چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا


بقعه خواجه تاج‌الدین ، کاشان


این بقعه در نزدیكی مسجد آقابزرگ كاشان واقع شده و در اصل مجموعه‌ای بوده است از مسجد، مدرسه، مناره، آب‌انبار، خانقاه و بقعه كه امروزه تنها دوگنبدی آجری قرینه بقعه و خانقاه آن بقای مانده است. خواجه تاج‌الدین شیروانی و دو برادر دیگرش خواجه عمادالدین محمود و خواجه زین‌الدین - از چهره‌های معتبر دوران آق‌قویونلو در قرن نهم در كاشان - آثار و بناهای مهمی ساختند كه بقعه و خانقاه فوق از آن جمله‌‌اند. بقعه‌ مزبور، مدفن دو تن از امام‌زادگان به نام شاه‌زاده اسحاق و شاه‌زاده ابی‌طالب - فرزندان شاه‌زاده حمزه بن موسی بن جعفر (ع) - است و مانند بنای خانقاه، براساس طرح چهارگوش و پوشش گنبدی كم‌خیز، بنا شده است. این دو بنا، توسط رواق بزرگ صفه‌داری به همدیگر مربوط می‌شوند. قبور امام‌زادگان با كاشی‌های معرق زیبایی پوشیده شده و داخل صندوق چوبی مشبكی قرار داده شده‌اند. در میان سقف آجرچینی این بقعه، ترنج گردی با كاشی‌های معرق عهد مغول - نظیر كاشی‌های روی قبر امام‌زادگان - ساخته شده است. پیرامون ترنج، آجر‌كاری‌هایی به شیوه رسمی‌بندی و سپس تزئینات مقرنس انجام گرفته است.
گنبد شرقی كه همان خانقاه كهن است، پس از درگذشت حاج ملامحمد حسن قطب نطنزی - از عارفان و قطب‌های سلسله نعمت‌اللهی - بر روی آرامگاه او ساخته شده است و تزئیناتی در داخل آن به اجرا درآمده است. در زیر سقف این بقعه نیز ترنجی از كاشی معرق به گونه ترنج موجود، در سقف بقعه قرار داشته است و در مرمت‌های انجام شده، در سه ردیف پیرامون آن، كتیبه‌های گچ‌بری و آیینه‌‌كاری مشتمل بر یك غزل عرفانی و سروده‌‌های ملامحمدحسن قطب، با خط نسخ و نستعلیق برجسته افزوده شده است. مطلع غزل چنین است :
«مژده ای همنفسان كوی مغانست اینجا
رخ متابید كه خلوتگه جانست اینجا»
تاریخ اجرای این تزئینات، سال 302 هـ.ق است.


همچنین مشاهده کنید