نقش فن‌ آوری اطلاعات در توسعه گردشگری

بر همگان آشکار است که هیچ صنعتی به اندازه صنعت گردشگری ، در کشوری با اقلیم ایران ، ارزنده ، اثر بخش و با حداکثر بازدهی اقتصادی و فرهنگی همراه نیست . کشور ایران با تمدن کهن و طبیعت چهار فصل ، با در اختیار داشتن صدها مولفه گردشگری ، یکی از بی نظیر ترین کشورهای جهان در حوزه گردشگری به شمار می آید. ایران را باید یکی از پر ظرفیت ترین کشورهای جهان در زمینه جذب گردشگر دانست و اما بر اساس آمارها ، با وجود آن که کشوری مثل امارات ، که یک صدم توانمندی تاریخی و فرهنگی ایران را ندارد ، توانسته است بیش از ۱۰ میلیون گردشگر در سال جذب کند که این وضعیت برای مالزی در جنوب شرق آسیا نیز چنین است . این که چرا ما با این همه پتانسیل ، نتوانسته ایم بیش از ۲ میلیون گردشگر در سال جذب کنیم ، پرسشی است که فقط سازمان ایرانگردی کشور نباید پاسخ گوی ان باشد ! گردشگری مسئله ای نیست که فقط یک ارگان یا دستگاه در آن دخالت داده شود. بر اساس استانداردهای گردشکری امروزه جهان ، سازمان دولت الکترونیک (e-government) در راستای جامعه اطلاعاتی (information society) یک کشور ، زیر ساخت های گردشگری را تشکیل می دهند. اگر شما می بینید که مالزی سالانه میلیاردها دلار گردش مالی دارد ، فقط به خاطر برج های پتروناس یا برج های تجاری آن نیست ! بلکه هتل ها ، فروشگاه ها ، تجارت الکترونیک ، بانکداری و به طور کل ، صنعت آی تی مدونی دارد که در اطلاع رسانی و برقراری ارتباط نزدیک گردشگر با صاحبان این صنعت در مالزی ، ارتباط تنگاتنگی در اختیار دارد .
گردشگری و فن‌آوری اطلاعاتفناوری اطلاعات و ارتباطات که امروزه به نام ICT شهره آفاق و انفس شده است و در نزد متخصصان علوم و فنون گوناگون ، از جایگاه رفیعی برخوردار است ، در واقع تکنولوژی جدید و نوظهوری است که بشر در قرن جدید ، قصد دارد تا با استفاده از ان ، یک جهش سیگنالی و بزرگی را در عرصه علوم مختلف ، به انجام برساند. فناوری اطلاعات و ارتباطات ، در همه رشته های علمی جایخود را باز کرده است . در پزشکی ، صنایع گوناگون ، علوم انسانی و حتی علوم پایه ، ICT یک محور غیر قابل اجتناب است . خوشبختانه ، ارزش و اهمیتی که فناوری اطلاعات و ارتباطی روز برای توسعه زیر ساخت های گردشگری در دنیا ایجاد کرده است ، بسیار جالب و قابل تامل است . وقتی یک گردشگر بتواند اطلاعات گردشگری مربوط به ابنیه های تاریخی یک کشور را در پهنه جهانی وب (internet) ملاحظه کند و درباره ان ها اطلاعات صوتی و تصویری و متنی خوبی به دست آورد ، مشتاق می شود. وقتی این فرد مشتاق شد ، از طریق کانال های مربوطه ، علاقمند می شود به کشور سفر کند. اکنون وقت ان است تا از طریق سایت هتل ها و موزه ها یا مراکز فرهنگی تاریخی کشور مقصد ، به رزرو بلیط اقدام کند. حتی اگر سایت مراکز هواپیمایی کشورمقصد آماده گی داشته باشد ، بر اساس برنامه زمان بندی مسافر ، امکان رزرو اینترنتی بلیط را برای و فراهم میکند . کشوری مانند انگلستان ، از طریق سایت سفارت انگلیس در تهران ، حتی به بررسی الکترونیکی امکان صدور ویزا برای متقاضیان ایرانی ، اخیرا روی آورده است . خوب اگر ویزای اینترنتی هم صادر شود ، همه فرآیندهای گردشگری با فناوری اطلاعات ، مهیا می شود . آن هم با فشردن چند کلیک و ظرف چند روز . بدون ان که گردشگر از خانه اش خارج شود!! آیا در قرن بیستم این گونه می توانستیم مسافرت کنیم؟ پاسخ منفی است . پس اکنون در هزاره سوم ، باید ازاین فرصت عالی استفاده کرد. پس در یک کلام ، اگر بخواهیم فرآیندی را در گردشگری از طریق پتانسیل آی تی طرح ریزی کنیم ، موارد زیر قابل بررسی است :
۱) اگر می خواهیم گردشگر از طریق ICT به ایران بیاید ، ابتدا باید دولت الکترونیک داشته باشیم . یعنی سازمان ها و ارگان ها و امکانات کشور در فضای اینترنتی معرفی شود.
۲) همه دستگاه ها و مراکزی که به نوعی با مقوله گردشگری در ارتباط هستند ، باید حداقل یک وب سایت ۲ زبانه مالتی مدیا در اختیار داشته باشند . مثلا همه هتل ها ، آژانس های مسافرتی ، شرکتهای هواپیمایی و حمل و نقل ، مراکز اطلاع رسانی و هماهنگی در امور گردشگری و امثالهم ، باید از کانال وب سایت با گردشگر در ارتباط باشند تا ارتباطات سریع تر و با هزینه کم تری انجام بگیرد.
۳) اطلاع رسانی ظرفیت های فرهنگی و تاریخی و گردشگری کشور در سطح جهانی از طریق کانال های مجازی و ارتباطات سنتی به اطلاع علاقمندان برسد. گردشگری در هزاره‌ی سومگردشگری ، امروزه به عنوان یکی از صنایع بسیار مهم در توسعه فرهنگ ها و ارتباطات ملل ، نقش ممتازی در استقرار صلح و آرامش در جهان ایفا کرده است. بیش از ۶۲۰ میلیارد دلار ، گردش مالی سالیانه توریسم در جهان است که سهم کشور ایران ، به یک دهم درصد هم نمی رسد . گردشگری در هزاره سوم را ارزنده ترین صنعت پول ساز در جهان می دانند که دولت مردان کشور باید با یک عزم ملی در این راه بیش تر تلاش کنند. این تلاش می تواند باعث جذب توریست ، معرفی کشور در سطرح جهانی و ارتقای رشد ناخالص ملی GNP را به همراه داشته باشد. درآمدی که ما میتوانیم از طریق آی تی برای جذب گردشگر داشته باشیم ، قابل مقایسه با درآمد نفت نخواهدبود. فرقی که درآمد گردشگری با درآمد نفت دارد این سایت که در درآمد نفت ، ما سرمایه های ملی خود را با دلار عوض می کنیم ، اما در درآمد گردشگری ، هیچ چیز پر ارزش نمی دهیم و در عوض ، سرمایه جذب می کنیم. ارزش استراتزیکی که گردشگری برای ساختار ژئو استراتژیک ایران می تواند به ارمغان بیاورد ، قابل مقایسه با هیچ صنعت و فناوری نیست . فقط باید زیر ساخت های لازم را فراهم کرد . صنعت گردشگری ، در گسترش توسعه پایدار و شناساندن پتانسیل ملت ها به یکدیگر ، مورد توجه و اهتمام روشنفکران و فعالان سیاسی جوامع بوده است. گذار از عصر صنعتی (industry revolution)به دوران طلایی عصر اطلاعات(communication revolution) ، فضای جوامع اطلاعاتی (information society) را با تغییر روبرو کرده است . وقتی ابزارهای نوین در ارتباطات و اطلاع رسانی به خدمت شهروندان در می آید ، باید انتظار تغییر در شیوه های زندگی روزمره را به انتظار کشید. یکی از این تغییرات ، دگردیسی در گردشگری و تولد گردشگری مجازی است. گردشگری مجازیگردشگری مجازی (e-tourism) مقوله جالبی است که حداکثر دو دهه از پدید آمدن آن نمی گذرد. گردشگری مجازی ، حضور در سرزمین دیجیتالی وب ، و مشاهده داده های صوتی ، متنی و تصویری از دنیای فیزیکی پیرامون ما است . دور دنیا که در نوشته ژول ورن ، نویسیده شهیر فرانسوی ، در هشتاد روز امکان پذیر شد ، امروز با ابر متن های اینترنتی ، با یک کلیک امکان پذیر است. دور دنیا با یک کلیک ، آرزویی بود که امروزه از مرحله آرزو به حقیقتی غیر قابل انکار مبدل شده است . بااستفاده از سایت های کاخ موزه ها ، اماکن باستانی جهان می توان به دنیایی اطلاعات متنی و تصویری از نمادهای تاریخ باستان دست یافت. برخی از پایگاه های دولتی در اینترنت ، امروزه سیستم های دوربین شهری خود را به سرزمین دیجیتال نیز پیوند داده اند. بااین دوربین ها می توانید شهرهای مختلف را به صورت زنده مشاهده کرده و حتی از ان ها عکس یادگاری بگیرید. شهرداری تهران و حتی سایت مرکز کنترل ترافیک استان تهران ، چنین سرویسی را در دسترس علاقمندان قرار داده است. اما این که چرا مجموعه ارزشمند پاسارگاد یا بیستون یا سعدآباد تهران ، از چنین سایت های مالتی مدیا بی بهره است ، پاسخی برای آن نیافتیم؟! خیلی از علاقمندان به بازدید از موزه های بزرگ جهان ، از هرمیتاژ مسکو تا لوور پاریس ، از تارنماهای اینترنتی ان ها برای مشاهده اطلاعات استفاده می کنند. حتی ، رزرو بلیط هواپیما ، هتل ، مسابقات بین المللی ورزشی و جشنواره های فرهنگی هنری جهانی ، امروز با رفتارهای سازمانی الکترونیکی همراه شده است . میلیون ها کاربر از سراسر جهان ، به دنبال برگزاری تابستانی مسابقات جام جهان در شهرهای آلمان ، امروزه از سایت های دولتی و غیر دولتی گردشگری این کشور استفاده می کنند. این مسئله ، نقش قابل توجهی در آشنایی با فرهنگ و دانش و پتانسیل تجاری و سیاسی و علمی دولت فدرال آلمان داشته است . وقتی کانال ARD DAS ERSTE آلمان ، پخش مستقیم مراسم قرعه کشی جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان را چند ماه پیش پخش نمود ، بیش از ۲ میلیارد بیننده از سراسر جهان و صدها میلیون کاربر اینترنت ، این مراسم را نظاره گر بودند. این مسئله ای بود که تاثیر زیادی بر روی ارتقای سطح حداکثری علاقمندی برای سفر به کشور آلمان ایجاد نمود. به هر حال ، با ارتقای سیستم های اطلاع رسانی و ارتباطی دولتی در اینترنت و گسترش دولت الکترونیک (E-GOVERNMENT) بر روی سرزمین دیجیتال ، می توان به توسعه توریسم اینترنتی و استفاده از میلیون ها دلار فواید آن امیدوار بود. چه باید کرد؟بااین اوصاف ، برای ارتقای صنعت گردشگری ایران زمین ، باید به گردشگری مجازی توجه شایانی داشت . توسعه پایدار ، ارتقای درامد ملی و افزایش حداکثری دانش جهانی از توانمندی و پتانسیل فرهنگی ، علمی و بومی ایران ، با گردشگری به بهترین شکل ممکن امکان پذیر خواهد بود. بنابراین ، اشتغال زایی مولدی که از جانب فناور ی اطلاعات و ارتباطی روز ، می تواند در اختیار رشد GNP ایران قرار بگیرد ، با وجود مولفه های اثر بخش E-TOURISM قابل حصول خواهد بود. ۸پیشنهاد برای گسترش گردشگری مجازی در کشور در خاتمه ارائه می شود که عبارتند از :
▪ ایجاد نهادی تحت عنوان مرکز گردشگری مجازی در سازمان ایرانگردی ایران
▪ بازبینی ، اصلاح و مدیریت سایت های اطلاع رسانی مراکز گردشگری ایران در اینترنت
▪ دخالت دادن وِزن گردشگری مجازی در چشم انداز گسترش صنعت گردشگری درایران
▪ ایجاد و تدوین دوره های آموزش الکترونیکی توسعه گردشگری در مراکز دانشگاهی کشور
▪ توجه به اطلاع رسانی الکترونیکی رسمی اپتانسیل های گردشگری ایران در رسانه های جهان
▪ تبلیغ سایت های گردشگری رسمی ایران در کلیه سایت های دولتی کشور در وب
▪ راه اندازی پایگاه های اطلاع رسانی دیجیتالی درون شهری
▪ ایجاد کارت های الکترونیکی اعتباری برای استفاده از مراکز گردشگری ایران و فروش ان از طریق وب برای مخاطبان داخلی و بین المللی
▪ گسترش فعالیت های دولتی در زمینه الکترونیکی شدن فعالیتهای ستادی دولت در بخش خدمات و امور اداری عمومی
▪ تدوین برنامه های منسجم جهت گسترش فعالیت های اطلاع رسانی و ارتباطی دولت با ملت
▪ ایجاد پورتال های قوی مالتی میدا جهت معرفی گسترده و عالی ظرفیت های توریستی کشور به اقصی نقاط جهان
▪ بسیج نیروهای مستعد بخش آی تی کشور در جهت ایجاد بسترهای کاربردی موثر در جهت راهنمایی آنلاین کاربران وب نسبت به اماکن گردشگری ایران
▪ تدوین لایحه e-tourism در هیات دولت آینده و استقرار نظام جامع توسعه گردشگری در قالب طرح تکفا
▪ دخیل کردن ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلیه مراکز گردشگری رسمی و غیر رسمی ایران در برنامه چهارم توسعه
▪ حرکت بخشی دولتی در زمینه ایجاد بسترهای گشترس توریسم با تعریف ویزای الکترونیک ، راهنمایی های دولتی آنلاین و استقرار دستگاه های اطلاع رسانی هوشمند
در یک کلام ، نباید تعامل وزارت امور خارجه و دیگر نهادهای دولتی با سازمان ایرانگردی کشور را برای گسترش بسترهای گردشگری مجازی که همانا توسعه ویزای الکترونیک ، رزرواسیون و مسائلی در این وادی است ، فراموش نمود.

زهرابرادران زاده

منبع : صنایع نیوز