۱۶مهر ۱۳۸۶ ــ ۸ اکتبر ــ روز مهرگان

امروز هشتم اکتبر روز «مهر» از ماه مهر و «روز مهرگان» است که ایرانیان از هزاره دوم پیش از میلاد آن را گرامی داشته اند و بعدها دومین روز مهم سال پس از «نوروز» به شمار آورده و مفصل ترین مراسم از جشن های شش روزه مهرگان را در این روز برگزار کرده اند. از سده جاری به دلیل نامعلوم، روز مهرگان از شانزدهم مهر به چهاردهم این ماه منتقل شده است!. مهر (میترا) در پارسی مفهوم «فروغ، روشنایی، دوستی، پیوستگی، پیوند و محبت» داشته و ضد دروغ، دروغ گویی، پیمان شکنی و نامهربانی کردن بوده است. در زبان پارسی، واژه «دروغ» ازسه هزار سال پیش تغییر نیافته که تلفظ اولیه آن «دروگ» بود. پیش از هخامنشیان، جشن مهرگان را بغ یادی ( (بگ یادی) «یاد خدا – سپاسگزاری از خدا» می گفتند. بغداد (خدا آن را داده ) نام درختستانی در نزدیکی تیسفون پایتخت اشکانیان و ساسانیان بود که بعداً به صورت شهر درآمد و پایتخت عباسیان شد. مورخان در همه کشورها، با توجه به این جشن ها، تداوم بکار بردن واژه مهربان و رعایت خصلت مهربان بودن و مهربانی کردن در میان ایرانیان که طبیعت ثانوی آنان شده و به اصطلاح در خونشان قرار گرفته است، ایرانیان را مهربان ترین، باگذشت ترین و میهمان نواز ترین مردم جهان نوشته اند.
عمر خیام نیشابوری که تقویم خورشیدی را تنظیم کرده درباره مهر ماه و جشن مهرگان گفته است: «این ماه را از آن مهرماه گویند که مهربانی بود مردمان را بر یکدیگر، از هر چه رسیده باشد، از غله و میوه نصیب باشد، بدهند و بخورند با هم.».
فلسفه آیین های مهرگان سپاسگزاری به درگاه خداوند به خاطر برکاتی که عنایت کرده و تحکیم دوستی و محبت میان انسانها است.
ایرانیان از دیر زمان کوشیده اند که کارهای مهم را از مهر ماه آغاز کنند، از جمله ازدواج و تشکیل زندگانی خانوادگی. به نوشته مورخان یونانی، به دستور داریوش بزرگ بود که دبستان های ایران از مهر ماه آغاز به کار کرده اند و انتشار همین نوشته ها سبب شد که در سراسر جهان آغاز سال تحصیلی از سپتامبر (۱۰ شهریور تا ۱۰ مهر ) قرار داده شود. این مورخان نوشته اند که در دبستانها که ویژه پسران ایران بود به کودکان می آموختند که اقتدار و عظمت وطن و حفظ تمدن آنان بستگی به آن دارد که متحد باشند و ارتشی شکست ناپذیر داشته و همواره آماده دفاع از وطن باشند. داریوش بزرگ حکومت خود را از مهر ماه آغازکرد ه بود. مهستان (سنای ایران در برابر سنای روم) که ازسال ۱۳۷ پیش از میلاد آغاز به کار کرد فعالیت سالانه اش را روز پس از جشن مهرگان ( ۱۷ مهر ماه ) از سر می گرفت. درعصر دودمان پهلوی نیز گشایش سال پارلمانی ایران از مهر ماه مقرر شد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز