گیاهان در خدمت سلامتی

در این جا شما را با تاثیرات درمانی اکلیل کوهی،رزماری،گل یاسمن،شمعدانی وحشی و سرو کوهی آشنا می کنیم:
● اکلیل کوهی اکسیر جوانی و دشمن غم‌زدگی‌ها
بوته معطر اکلیل کوهی را بیشتر در حاشیه خیابان‌ها و پارک می‌کارند. شکل ظاهری گیاه شبیه ترخون است.
اما رنگ آن سبز مات و پشت برگ‌های آن سفید مایل به نقره‌ای است. این گیاه بسیار خوش‌یمن بوده و در واقع می‌توان گفت علاوه بر خواص درمانی به علت ظاهر زیبا و عطر ملایم آن جنبه زینتی نیز دارد. اکلیل کوهی (رزماری) از قدیم‌الایام مورد توجه اطبا بوده است و حتی در قبور فراعنه مصر شاخه‌هایی از این گیاه در تابوت‌ها پیدا شده است.
● رزماری (اکلیل کوهی) گیاه مقدس
در یونان و روم باستان نیز اکلیل کوهی در ردیف گیاهان مقدس قرار داشته و علاوه بر جنبه درمانی، در مراسم آیینی،‌ در حمام‌ها و رایحه‌درمانی کاربرد فراوانی داشته است. اطبای شرقی به‌ویژه ابوعلی‌سینا مصارف زیادی از این گیاه را به‌ویژه در درمان ناراحتی‌های کبدی و معده‌ای توصیه کرده‌اند.
مصارف غذایی رزماری را نباید نادیده گرفت. این گیاه به علت خواص درمانی متعدد به‌ویژه ضدنفخ آن در چاشنی‌ها و در ترکیبات ماسالاها، ادویه‌ها و سس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
▪ کاربردهای درمانی اکلیل کوهی در طب سنتی
اکلیل کوهی، قابض و محرک عمومی بدن است که دارای خاصیت ضددرد، ضدروماتیسم و نقرس، بادشکن، مدر و معرق است.
به علت صفراآوری در ردیف داروهای معالج کبد و کیسه صفرا،‌ به‌ویژه در هپاتیت‌ها و یرقان‌ها قرار دارد.
مصرف این گیاه در ترکیبات دارویی تقویت‌کننده‌های عمومی به‌ویژه تقویت قلب و اعصاب کاربرد فراوان دارد.
در طب سنتی از دم‌کرده‌های آن شربتی آرام‌بخش تهیه می‌کنند که در درمان ناراحتی‌های دماغی، فلج‌های جزئی، ضعف، کسالت و خستگی‌های فکری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
افسانه‌های زیادی را به این گیاه در زمینه نوسازی بدن و طراوت و شادابی ناشی از مصرف آن نسبت داده‌اند و از آن به نام اکسیر جوانی یاد کرده‌اند، اما آنچه که مسلم است رزماری علاوه بر موارد یادشده، معالج صددرصد روماتیسم بوده و خوردن جوشانده آن در درمان بی‌خوابی، سردردهای میگرنی، تپش شدید قلب، تنگی نفس و ضعف عمومی بدن بسیار موثر است.
غرغره جوشانده رزماری آرام‌بخش موثری برای گلودرد و آفت دهان است.
▪ چای رزماری
برای تهیه این چای، مقدار ۵ گرم از شاخه‌های خشک رزماری، گلدار یا بی‌گل این گیاه را در یک لیوان آب جوش ریخته و مدت ۱۰ دقیقه بگذارید دم بکشد. سپس آن را صاف کرده و با شکر سرخ یا عسل میل کنید.
▪ حمام آرام‌بخش با رزماری
حمام کردن منظم با روغن گیاهان معطر، باعث کنترل استرس، کاهش تنش و اضطراب، از بین رفتن دردهای عضلانی و رفع خستگی شده و نشاط و نیروی تازه‌ای به بدن می‌بخشد.
حمام رزماری برای افراد خسته و کم‌خون و کودکان لاغر توصیه شده است. برای این منظور جوشانده غلیظی که از جوشاندن یک مشت از گیاه در یک لیتر آب جوش که به مدت پنج دقیقه ملایم جوشیده باشد تهیه کرده و به آب گرم وان حمام اضافه کنید و روزی دو بار و هر بار به مدت یک ساعت از این حمام استفاده کنید و بدن را در آن ماساژ دهید.
همچنین می‌توانید مقدار ۶ الی ۱۰ قطره از روغن رزماری را درون یک وان پر از آب گرم ریخته و برای اینکه آرامش‌تان به هم نخورد تلفن را از پریز بکشید و با پخش یک موسیقی بسیار ملایم به آرامی وارد آب شده، ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در آن غوطه‌ور شوید.
پس از حمام و رفع درد، خستگی و تنش می‌توانید همانند یک کودک بخوابید.
از این گیاه می‌توانید در ظرف‌های شیشه‌ای و بلور به صورت تزئینی در اتاق خواب و پذیرایی قرار داده و فضا را عطرآگین نمایید.
● گل یاسمن( syringa)
این گیاه معطر یکی از داروهای قدیمی روس است که به نام‌های یاس سفید، یاس گلدانی، گل هاشم و یاسمن بستانی شهرت دارد. در گذشته آن را برای معطر ساختن فضای خانه در باغچه‌های قدیمی می‌کاشته‌اند. این گیاه در عطرسازی مورد استفاده قرار گرفته و در حمام درمانی کاربرد فراوان دارد. از عصاره این گیاه در ماساژ درمانی (ماساژ موضعی) به عنوان ضد درد و در موارد خواب رفتن اعضا استفاده می‌شده است.
مصارف دارویی آن در طب سنتی فراوان است. عطر این گیاه شادی‌آور است و جوشانده برگ و گل آن در ناراحتی‌های کلیوی، نقرس، سیاتیک، روماتیسم، کمردرد، تب و بیماری‌های ناشی از سرماخوردگی (ریوی) در افراد مسن و عوارض پوستی کاربرد دارد.
● شمعدانی وحشی ( Geranium )
شمعدانی وحشی «ژرانیوم» که به آن گل عطر، عطر شاهی یا عطر چایی، برگ مشک، برگ عطر و منقار درنا نیز می‌گویند، دارای اسانس ژرانیوم و از خانواده گیاهان معطر شمعدانی است. مواد معطر آن خواص درمانی ضدافسردگی و آرام‌بخش دارد. این گیاه (برگ آن) در ترکیب نسخه‌های دارویی آرام‌بخش‌های اعصاب و روان درگذشته و حال کاربرد داشته و دارد.
شمعدانی وحشی علاوه بر کاربردهای غذایی (جهت معطر کردن چای و گاه در غذاهای سنتی همانند گل محمدی مورد مصرف قرار می‌گیرد.) و نیز دارویی، در عطرسازی و حمام درمانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این گیاه دارای خاصیت پایین آورنده فشار خون و تقویت‌کننده عمومی است. از ضماد و اسانس آن به عنوان مسکن در دندان درد، ضرب‌دیدگی و سوختگی‌ها استفاده می‌کنند.
● سرو کوهی( Genevrer )
این گیاه درختچه‌ای است که در بیشه‌ها، زمین‌های بایر و کمرکش کوه‌ها می‌روید، اما به عنوان درختچه تزئینی در حاشیه خیابان‌ها و بوستان‌ها نیز کاشته می‌شود.
برگ‌هایش همیشه سبز و میوه آن که ابهل گفته می‌شود، سرخ مایل به سیاه و کمی شیرین است. میوه آن علاوه بر مصارف مختلف غذایی و دارویی برای معطر ساختن محیط به صورت سوزاندن و بخور دادن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
امروزه در صنایع آرایشی و بهداشتی از برگ و میوه سرو کوهی در ساختن لوسیون‌های زیبایی برای پوست و تقویت موی سر استفاده می‌شود.
کاربردهای درمانی آن به صورت جوشانده و ضماد در درمان ناراحتی‌های گوارشی، کلیوی، ریوی، پوستی، تقویت‌کننده عمومی و تصفیه‌کننده خون و در دردهای روماتیسمی و نقرس به عنوان یک ضدعفونی‌کننده قوی در طب سنتی رایج است. حمام آن آرامبخش دردهای روماتیسمی است.

دکتر معصومه رفیقی‌مرند
روانشناس بالینی و پژوهشگر

منبع : روزنامه تهران امروز