کشته شدن محمد تره کی رئیس جمهوری افغانستان از حزب کمونیست (در این روز ۱۶ سپتامبر)

۱۶ سپتامبر سال ۱۹۷۹ نورمحمد تره كی رئیس جمهوری كمونیست افغانستان در جریان كودتایی كه توسط یك سیاستمدار ظاهرا هوادار غرب به نام حفیظ الله امین انجام شد به قتل رسید. طولی نكشید كه سایر كمونیستهای افغانستان متوجه شدند كه توطئه از خارج بوده و پی بردند كه حفیظ الله امین با دسیسه خود را در صف كمونیستها قرار داده بود تا در فرصت مناسب راه خویش را برود . بنابراین ، او را از میان برداشتند و از شوروی تقاضای اعزام نظامی و اسلحه كردند. شوروی پس از این كه باور كرد غرب امین را به كودتا ترغیب كرده و سرگرم مسلح ساختن پاره یی از قبایل افغانستان است ، درست دو ماه و ده روز پس از قتل تره كی به افغانستان نیرو فرستاد .
برژنف اعلام کرد كه نیروهای شوروی به دعوت و خواست دولت افغانستان وارد این كشور شده اند تا كمك كنند صلح و امنیت در مرزهای شوروی بر هم نخورد و این عمل طبق ضوابط بین المللی مشروع و قانونی است.
پس از ساقط شدن دولت حفیظ الله امین، ببرك كرمل كه یك كمونیست افراطی بود رییس جمهوری افغانستان شده بود. كارتر رییس جمهوری وقت امریكا كه چنین دید از سیا سازمان اطلاعات این كشور خواست كه با بودجه یی سنگین در پاكستان دست به آموزش نظامی بعضی قبایل ، فراریان و آوارگان افغانی و مسلح كردن آنها بزند و این عمل باعث جنگی خونین شد كه یك دهه ادامه داشت.
طبق برخی نوشته ها ، انگلیسی ها كه از دو قرن پیش نسبت به افغانستان حساس بوده اند آمریكاییان را تشویق به درگیری با شوروی در آن كشور كرده بودند و از طریق بی بی سی ماجرا را داغ نگهمیداشتند.
باید دانست كه تره كی با كمك افسران كمونیست ارتش افغانستان بر ضد داودخان رییس جمهوری این كشور كودتا كرده بود و او را كشته و زمام امور را به دست گرفته بود كه داود خان خود، در آوریل سال ۱۹۷۴ با یك كودتا به حكومت سلطنتی محمد ظاهر شاه پایان داده بود و روی كار آمده بود.
امریكا اواخر دهه ۱۹۸۰ با گورباچف توافق كرد كه اگر نیروهای شوروی را از افغانستان خارج سازد كمك خود را به سازمانهای مسلح افغانی قطع خواهد كرد و به بی طرفی آن كشور احترام خواهد گذاشت. گورباچف قول آمریكا را پذیرفت ولی ..

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز