۱۴ اسفند ـ ۵ مارس ـ سالروز درگذشت دکتر مصدق

۱۴ اسفندماه (۵ مارس) سالروز درگذشت دكتر محمد مصدق استاد دانشگاه، سیاستمدار، دولتمرد و ایراندوست نامدار، رهبر جنبش ملی كردن صنعت نفت ایران و رئیس دولت در سالهای ۱۳۳۰، ۱۳۳۱ و پنج ماه اول سال ۱۳۳۲ است كه در سال ۱۳۴۵ در بیمارستان نجمیه تهران فوت شد. در سالهای حكومت او، ایران كه پرچم مبارزه با استعمار را به دوش گرفته بود تحت فشار و تحریم اقتصادی و تهدید نظامی انگلستان بود كه یكی از سه قدرت آن زمان بشمار می رفت. دكتر مصدق در تمامی طول عمر سیاسی خود به دمكراسی و حقوق بشر و آزادی ناشی از آن عمیقا وفادار بود. وی هنگام فوت ۸۷ ساله بود.
دولت دكتر مصدق كه مورد حمایت قاطبه ملت بود به دست خارجی در كودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ برانداخته شد، خود وی به زندان افتاد و پس از تحمل دوران زندان تا پایان عمر در روستای احمد آباد ساوجبلاغ (نزدیك كرج) به صورت غیر قانونی تبعید و در حصر قرار داشت.
در روزهای واپسین عمر كه شدیدا بیمار بود اجازه داده شده بود به تهران و به بیمارستانی كه فرزندش در آن طبابت می كرد منتقل شود. جز در مورد اعضای فامیل، وی در اینجا هم ممنوع الملاقات بود و روزنامه نگاران حتی اجازه نزدیك شدن به ساختمان بیمارستان را نداشتند. پس از فوت نیز، دولت وقت، خود یك اطلاعیه چند سطری بسیار كوتاه دراین زمینه به روزنامه ها داد و از آنجا كه از مرده او هم می ترسید اجازه برگزاری محلس ترحیم عمومی نداد. چون گروهی از مردم تهدید كرده بودند كه با پوشیدن لیاس مشكی و یا گفتن تسلیت به یكدیگر با صدای نسبتا بلند ماتم خواهند گرفت؛ ساواك خبر چین های خود را مامور پرونده سازی، مخصوصا در مدارس و سازمانهای دولتی كرده بود تا هركس از دكتر مصدق یاد كند و لباس مشكی پوشیده باشد نامش را گزارش كنند.
دكتر مصدق بر پایه عقیده خود كه شاه باید سلطنت كند، نه حكومت در دوران زمامداری اش اختیارات حكومتی را از شاه گرفت. در زمان او انتشار نشریه، تشكیل حزب و برگزاری اجتماعات سیاسی آزاد بود. وی تحریر و توزیع كتب درسی را از انحصار دولت خارج كرد تا كتابهای تاریخ مدارس دیكته دولت و مبلغ قدرتهای خارجی مسلط بر ایران نباشند.
مورخان معروف جهان دكتر مصدق را احیاء گر ناسیونالیسم ایرانی خوانده و نوشته اند كه به همین دلیل، وی حاضر به سازش با بیگانگان بر سر منافع ایران نبود. به نوشته این مورخان كه دكتر مصدق را از مردان بزرگ تاریخ ایران خوانده اند وی در جهان سوم چراغی را روشن كرد كه تا پایان «استعمار كهنه» روشن بود. وی به ملل تحت ستم هشدار داده بود كه پس از استعمار كهن (استعماری كه از زمان یافتن راههای دریایی آغاز شده بود)، استعمارهای نوینی برجای آن خواهند نشست. به عبارت دیگر استعمارگران تنها لباس عوض می كنند و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز