۲۱ خرداد ـ ۱۱ ژوئن ـ بپاخیزی عمومی برضد محمد علی شاه قاجار

در پی استقرار محمدعلی شاه قاجار در باغ شاه (پادگان حر) كه در آن زمان بیرون از دروازه های تهران بود و دستگیری تنی چند از رجال مخالف روش حكومتی خود و مغرض خواندن آنان و سپردن انتظامات پایتخت به واحدهای قزاق به فرماندهی ژنرال پالونیك، افسر روس، از ۲۱ خردادماه ۱۲۸۷ (۱۱ ژوئن ۱۹۰۸) مخالفت با شاه از شیراز آغاز شد و شیرازیان از بزرگان شهرهای دیگر خواستند كه عزل محمد علی شاه را تقاضا كنند. طولی نكشید كه بزرگان كرمان واصفهان و سپس چند شهر دیگر از جمله تهران و تبریز نیز بپا خاستند . در تهران هواداران مشروطیت (محدود بودن اختیارات شاه) مسلحانه در بهارستان و ساختمان مجلس كه بنای انتقاد علنی از محمد علی شاه را گذارده بود مستقر شدند تا از این سنگر ملت محافظت كنند. شاه نیز به انتقاد متقابل پرداخت و انتخاب نمایندگان مجلس، بدون آراء عوام الناس را پارلمان بدلی و غیر واقعی خواند كه در آن زمان جمعی از معاریف شهرها چند تن را از میان خود برای نمایندگی شهر در پارلمان برمی گزینند، و دامنه اختلاف بالا گرفت.
بیشتر مورخان نوشته اند كه پشت پرده، رقابت شدید دولتهای روسیه و انگلستان دركار بود و انگلستان محمد علی شاه را بیش از حد متمایل به روسیه می دانست و مخالفت با او را هم نخست، بزرگان شهرهایی كه انگلستان در آنجا نفوذ بیشتری داشت آغاز كرده بودند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز