ایران و مرکل محافظه کار

تهران- برلین پس از وقوع انقلاب اسلامی تجربه روابط سینوسی را پشت سر گذاشتند که همکاری هسته ای نیمه تمام شرکت زیمنس در نیروگاه بوشهر، اتهام همکاری آلمان با صدام حسین در صدور تجهیزات نظامی -شیمیایی به عراق و دادگاه میکونوس چندین بار رشته روابط را تا گسست کامل پیش برد.
اما رویکرد نگاه به اروپای دولت خاتمی و گسترش مناسبات سیاسی-اقتصادی ایران با آلمان طی این دوره، همراه با همصدایی دو کشور در مخالفت با جنگ امریکا علیه عراق ظرفیت همکاری دو جانبه را گسترش داد و با انتخاب آلمان به عنوان یکی از سه شریک مذاکره کننده ایران در پرونده هسته ای و دفاع برلین از حل و فصل مسالمت آمیز این پرونده دو کشور بعد روابط استراتژیک را نیز توسعه دادند. تهران در میان مذاکره کنندگان آلمان و فرانسه را مستقل تر از بریتانیا می پندارد و استقلال رأی آنها و تلاش پاریس-برلین در افزایش قدرت اروپای پیر را عاملی بازدارنده جهت اعمال فشار ایالات متحده به روند فعالیت های هسته ای خود می داند. تفکری که با همگرایی سنتی امریکا و بریتانیا و نوع روابط استراتژیک نظامی دو کشور لا اقل در مورد لندن صادق نیست و آنچنانکه می بینیم با هر فرودی در پرونده هسته ای ایران، این انگلستان و سفارت این کشور است که مورد حمله و انتقاد شدید قرار می گیرد. تحول سیاسی اخیر در آلمان در شرایطی که اروپا خود از قطعنامه ای در شورای حکام دفاع کرد که راه را برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت هموار کرد می تواند در روابط ایران و اروپا نیز طریقه صف بندی شرکای مذاکره کننده تهران در مقابل خواست امریکا جهت اعمال فشار به ایران حتی در فاز نظامی سرنوشت ساز باشد. آنگلامرکل صدر اعظم محافظه کاری است که دیگر بار حزب دموکرات مسیحی را برآلمان بر راس امور نشاند. حزب دموکرات مسیحی (CDU) به همراه اتحادیه سوسیال مسیحی(CSU) جبهه راستگرایان سیاسی در آلمان را تشکیل می دهند که در مقابل حزب چپ گرای سوسیال دموکرات (SPD) آرایش سیاسی آلمان را صورت بندی می کنند. حزب سبزهای آلمان که در دهه ۱۹۸۰ وارد عرصه ی سیاست این کشور شد عملا در ائتلافی با حزب سوسیال دموکرات در دو برهه سال های ۱۹۹۸و۲۰۰۲ در بخش چپ زمین سیاست آلمان نشست. حزب دموکرات مسیحی پس از جنگ دوم جهانی بیش از همه احزاب دیگر صاحب قدرت بوده است و سیاست خارجی اش مرهون اندیشه های کنراد آدنائر اولین صدر اعظم آلمان فدرال است که بر دو پایه حمایت از ناتو و همگرایی اروپا شکل گرفت. این احزاب را به طور سنتی طرفدار گسترش روابط امریکا می دانند و همین امر موجب شد تا در سال ۲۰۰۳ و پیش از حمله نظامی امریکا به عراق، آنگلامرکل با حمایت ار این جنگ از گرهارد شرودر به علت مخالفت با سیاست های واشنگتن انتقاد کرده و وی را ضد امریکایی بخواند. دموکرات مسیحی ها راسا از قرار گرفتن آلمان در جبهه مخالفین امریکا گلایه کرده و خواستار نزدیکی به واشنگتن به عنوان رویکرد دیپلماتیک آلمان هستند. هلموت کهل صدر اعظم پیشین نیز در سیاست خارجی توانست آلمان را به آمریکا نزدیک تر کند اما شرودر با قدرت بخشیدن به محور فرانسه - آلمان هویت مستقلی به سیاست های برلین بخشید. انتظار می رود برنامه های مرکل محور فرانسه – آلمان را تضعیف کرده و از این پس آرایش سیاسی اروپا شاهد همگرایی آلمان و بریتانیا و آلمان و امریکا باشد؛ وضعیتی که متعاقبا طریقه دیپلماتیک فرانسه را نیز دستخوش تحول خواهد کرد.
دو رویداد در این میان در ارتباطی مستقیم با ایران و بالاخص پرونده هسته ای خوهد بود:
۱- در صورت تسلط هژمونی گفتمان دموکرات مسیحی بر حکومت آلمان، صف بندی اروپاییان در قبال پرونده هسته ای ایران به احتمال قوی دو به یک (آلمان- بریتانیا در مقابل فرانسه) خواهد بود و این امر شرایط ایران در تداوم مذاکرات با اروپا را بشدت سخت تر خواهد کرد. چه اینکه آلمان در مقابل سیاست های آمریکا در مقام یک منتقد هم ظاهر نخواهد شد و نوع تعامل تهران با اروپای پیر را پیچیده تر خواهد کرد.
۲- طبق اخبار منتشر شده احتمال می رود دستگاههای دیپلماسی دولت مرکل به سوسیال دموکرات ها سپرده شود و پتر اشتروک وزیر دفاع فعلی به سمت وزیر خارجه آلمان انتخاب گردد. در این صورت اشتراک به صورت خودکار معاون صدر اعظم خواهد شد و در این ائتلاف به قلب حضور سوسیال دموکرات ها (حزب شرودر) در قدرت بدل می شود. این امر خواهد توانست از تسلط سیاست های متمایل به امریکا در دستگاه دیپلماسی آلمان جلوگیری کرده و سوسیال دموکرات ها جهت حفظ هویت سیاسی خود در کابینه با هر نوع اقدام احتمالی امریکا علیه ایران مخالفت نمایند.
البته روی دیگر سکه این است که این امر کابینه را دو دسته کرده و نوع بازی ایران می تواند یا کارت های برنده بیشتری به سوسیال دموکرات ها جهت ادامه حضور در زمین بازی پرونده هسته ای ایران دهد و یا آنها را در مخالفت خلع سلاح کند. روابط محافظه کاران ایران و محافظه کاران آلمان در دو سوی یک محور قرار دارد. همگرایی محافظه کارانه یا محافظه کاری در همگرایی؟

منبع : خبرگزاری آفتاب