مانیتور چیست ؟

صفحات نمایشگر كه " مانیتور " نیز نامیده می شوند ، متداولترین دستگاه خروجی در كامپیوترهای شخصی محسوب می گردند. اغلب صفحات نمایشگر از CRT Cathod ray tube استفاده می نمایند . كامپیوترهای Laptops و سایر دستگاههای محاسباتی قابل حمل ، از LCD Liquid Crystal display و یا LED Light-emiting diode استفاده می نمایند. استفاده از مانیتورهای LCD با توجه به مزایای عمده آنان نظیر : مصرف انرژی پایین بتدریج جایگزین مانیتورهای CRT می گردند.
زمانیكه قصد تهیه یك مانیتور را داشته باشیم ، پارامترهای متفاوتی مطرح بوده كه می بایست برای هر یك از آنها تصمیم گیری كرد.
▪ تكنولوژی نمایش ( CRT و یا LCD و یا ...)
▪ تكنولوژی كابل ( VGA و DVI دو مدل رایج می باشند )
▪ محدوده قابل مشاهده ( معمولا" قطر صفحه نمایشگر است )
▪ حداكثر میزان وضوح تصویر (Resolution)
▪ Dot Pitch
▪ Refresh rate
▪ Color depth
▪ میزان برق مصرفی
در ادامه هر یك از موارد فوق توضیح داده خواهد شد.
● تكنولوژی نمایش
از سال ۱۹۷۰ كه اولین نمایشگر ها ( مانیتور های مبتنی بر متن ) برای كامپیوتر های شخصی عرضه گردیند.
▪ تاكنون مدل های متفاوتی مطرح و عرضه شده است :
- شركت IBM در سال ۱۹۸۱ مانتیورهای CGA)Color Graphic Adapte) را معرفی كرد. مانتیورهای فوق قادر به نمایش چهار رنگ با وضوح تصویر ۳۲۰ پیكسل افقی و ۲۰۰ پیكسل عمودی می باشند.
- شركت IBM در سال ۱۹۸۴ مانیتورهای EGA)Enhanced Graphiv Adapter) را معرفی كرد. مانیتورهای فوق قادر به نمایش شانزده رنگ و وضوح تصویر ۳۵۰ * ۶۴۰ بودند.
- شركت IBM در سال ۱۹۸۷ سیستم VGA(Video Graphiv Array) را معرفی كرد. مانیتورهای فوق قادر به نمایش ۲۵۶ رنگ و وضوح تصویر ۶۰۰ * ۸۰۰ بودند.
- شركت IBM در سال ۱۹۹۰ سیستم XGA(Extended Graphics Array) را معرفی كرد. سیستم فوق با وضوح تصویر ۶۰۰*۸۰۰ قادر به ارائه ۸/ ۱۶ میلیون رنگ و با وضوح تصویر ۷۶۸ * ۱۰۲۴ قادر به نمایش ۶۵۵۳۶ رنگ است .
اغلب صفحات نمایشگر كه امروزه در سطح جهان عرضه می گردند ، UXGA)Ultra Extended Graphics Array) استاندارد را حمایت می نمایند. UXGA قادر به ارائه ۸ / ۱۶ میلیون رنگ با وضوح تصویر ۱۲۰۰ * ۱۶۰۰ پیكسل است .
یك آداپتور UXGA اطلاعات دیجیتالی ارسال شده توسط یك برنامه را اخذ و پس از ذخیره سازی آنها در حافظه ویدئوئی مربوطه ، با استفاده از یك تبدیل كننده " دیجیتال به آنالوگ " آنها را بمنظور نمایش تبدیل به سیگنال های آنالوگ خواهد نمود. پس از ایجاد سیگنال های آنالوگ ، اطلاعات مربوطه از طریق یك كابل VGA برای مانیتور ارسال خواهند شد.
همانگونه كه در شكل فوق مشاهده می نمائید ، یك كانكتور VGA از سه خط مجزا برای سیگنال های قرمز ، سبز و آبی واز دو خط دیگر برای ارسال سیگنال های افقی و عمودی استفاده می نماید. در تلویزیون تمام سیگنال های فوق در یك سیگنال مركب ویدئویی قرار می گیرند. تفكیك سیگنال های فوق ، یكی از دلایل بالا بودن تعداد پیكسل های یك مانیتور نسبت به تلویزیون است . با توجه به اینكه آداپتورهای VGA قابلیت استفاده كامل از مانیتورهای دیجیتال را ندارند ، اخیرا" یك استاندارد جدید با نام DVI)Digital Video Interface) ارائه شده است . در تكنولوژی VGA می بایست سیگنال های دیجیتال در ابتدا تبدیل به آنالوگ شده و در ادامه سیگنال های فوق برای مانیتور ارسال گردند .در تكنولوژی DVI ضرورتی به انجام این كار نبوده وسیگنال های دیجیتال مستقیما" برای مانیتور ارسال خواهند شد. در صورتیكه از مانتیتورهای DVI استفاده می گردد ، می بایست حتما" از كارت گرافیكی استفاده نمود كه تكنولوژی فوق را حمایت نماید.
● محدوده قابل مشاهده
دو پارامتر ( مقیاس ) اندازه یك مانیتور را مشخص خواهد كرد : اندازه صفحه و ضریب نسبت . اكثر نمایشگرهای كامپیوتر نظیر تلویزیون دارای ضریب نسبت ۳ : ۴ می باشند. این بدان معنی است كه نسبت پهنا به ارتفاع معادل ۴ به ۳ است . اندازه صفحه بر حسب اینچ اندازه گیری شده و معادل فطر نمایشگر است ( اندازه از یك گوشه صفحه تا گوشه دیگر بصورت قطری ) . ۱۵ ، ۱۷ و ۲۱ اندازه های رایج برای نمایشگر ها است . اندازه نمایشگرهای NoteBook اغلب كوچكتر بوده و دارای دامنه بین ۱۲ تا ۱۵ اینچ می باشند. اندازه یك نمایشگر تاثیر مستقیمی بر وضوح تصویر خواهد داشت . یك تصویر بر روی یك مانیتور ۲۱ اینچ با وضوح تصویر ۴۸۰ * ۶۴۰ بخوبی مشاهده تصویر بر روی یك مانیتور ۱۵ اینچ با همان وضوح تصویر نخواهد بود. با فرض یكسان بودن وضوح تصویر ، مشاهده یك تصویر بر روی یك مانتیتور با ابعاد كوچكتر نسبت به یك مانیتور با ابعاد بزرگتر ، كیفیت بالاتری را خواهد داشت.
● حداكثر وضوح و دقت تصویر
دقت (Resolution) به تعداد پیكسل های نمایشگر اطلاق می گردد. دقت تصویر توسط تعداد پیكسل ها در سطر وستون، مشخص می گردد. مثلا" یك نمایشگر با دارابودن ۱۲۸۰ سطر و۱۰۲۴ ستون قادر به نمایش ۱۰۲۴ * ۱۲۸۰ پیكسل خواهد بود. كارت فوق دقت تصویر در سطوح پایین تر ۷۶۸ * ۱۰۲۴ ، ۶۰۰ * ۸۰۰ و ۴۸۰ * ۶۴۰ را نیز حمایت می نماید.
Refresh rate نرخ باز خوانی / باز نویسی
در مانیتورهای با تكنولوژی CRT ، نرخ بازخوانی / بازنویسی ، نشاندهنده تعداد دفعات نمایش ( رسم ) تصویر در یك ثانیه است. در صورتیكه مانیتور CRT شما دارای نرخ بازخوانی / بازنویسی ۷۲ هرتز باشد ، در هر ثانیه ۷۲ مرتبه تمام پیكسل ها از بالا به پایین بازخوانی / بازنویسی مجدد خواهند شد. نرخ فوق بسیار حائز اهمیت بوده و هر اندازه كه نرخ فوق بیشتر باشد تصویر مناسبتری را شاهد خواهیم بود ( تصویر ی عاری از هر گونه لرزش ) در صورتیكه نرخ فوق بسیار پایین باشد باعث لرزش (Flickering) نوشته های موجود بر روی صفحه شده و بیماریهای متفاوت چشم و سردرد های متوالی را در پی خواهد داشت .
● عمق رنگ (Color Depth)
تعداد رنگ هائی كه یك مانتیتور می تواند ارائه دهد از تركیب حالات متفاوت كارت گرافیك و قابلیت رنگ در مانیتور ، بدست می آید. مثلا" كارتی كه می تواند در حالت SVGA فعالیت نماید ، قادر به نمایش ۱۶۷۷۷۲۱۶ رنگ خواهد بود. كارت های فوق قادر به پردازش اعداد ۲۴ بیتی تشریح كننده یك پیكسل می باشند. تعداد بیت های استفاده شده برای تشریح یك پیكسل را " عمق بیت " می نامند. در مواردی كه از ۲۴ بیت برای تشریح یك پیكسل استفاده می گردد ، برای هر یك از رنگ های اصلی ( قرمز ، سبز ، آبی) از هشت بیت استفاده می گردد. عمق بیت را True color نیز می گویند. در چنین مواردی امكان تولیید ده میلیون رنگ وجود خواهد داشت . یك كارت شانزده بیتی قادر به تولید ۶۵۵۳۶ رنگ خواهد بود. جدول زیر تعداد رنگ تولید شده توسط بیت های متفاوت را نشان می دهد.
همانگونه كه در آخرین سطر جدول فوق مشاهده می گردد ، از ۳۲ بیت استفاده شده است . مدل فوق اغلب توسط دوربین های دیجیتال ، انیمیشن و بازیهای ویدئویی استفاده می گردد.
● مصرف انرژی
میزان مصرف انرژی در مانیتورها بستگی به تكنولوژی استفاده شده دارد. نمایشگرهای با تكنولوژی CRT ، از ۱۱۰ وات استفاده می نمایند. مانیتورهای با تكنولوژی LCD دارای مصرف انرژی به میزان ۳۰ تا ۴۰ وات ، می باشند. در یك كامپیوتر شخصی كه از یك مانیتور با تكنولوژی CRT استفاده می نماید ، ۸۰ درصد میزان مصرف انرژی سیستم متعلق به مانتیتور است ! . در زمان روشن بودن كامپیوتر ممكن است كاربران در اغلب زمان های مربوطه ، بصورت تعاملی با آن درگیر نگردند ، دولت امریكا در سال ۱۹۹۲ برنامه Energy star را مطرح نمود. در چنین مواردی زمانییكه پس از مدت زمانی عملا" از سیستم استفاده نگردد ، نمایش تصویر قطع می گردد. وضعیت فوق تا زمانیكه كاربر موس را بحركت در نیاورده و یا بر كلیدی از صفحه كلید ضربه نزد ، همچنان ادامه خواهد یافت . بهرحال تكنولوژی فوق باعث صرفه جوئی زیادی در میزان برق مصرفی ( منازل ، ادارت و ...) خواهد داشت .

منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان