۶ آذر ـ ۲۷ نوامبر ـ پاسخ کریم خان زند، چهره برجسته تاریخ ایرانیان، به خواست روسیه

بیست و هفتم نوامبر سال ۱۷۷۰ میلادی كریم خان زند، وكیل ایرانیان، در عمارتی در شیراز كه امروز «موزه پارس» نامیده می شود، فرستاده روسیه را پذیرفت كه رنج سفر دو هزار و پانصد كیلومتری از سن پترزبورگ تا شیراز را بر خود هموار كرده بود تا پیام تزار روسیه را به فرمانروای ایران برساند. سفیر تزار خبر پیروزی روسیه بر عثمانی را در جنگ دریایی به اطلاع خان رسانید و تمایل تزار را به داشتن روابط دوستانه و اتحاد با وی اعلام داشت.
فرستاده تزار انتظار داشت كه كریم خان كه دوبار باعثمانی بر سر بصره جنگیده بود از شنیدن خبر شكست دریایی عثمانی خرسند شود كه كریم خان ابرو در هم كشید و خطاب به سفیر تزار گفت كه شكست ملت دیگر ما را شاد نمی كند و سفیر تزار (طبق نوشته های به جای مانده از او، به قلم خودش) شوكه شد و بعدا به تزار گزارش داد كه اتحاد با كریم خان را برضد عثمانی فراموش كند و اضافه كرده بود كه كریم خان با همه رهبرانی كه دیده، درباره آنان شنیده و در كتب تاریخ خوانده است فرق دارد، زیرا كه خودش را یك تبعه عادی مانند سایر مردم می داند، مردی است به غایت فروتن و بدون هرگونه افاده؛ رفتارش هم دیپلماتیك نیست و دیدار با او تشریفات ندارد.
باید دانست كه كریم خان در هر دو جنگ خود با عثمانی بر سر بصره پیروز شده بود. وی علاوه بر دور ساختن عثمانی از منطقه بصره، هلندی ها را هم از خارك و جزایر اطراف آن اخراج كرده بود.
كریم خان كه از پذیرفتن عنوان شاهی و تاسیس سلسله اجتناب می كرد نسبت به امنیت خلیج فارس و خوزستان حساس بود.
مورخان اروپایی كریم خان را مردی عادل و منصف و یك ایرانی فوق العاده و شخصیتی منحصر به فرد در تاریخ توصیف كرده و درباره اش به نقل از دیپلماتهای اروپایی و میسیون های مسیحی نوشته اند: كریم خان كه از یك نژاد خالص ایرانی (لر) بود از دیدن شادی مردم شاد می شد و برای شاد كردن شیرازی ها از جیب خودش (نه از خزانه عمومی) به نوازندگان پول می داد كه در میدان های شهر ساز بزنند و اگر فرصتی به دست می آورد درطباخی های عمومی در كنار مردم عادی غذا صرف می كرد و با شنیدن گفتگوی آنان با یكدیگر از دشواری ها آگاه می شد و این مسائل را حل می كرد. به نوشته منشی كریم خان، به باور نماینده ایرانیان (كریم خان) مسائل كوچكند كه گاهی دفعتا چنان بزرگ می شوند كه دودمانی را منقرض می كنند.
كریم خان كه رییس طایفه زند از مردم «لُر ـ بختیاری» و یكی از ژنرالهای ارتش نادرشاه بود؛ پس از قتل نادر (دهم ژوئن ۱۷۴۷ در یك كودتای نظامی در قوچان)، در سخت ترین شرایط تصمیم گرفت مانع از هم گسیختگی ایران شود؛ زیرا كه پس از كودتا، هر ژنرال در یك منطقه از كشور پرچم خودمختاری برافراشته بود. از جمله ژنرال احمدخانی درانی در قندهار. در این هرج و مرج، كریم خان با ده سال تلاش یكایك این مدعیان را سركوب و یا غیر فعال كرد، ولی پس از هر پیروزی، مغلوبین را مورد بخشودگی قرار داد و دشمنان مقتولش را با احترام و تشریفات مرسوم دفن كرد و با این كه بنای كاخ گلستان را در تهران آغاز كرده بود، شهر شیراز را پایتخت كشور قرار داد تا بازگشتی به عهد باستان و در مجاورت تخت جمشید باشد.
وی با ایجاد یك نظام اداری ـ قضایی كارآمد آرامشی را به ایران بازگردانید كه قرنها روی آن را به خود ندیده بود.
كریم خان در طول ۳۰ سال زمامداری اش به عمران و آبادانی فراوان دست زد. تجارت را تشویق و مالیات كارگران و كشاورزان را لغو كرد. درشیراز بناهای متعدد از جمله مسجد و بازار وكیل را ساخت. حافظیه و آرامگاه سعدی از كارهای اوست. وی در كرمان نیز دست به عمران زد و بازسازی مسجد جامع مظفریه از یادگارهای اوست و به همین سبب كرمانی ها لطفعلی خان نوه وی را در روزهای سخت در پناه خود قرار دادند كه گرفتار شقاوت و بیرحمی دشمن او آغامحمدخان قاجار شدند و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز