجلات و روزنامه‌ها کاربرد دارد، استفاده شود و یک سیکل مغناطیسی را تشکیل دهد. البته مدار مغناطیسی که هیچ نیازی به باطری، سوئیچ یا سیم نداشته باشد تا بدین وسیله قیمت بسته را پایین آورده و استفاده از آن را برای شرکت به صرفه نماید. دو شرکت NXT و TY.KU برای بطری‌های خود از صفحات و لامپ‌های LED باطری‌دار استفاده کرده‌اند که البته با توجه به نوع استفاده این بطری‌ها و قیمت محصول، معقولانه به نظر می رسد.
کیت به کار رفته در این دو محصول به گونه‌ای طراحی شده که به محض برداشته شدن، روشن می شود. البته NXT کار را از این نیز فراتر برده و کیت را به گونه‌ای طراحی نموده که هر ۱۵ ثانیه یکبار در حالت ایستاده به طور خودکار روشن می شود. حس گر دیگری نیز وظیفه خاموش کردن لامپ های LED را در هنگامی که بطری به بقل خوابیده یا برعکس می باشد، بر عهده دارد. برای حفظ شارژ باطری و صرفه‌جویی در مصرف، بطری‌های NXT به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در حالت عادی باید به صورت برعکس بر روی سطح قرار گیرند. متخصصین بازاریابی معتقدند که این فناوری در صنایع غذایی و نوشیدنی نیز می تواند کاربرد داشته باشد فقط به این شرط که قیمت کالا از ۵ دلار بیشتر باشد تا صرفه اقتصادی کار نیز محفوظ بماند.
متخصصان پس از این که موفق به جلب توجه مشتریان شدند، حال سعی دارند توجه مشتریان را به گونه‌ای دیگر به خود معطوف سازند و آن استفاده از انتقال پیام‌های مختلف بر روی بسته‌بندی است. شرکت Snap ۲D بسته‌بندی کارتن جدید خود را به گونه ای طراحی کرده که مشتریانی که از موبایل‌های مجهز به اسکنر برخوردارند با اسکن کردن بارکد دو بعدی آن می توانند به راحتی webpage مربوط به آن محصول را بر روی گوشی همراه خود ببینند. این سیستم بسته‌بندی برای مواد غذایی بسیار مناسب است و از طریق آن می توان محتویات داخل بسته‌بندی، اطلاعات غذایی مهم،‌ انواع جایزه‌های در نظر گرفته شده برای خریداران ، تبلیغات ، آمار و نظرسنجی‌ها را نیز بر روی گوشی‌های همراه مشتریان به نمایش گذاشت. از دیگر امکانات قابل عرضه می توان در زنگ گوشی همراه یا تبلیغ کوتاه فیلم اشاره کرد. در حقیقت، بسته‌بندی در حال تبدیل شدن به نقطه تمرکز تولید است و هر روز نیز قوی‌تر می شود چرا که به همراه مشتری به خانه می رود و همیشه پیش چشم اوست.
به علاوه این که یک عامل مستقیم برای افزایش فروش نیز محسوب می گردد. با استفاده از چنین فناوری‌هایی، مشتری در هنگام اسکن کردن بارکد محصول،‌ می تواند حتی دستور پخت غذاها و یا کلیپ‌های تصویری کوتاه برای انواع دستور پخت را نیز دریافت کند که این امتیاز بسیار بزرگی برای یک محصول محسوب می شود. از نظر متخصصان بازاریابی، گوشی‌های همراه یکی از مهم‌ترین بخش‌های این معادله به حساب می آیند و در حال تبدیل شدن به بخشی از این فناوری می باشند.
بر اساس تحقیقات انجام شده،‌ آنچه بازاریابان به سختی به دنبال به دست آوردن آن هستند، به راحتی با استفاده از فناوری‌های موبایل، محور قابل دستیابی هستند و آمار نیز از رابطه نزدیک این دو خبر می دهد. تا پایان سال ۲۰۰۸ چندین شرکت قرار است که از فناوری ۲D بر روی محصولات غذایی و نوشیدنی خود استفاده کنند و هدف همه این شرکت‌ها چیزی نیست جز به دست آوردن مشتریان و بازرارهای جدید. علاوه بر مزیت‌های بازاریابی بسته‌بندی‌های الکترونیکی، این نوع از بسته‌بندی کارایی‌های واقعی که از یک بسته‌بندی انتظار می روند را نیز افزایش می دهند. مردم از این که ببینند یک بسته‌بندی کاری غیر از نگهداشتن محصول را در یک مکان واحد دارد، خرسند می شوند و این دقیقا کاری است که افزودن این لوازم الکترونیکی ظریف قادر است آن را به راحتی و به بهترین شکل ممکن به انجام برساند. فاکتور مهمی که مردم اغلب به دنبال آن هستند،‌ امنیت محصول است. این امنیت از طرق مختلف حاصل می شود که یکی از آنها جلوگیری از مواد مصرفی فاسد شده است. یکی از ابداعات این فناوری،‌ حس‌گرهای دمایی تعبیه شده در این بسته‌بندی‌ها است که با تغییرات شیمیایی و دمایی از خود نشان داده و فساد محصول را ازاین طریق نشان می دهند.
اخیرا برای تکمیل این فناوری، آخرین نسخه آن قادر به ثبت تغییرات و واکنش‌های انجام پذیرفته می باشد که خود وسیله‌ای است بسیار مناسب برای تولیدکنندگان مواد غذایی برای جمع آوری و طبقه‌بندی اطلاعات مربوط به یک محصول در پروسه زمانی معین. یکی از مزیت‌های این فناوری این است که تولید کننده می تواند دمای مطلوب برای یک محصول را ثبت نموده و برنامه ثبت شده بر روی حافظه کیت را بر اساس همان دمای مناسب برنامه‌ریزی نماید. برای نیل به این مقصود، از یک برچسب به اندازه کیسه کوچک شکر بر روی محصول استفاده می شود که جنس آن از سیلیکون است و درآن تمامی مدار الکترونیکی مورد نیاز به همراه یک منبع تغذیه تعبیه شده است.
کاربر یا مصرف کننده نهایی با فشردن گوشه این بسته، آن را فعال نموده و سپس آن را به بسته یا جعبه متصل می نماید. این کیت ها در بسته‌بندی‌های ضد آب عرضه می شوند و حتی برای تعیین میزان فساد محصولات آبزی همچون انواع ماهی و خرچنگ نیز کارایی دارند. به عنوان مثال می توان آن را در بالای ماهی آزاد یا خرچنگ قرار داد و پس از مدتی، اطلاعات دقیقی از حالت و سلامت محصول به دست آورد. بر روی این نشان‌گر، یک لامپ LED نیز تعبیه گردیده که به محض تشخیص سلامت محصول،‌ روشن می شود و در زمان نیز صرفه جویی می نماید.
وقتی از بسته‌بندی‌های الکترونیک صحبت به میان می آید، نمی توان هیچ اسمی از RFID نبرد. هم اکنون در اکثر مواقع از RFID‌ها برای رهگیری محصولات استفاده می شود و به نظر می رسد که بالاخره مورد استفاده خود را پیدا کرده و قرار است فقط آن را بر روی محصولا تکی ببینیم.
این که بالاخره شرکت‌های تولیدی راضی به استفاده از RFID بر روی محصولات تکی شدند، به دلیل نوع مواد مورد استفاده از آنها می باشد که به دلیل انعطاف‌پذیری ‌شان، از آنها می توان بر روی بسته‌های کاغذی و پلاستیکی نرم استفاده کرد. مواد مورد استفاده برای ساخت RFID اغلب انواع جوهر با پایه سیلیکون، فلز و یا پلیمر می باشد.
وقتی مصرف کننده نهایی با استفاده از گوشی همراه خود، برچسب‌های RFID را می خواند، می تواند اطلاعات پزشکی در زمینه حساسیت زایی یا عدم حساسیت زایی محصول، بیماری‌هایی که محصول برای آنها مضر می باشد، اصل بودن محصول و در نهایت، اگر محصول قابل بازیافت باشد، اطلاعات چگونگی بازیافت آن را نیز دریافت نماید. برای فروشنده نیز، مزایایی از قبیل پیدا کردن محصولات گم شده در فروشگاه و میزان موجود از هر محصول و درکل، مدیریت راحت‌تر و بهینه‌تر را به همراه خواهد داشت. هم اکنون نوع استفاده RFID درصنعت بسته‌بندی به این گونه است که، به صورت لایه‌ای از خود بسته‌بندی آن را بر روی بسته می چسبانند ، آن را در میان آن قرار می دهند یا به صورت برچسبی ظریف آن را در میان لایه‌های دیگر قرار می دهند.
برنامه‌های آینده صنعت برای استفاده از RFID به این گونه است که آن را به صورت مستقیم و به عنوان بخشی از خود بسته‌بندی در محصولات مورد استفاده قرار دهند. البته این کار فقط منحصر به RFID نمی شود و انواع بسته‌بندی‌های الکترونیکی دیگر نیز به همین طریق مورد استفاده قرار خواهند گرفت. هم اکنون تحقیقات گسترده دانشگاهی در دانشگاه Barkley کالیفرنیا در حال انجام است و محققان این دانشگاه تقریبا در انجام این امر موفق بوده‌اند. یکی دیگر از تحقیقاتی که به صورت گسترده در حال انجام است،‌ پایین آوردن قیمت تمام شده برچسب‌های RFID است.
‌ درابتدا به دلیل قیمت تمام شده بسیار بالای این برچسب‌ها،‌ هیچ شرکتی جرات استفاده از آنها را به خود نمی داد ولی هم اکنون قیمت این برچسب‌ها بسیار پایین‌تر آمده و محققان در حال تحقیقات بیشتر برای کم کردن قیمت آنها به کمتر از ۵ سنت هستند. در میان کسانی که به دنبال پایین‌تر آوردن قیمت محصولات RFID هستند، تولید کنندگان محصولات غذایی و نوشیدنی گروه بزرگی را تشکیل می دهند و در این گروه از افراد، تولید کنندگان نوشیدنی، متاسفانه به دنبال برچسب های با قیمت ۱ سنت می باشند البته به حقیقت پیوستن چنین رویایی زیاد هم دور از ذهن نیست چرا که چند سال پیش، تصور این که بتوانیم بسته‌بندی را با یک لامپ یا یک صفحه دیجیتال تجهیز و تزئین کنیم غیرممکن می نمود ولی هم اکنون آن رویا نیز به واقعیت بدل شده است.
شاید این ذهنیت که بتوان این برچسب‌ها را کپی کرد، صاحبان صنایع را آزار دهد ولی برای این مشکل نیز راه حل مناسبی پیدا شده که همانا استفاده از پلیمرهای AB ضد کپی است. این برچسب‌ها با استفاده از امضاء الکترونیکی و حافظه سلولی خود، اطمینان خاطر کامل را برای کاربران و تولید کنندگان بسته‌بندی فراهم خواهند کرد. یک نمونه دیگر از بسته‌بندی‌های هوشمند، توسط شرکت compliers طراحی و تولید شده که برای مصارف دارویی مناسب است. این بسته‌بندی دارای یک حافظه است که تمامی دفعات برداشتن قرص از بسته را ثبت می کند تا به این وسیله از overdose بیماران جلوگیری کند.
احتمال استفاده از این چنین بسته‌بندی‌های درصنعت غذایی دور از ذهن نیست چرا که از آن می توان برای بیماران قندی سود برد تا مبادا از یک غذای مضر، دوبار در روز استفاده کنند. همان‌طور که در ابتدای مقاله ذکر شد، آخرین دستاورد بسته‌بندی‌های هوشمند، مربوط به نشان‌‌گرهای الکترونیکی است که با نوعی منبع قدرت یا باطری کار می کنند. در این میان مشکل اصلی، یافتن باطری بود که بتواند الکتریسیته مورد نیاز برای بخش‌های الکترونیکی را تامین نماید. برای حل این مشکل، konarka&#۰۳۹;s یک نوع مبدل نوری طراحی نموده که نور خورشید و دیگر منابع نوری را جذب نموده و آن را به الکتریسته تبدیل می نماید.
فناروی که konarka&#۰۳۹;s به آن دست یافته، منحصر به فرد است و دیگر شرکت‌های تحقیقاتی فقط در تلاش برای افزایش میزان جذب نور این باطری هستند تا میزان ذخیره برق را نیز افزایش دهند. اگر محققان موفق به ساخت چنین باطری با ظرفیت بالای ذخیره برق شوند، حتی مشکل جهانی استفاده از باطری‌های آلاینده محیط زیست نیز حل خواهد شد. درنهایت باید به این حقیقت اذعان کرد که محدودیت ابداعاتی که می توان در زمینه بسته‌بندی الکترونیک داشت، در حد محدودیت آسمان‌هاست و در چند سال آینده ابداعاتی شبیه به معجزه در این صنعت پدیدار خواهد شد.

منبع : ماهنامه فناوری و توسعه صنعت بسته بندی