موزه های شهرتهران

● موزه هنرهای ملی ایران
این موزه ۱۷۰ سال پیش‌، در زمان فتحعلی‌شاه‌، در محل ساختمان‌های وزارت فرهنگ و سازمان برنامه و بودجه‌، باغ بزرگی بود که از شمال تا خیابان هدایت فعلی و از جنوب تا میدان بهارستان گسترده بود. در حال حاضر از آن باغ و قصر فقطحوض خانه‌ای باقی‌مانده که تبدیل به موزه هنرهای ملی شده و شاید همین آن را از خطر نابودی محفوظ داشته است.‌ این مجموعه در برگیرنده بهترین هنرهای ملی ایران در همه سال‌های اخیر مانند مینیاتور، تذهیب‌، خاتم‌، کاشیکاری‌، قالیبافی‌، پارچه‌بافی‌، زری دوزی، مخمل بافی‌، میناکاری‌، قلم‌زنی و معرق است.‌ این ساختمان درسال ۱۳۰۹ شمسی به موزه تبدیل شده است.‌ ساختمان موزه از همان دوران باقی مانده و فقط حوض وسط تالار حذف شده، نام موزه از نام باغ برداشته شد و چون این محل حوض خانه بوده‌، به حوض خانه باغ نگارستان معروف است.‌ این موزه به همت مرحوم استاد حسین طاهرزاده بهزاد تاسیس شده است.‌
● موزه تاریخ ( تماشاگه تاریخ)
آثار به نمایش گذاشته شده در موزه تاریخ به تاریخ معاصر ایران ۲۰۰( سال اخیر) اختصاص دارد و شامل ظروف و وسایل شخصی ناصرالدین شاه‌، تابلوهای کمال‌الملک وغیره است.‌این موزه مشتمل بر چند خانه است:‌ نگارخانه‌، کتابخانه‌، تماشاخانه‌، چایخانه‌، سفره‌خانه و ساختمان اصلی که در مجموع سه طبقه را تشکیل می‌دهد.‌
● موزه پول( تماشاگه پول)
موزه پول، اولین گنجینه تخصصی و دائمی سکه و اسکناس در ایران است که در تاریخ ۱۷ تیرماه ۱۳۷۶ به همت اداره کل موزه‌های بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی افتتاح شد. این مجموعه شامل ۱۴۰۰ سکه و ۷۵۰ قطعه اسکناس و تعداد تقریبی ۲۰۰ قطعه اشیای موزه‌ای غیر از سکه و اسکناس است که در محوطه‌ای به وسعت ۲۰۰۰ مترمربع به نمایش گذاشته شده و ضمن ارائه بخش قابل توجهی از سکه‌ و اسکناس‌های ایران‌، گوشه‌هایی از تاریخ این سرزمین را نیز به نمایش می‌گذارد. ‌
● موزه فرش ایران
موزه فرش ایران در ضلع شمالی پارک لاله و روبه‌روی فروشگاه سپه درخیابان فاطمی واقع شده است.‌ این موزه در ۲۲بهمن ماه ۱۳۵۶ افتتاح شد. ساختمان موزه فرش ایران، معماری شکیل و چشمگیری دارد که آذین‌های نمای بیرونی آن شبیه به دار قالی است.‌ سطح نمایشی موزه مساحتی برابر ۳۴۰۰ مترمربع را در بر می‌گیرد که شامل دو تالار است و برای نمایش انواع قالی‌های دستباف و گلیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. تالار طبقه همکف به نمایشگاه دائمی اختصاص دارد و تالار فوقانی جهت برگزاری نمایشگاه‌های موقت گلیم و قالی طراحی شده است.‌ پژوهش در سوابق‌، تحولات و کیفیت تاریخی هنر و صنعت فرش‌، خاصه در ایران‌، گردآوری و خریداری نمونه انواع قالی‌های دستباف ایرانی و برگزاری نمایشگاه‌های موقتاز فرش ایران و سایر نقاط جهان‌، از اهداف موزه به شمار می‌آید. در موزه فرش انواع گلیم‌ها و فرش‌های دستباف‌، با توجه به مرغوبیت و قدمت آنها و با در نظر گرفتن ویژگی‌های قالی ایران از لحاظ رنگ آمیزی‌، طرح‌، نقش‌، بافت و تنوع مناطق قالی بافی حفظ و نگهداری می‌شود. مجموعه موزه فرش ایران شامل با ارزش‌ترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا دوره معاصر است. حدود ۱۳۵ تخته از شاهکارهای قالی ایران‌، بافت مراکز مهم قالی‌بافی مانند کاشان‌، کرمان‌، اصفهان‌، تبریز، خراسان‌، کردستان ، در تالار طبقه همکف به معرض نمایش گذاشته ‌شده است.‌
● موزه عکسخانه
موزه عکسخانه شهر وابسته به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران اولین موزه تخصصی کاربردی در ایران و خاورمیانه می‌باشد که در اردیبهشت ماه ۱۳۷۴ در فضایی با مساحت ۲۵۰ مترمربع تاسیس گردید.موزه شامل بخشهای مختلفی است که به اقتضای شرایط فضایی موجود برای فعالیتهای عکسخانه در نظر گرفته شده است. از جمله اهداف عکسخانه، گردآوری و عرضه کتابهای منتشره در حوزه عکاسی است و در حال حاضر با تهیه عنوان‌‌های جدید کتابهای فارسی و لاتین عضو جدید نیزمی پذیرد.این موزه شامل بخش نمایشگاهی ،دوربین ها ، وسایل و ابزار قدیمی عکاسی است که قدمت برخی از این وسایل به بیش از صد سال می‌رسد و به طور دائم در معرض دید دوستداران عکاسی قرار دارد.‌
● موزه سکه
سکه‌های ادوار مختلف در این گنجینه به نمایش گذاشته شده ، این موزه در خیابان امام‌خمینی واقع شده است.‌
● موزه آبکار
بنای موزه مینیاتور آبکار یکی از ساختمانهای نه چندان قدیمی مجموعه کاخ سعد آباد است. این بنا پیش از انقلاب به کاخلیلا پهلوی معروف بود. در سال ۱۳۷۳ این بنا به موزه مینیاتور آبکار تبدیل شد. برای شکل گرفتن موزه، زیر نظر معماران سازمان میراث فرهنگی کشور ، مختصر تغییری در فضای داخلی آن صورت گرفت و اتاقها به تالارهای موزه تبدیل شد .بنای این موزه در این مجموعه، در جایی قرار گرفته که چند موزه آن را همچون نگینی در بر گرفته است، در ضلع شمالی موزه نظامی، در ضلع جنوبی موزه بهزاد ، در ضلع شرقی فضای سبز و در غرب و جنوب غربی آن کاخ موزه ملت قرار دارند . محوطه بنا در میدان گاه با فضای بیشتری دیده می شود، حوض دایره ای شکل با فواره های زیبا به سبک دوره قاجار و چند باغچه آن را تزئین کرده است. بر روی دیوار آجری قسمت شرقی موزه بر روی دو صفحه فلزی به رنگ زرد دو یادمان دیده می شود ، یکی تابلوی موزه مینیاتور آبکار که با خطوط اسلیمی ظریفی تزئین شده و دیگری لوح یادبود افتتاح موزه.‌این موزه شامل سه تالاراست .
▪ تالار شماره یک: در این تالار تقریبا آخرین دستاوردهای اساتید به نمایش گذاشته شده است. این مجموعه در برگیرنده آثار مینیاتورتذهیب و نقش گره می‌باشد. این آثار در کنار هم تنوع ویژه ای به تالار بخشیده است. ‌
▪ تالار شماره دو: در این تالار سه دسته از آثار هنری کلارا آبکار به نمایش گذاشته شده است:
۱) مجموعه ای از نقاشی‌های آبرنگ،مستند سازی اشیاء موزه مردم شناسی و هنرهای تزئینی
۲) در ویترین بزرگ این تالار نقاشی‌های زیر لاکی، روغنی، به نمایش گذاشته شده است
۳) آثار مینیاتور کلارا آبکار، در فاصله های مناسب، بر روی دیوار این تالار به نمایش در آمده است. در میان این آثار اولین اثر رنگی نقاشی وجود دارد.‌تالار شماره سه:این تالار در برگیرنده بهترین نمونه های آثار کلارا آبکار است. چند نمونه از مینیاتور روی عاج و چند کپی از کار مینیاتوریست های بنام ایران و یک نمونه از تذهیب که حاصل تجربه و خلاقیت فردی خانم آبکار است این مجموعه را تشکیل می‌دهد.
● موزه پست و تلگراف
موزه پست و مخابرات در بهمن ماه ۱۳۶۹ به نام موزه پست شروع به کار کرد. این موزه در یکی از قدیمی‌ترین و شکیل‌ترین عمارت‌های دولتی تاسیس شده که از دو طبقه بنا متشکل از سالن‌ها و غرفه‌های متعدد تشکیل شده و مکانی مناسب جهت بازدید مشتاقان دیدار آثار تاریخی و کهن است.‌ در ۲۰ اسفند ماه ۱۳۷۴، به استناد موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور، موزه پست به موزه وزارت پست و تلگراف و تلفن و در ۱۲ مرداد ماه ۱۳۷۸، به موزه پست و مخابرات تغییر نام داد.این بنا در سال ۱۳۰۷ شمسی‌، در زمان وزرای قدیم پست‌، صوراسرافیل و نظام‌الدین حکمت‌، با صرف هزینه پانصد هزار تومان و با مساحت ۱۵۰۰۰ متر مربع در خیابان سپه (امام‌خمینی‌) تاسیس گردید. قسمتی از این ساختمان (یک‌سوم‌) در کنار سردر باغ ملی‌ که قبلاً اداره گمرکات پست بوده‌، به موزه اختصاص داده شده است.‌ استفاده از ستون‌های سبک نو هخامنشی در ساختمان پست به قدری جالب و موفق بود که در شکلی بارزتر و حجمی وسیع‌تر در عمارت نظمیه یا کاخ شهربانی به کار گرفته شد.بنای پست، در منطقه‌ای فرهنگی- تاریخی به نام میدان مشق واقع شده است. در ساختمان موزه مانند سردر باغ ملی و سایر بناهای میدان مشق و هم عصر، از مصالح مشابهی استفاده شده است، از جمله؛ از سنگ در پی (ستون ، سرستون ، کف و پله‌ها) و آجر در بیشتر نقاط بنا و بدنه و در و پنجره و سقف چوبی و بام شیروانی استفاده شده و در ترکیب این مصالح نهایت ظرافت و زیبایی مد نظر قرار گرفته است.‌‌
● موزه آبگینه و سفالینه های ایران
بنای این موزه حدود هشتاد سال پیش، به دستور احمد قوام ( قوام السلطنه) ساخته شد. این بنا در وسط باغ مصفایی به وسعت ۷۰۰۰ متر مربع واقع شده است و تا سال ۱۳۳۲ شمسی قوام السلطنه در آن سکونت داشت. سپس به سفارت مصر فروخته شد و هفت سال بعد بانک بازرگانی آن را خرید و بالاخره در سال ۱۳۵۵ به موزه تبدیل شد. ساختمان هشت ضلعی موزه با زیر بنای ۱۰۴۰ متر مربع از دو طبقه و یک زیر زمین وسیع تشکیل شده است. نمای آجری ساختمان با طرحهای مختلف و نقوش هندسی و گل و بوته و اشکال جالبی را شکل می دهد که یادآور معماری دوران سلجوقی است. موزه آبگینه دارای پنج تالار مخصوص آثار هنری، کتابخانه و سالن سمعی و بصری می باشد. ‌
● موزه طبیعت و حیات وحش ایران
این موزه در سال۱۳۷۲ از سوی شهرداری تهران به منظور آشنا کردن‌، مردم با میراث فرهنگی و طبیعی و شناخت اهمیت حفاظت از محیط سبز و حیوانات افتتاح شد. این موزه در سال ۱۳۷۶ به عضویت شورای بین‌المللی موزه‌ها ICOM(‌‌) و کمیسیون آموزش و ارتباطات سازمان جهانی حفاظت از طبیعت IUCN CEC(‌‌) درآمد و در همین سال نیز به شبکه جهانی اینترنت پیوست.‌ساختمان موزه با مساحتی حدود ۱۲۰۰۰ مترمربع در دو طبقه‌، بخش‌های متعددی دارد که عبارتند از: بخش پرندگان و پستانداران که شامل سالن هایی به شرح ذیل است:‌سالن مارها، گوزن‌ها، خرس قهوه‌ای آمریکای شمالی و پرندگان‌، سالن آهو، قوچ‌، قرقاول‌، خرس‌، پلنگ‌، شغال‌، روباه‌، گرگ و سالن پستانداران قاره آفریقا و سالن آب‌زیان و خزندگان.بخش زمین‌شناسی با دو سالن که در آن ویژگی‌های دوران‌های مختلف زمین‌شناسی از نظر محیط زیست جانوری و گیاهی به تصویر کشیده شده است.‌ سالن هـشـت کـه شـامـل بـخـش پـروانـه‌هـا، عـنـکـبوت‌ها، رتیل‌ها و عقرب‌هاست.‌ این موزه دارای کارگاه تاکسیدرمی است که در آن چگونگی فن حفظ و نگهداری موجودات به صورت غیر زنده به نمایش گذاشته شده است.‌ از جمله ویژگی‌های خاص این موزه دارا بودن نوع کمیاب پوست ببر است.‌ همچنین‌دو نمونه از نادرترین و زیباترین پستانداران جهان‌، با نام‌های گور ایرانی و یوزپلنگ آسیایی در آن به نمایش گذاشته شده است.‌
● موزه تاریخ
موزه تاریخ یکی از مراکز خاص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و درسال ۱۳۶۹، با هدف ترغیب کودکان و نوجوانان به مطالعه و شناخت بهتر تاریخ و وقایع تاریخی احداث شد. کودکان در این موزه‌، بعد از عبور از تونل زمان و تماشای روند پیدایش تمدن‌، به سالنی می‌رسند که به صورت زیبایی درست شده و در آن‌جا با نمایش عکس و توضیحاتی مبنی بر چگونگیبه وجود آمدن کره زمین و موقعیت ما در کهکشان‌، به فراخور سنی خود با تاریخ جهان‌، نمونه‌هایی از تاریخ ایران‌، سرزمین پیامبران (خاورمیانه‌)، تاریخ انبیا، دین اسلام‌، سرزمین مکه (کعبه‌) و نمونه‌ای از جنگ و صلح در زمان پیامبر اسلام آشنا می‌شوند. معماری این بنا با توجه به بخش‌های مختلف آن‌، با مخاطب ارتباط برقرار می‌کند، مخصوصاً اینکه موزه به‌صورت حلزونی طراحی شده و دارای تونل‌های تنگ به سبک خانه‌های قدیمی است‌‌.

منبع : روزنامه آفتاب یزد