۱۸ آبان ـ ۹ نوامبر ـ کودتا در فرانسه و نگاهی کوتاه به طرز حکومت در دهه پس از انقلاب

ژنرالها و سیاسیون ملی گرای فرانسوی از دیر باز در اندیشه دگرگون ساختن نظام حكومتی فرانسه و استقرار سیستم تازه ای مبنی بر تمركز اختیارات حكومتی و قرار دادن آن در دست فرد و یا افراد قاطع و نیرومند بودند كه ژنرال ناپلئون از سفر خاورمیانه كه ضمن آن مصر را تصرف كرده بود به وطن بازگشت. فرانسه در آن زمان توسط یك هیات مدیره پنج نفره (دیركتوار) اداره می شد. این طرز حكومت گروهی در نوامبر سال ۱۷۹۵ به وجود آمده بود و اعضای هیات مدیره از سوی كنوانسیون ملی برگزیده می شدند. قبلا كنوانسیون كه به مجموعه دو مجلس مقننه و موسسان گفته می شد، راسا بر فرانسه حكومت می كرد. پس از ایجاد «هیات مدیره حكومت»، چون میان اعضای هیات اختلاف نظر دائمی بود، مشكلات زیادتر شده بود، مردم از بی برنامگی و سردرگمی خسته شده بودند و تقریبا همگان خواهان تغییر اوضاع بودند. برای مثال یك مقاطعه كار ارتش فرانسه دو میلیون فرانك طلا آماده كرده بود تا صرف تغییر اوضاع كند.
در چنین وضعیتی، ناپلئون و تنی چند دست بكار شدند و نهم نوامبر سال ۱۷۹۹ در دهمین سال انقلاب و هشتمین سال جمهوریت فرانسه اعلام كردند كه هیات مدیره منحل شده است. همان شب حالت فوق العاده اعلام شد و روز بعد پارلمان رای به تعلیق قانون اساسی و تاسیس یك هیات سه نفری به نام كنسول برای اداره فرانسه داد كه به حكومت كنسولیست معروف است. به این ترتیب، حكومت به صورت «جمهوری با تمركز اختیارات» درآمد و شكل ظاهری حكومت كه از آغاز انقلاب گفته شده بود باید رهبری گروهی باشد تغییر چندان نیافت. كنسولهای سه گانه از سوی سنای فرانسه انتخاب می شدند. در آن زمان قانونگذاری در فرانسه در دست سه مجلس بود: شورای دولتی كه لوایح را می نوشت، مجلس جرح و تعدیل به نام «تریبون» كه در باره لوایح بحث و جدل می كرد و مجلس مقنن كه بدون وارد بحث در جزئیات شدن، رای به رد و یا تصویب لوایح می داد. اعضای هر مجلس نیز توسط سنا انتخاب می شدند.
ژنرال ناپلئون یكی از سه كنسول انتخابی بود كه به تدریج همه امور را به نام كنسول اول به دست گرفت و كنسول اول بودن وی را مردم فرانسه در رفراندم مورخ هفتم فوریه۱۸۰۰ تایید كردند. اعضای سه گانه برای یك دوره ده ساله انتخاب شده بودند.
ناپلئون بناپارت به این هم اكتفا نكرد و در سال ۱۸۰۴ مغرور از پیروزی های نظامی، خود را امپراتور خواند و سنای فرانسه امپراتور شدنش را تصویب كرد.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز