واگن مکانیکی متحرک ٭۶

آشنایی بهتر با تاریخچه و فراز و نشیب های هر دانش و صنعتی باعث شناخت بهتر و کامل تر آن موضوع می شود. صنعت خودرو نیز از این قاعده مستثنی نیست. امروزه خودروسازی به عنوان یکی از بزرگ ترین صنایع هر کشور به شمار می آید. در واقع هر خودرو شامل سیستم های مختلفی است که تولید هر سیستم نیازمند آشنایی با علوم مختلفی از جمله متالورژی، ساخت و تولید، سیالات، برق و الکترونیک، ارگونومی و بسیاری علوم دیگر است. بنابراین ساخت اتومبیل های جدید و پیشرفته، نیازمند توسعه همه جانبه علمی و صنعتی است. آشنایی با تاریخچه تکامل خودروها موجب می شود درک بهتری از روند پیشرفت علوم مختلف به وجود آید. آنچه در ادامه می آید نگاه مختصری به روند تکامل خودروها طی حدود ۲۵۰ سال است. قبل از اینکه به تاریخچه بپردازیم، بهتر است با کلماتی انگلیسی که امروزه به عنوان خودرو مطرح می شود، آشنا شویم.
Automotive هر چیزی که به خودرو مربوط باشد. معمولاً به صورت تنها به کار برده نمی شود بلکه به صورت مضاف الیه در جملات و اصطلاحات استفاده می شود. مانند
Automotive engineering = مهندسی خودرو
Automotive battery = باتری خودرو
Automotive cooling system = سیستم خنک کاری خودر
توجه؛ کلمه Automotive در زبان انگلیسی/ امریکایی کاربرد بیشتری از انگلیسی/ بریتانیایی دارد.
Vehicle وسیله نقلیه یی که دارای چرخ یا اسکی است و روی زمین یا برف حرکت کرده و مسافر یا بار جابه جا می کند. مانند دوچرخه، موتورسیکلت، اتومبیل سواری، کامیون، سورتمه و اسنومبیل.
توجه؛ کلمه Vehicle در فرهنگ لغت «هریتیج» به معنی هر نوع وسیله نقلیه که بار یا مسافر حمل می کند آمده که در این صورت شامل قطار، هواپیما و کشتی نیز می شود اما تعریف بالا از یک فرهنگ لغت تخصصی مکانیک گرفته شده است.
Car وسیله نقلیه چرخدار مانند اتومبیل، بخشی از یک تراموا یا قطار است. این کلمه مخفف Carriage به معنی وسیله یی برای حمل بار یا مسافر است. (ریشه از زبان سلتیک؛ Carrus به معنی واگن)
Automobile وسیله یی چهارچرخ که دارای صندلی برای حمل مسافر است (کمتر از ۱۰ نفر) و شامل خودروهای پلیس یا ماشین های مسابقه یی نیز می شود. اما آمبولانس ها و کامیون ها جزء آن نیستند.
توجه؛ امروزه در کشورهای انگلیسی/ بریتانیایی زبان از عبارت motor car به جای Automobile استفاده می شود.
همان طور که خواهیم دید نام های مختلفی برای اتومبیل به کار می رود. در مقاله زیر نیز سعی بر آن است برای تکراری نشدن یک عبارت، به طور متغیر از عبارات اتومبیل، خودرو، وسیله نقلیه، ماشین و... استفاده شود. (گرچه مفهوم دقیق و امروزی هر کدام از این کلمات همان طور که در بالا آمده مقداری با هم متفاوت است.) در انتهای این مجموعه خط زمانی پیشرفت در خودروسازی بررسی می شود.
● چرا می گوییم اتومبیل
یک طراح/ نقاش ایتالیایی به نام «فرانچسکو مارتینی» در قرن پانزدهم میلادی (۱۵۰۱-۱۴۳۹) نقشه یک گاری را طرح کرد که توسط چرخاندن یک چرخ دنده به وسیله یک نفر و انتقال نیرو از چرخ دنده به چرخ ها (چهارچرخ) قادر بود به حرکت درآید. «مارتینی» این طرح را اتومبیل (Automobile) نامید. او این کلمه را از ترکیب یک کلمه یونانی Auto به معنی خود یا خودکار و یک کلمه لاتین Mobile به معنی حرکت کردن به دست آورده بود، یعنی دستگاه خودمحرک. البته این طرح عملی نشده و نام اتومبیل برای مدتی به فراموشی سپرده شد.
● طرح اتومبیل مارتینی
در طول سالیان دراز طرح های مختلفی توسط مخترعان ارائه شدند که هرکدام نیز نام های مختلفی داشتند. گروهی از این نام ها در قسمت ذیل آمده است.
Oruktor amphibolos, car, road machine, motor wagon, quadricycle, automation,
Motor-vique, oleo locomotive, autokenetic, buggyaut, motor carriage, autobaine, automotor horse, diamote, motorig, mocole, horseless carriage, motorcycle, petrocar
در سال۱۸۹۵ «اچ اچ کوهلاست» سردبیر روزنامه شیکاگوتایم هرالد، مسابقه یی ۵۰۰ دلاری را در روزنامه اش ترتیب داد که طی آن بهترین نام برای این وسیله نقلیه انتخاب شود. داوران کلمه motorcycle را انتخاب کردند و البته کلمه quadricycle نیز به عنوان محبوب ترین نام انتخاب شد. در سال ۱۸۹۷ روزنامه نیویورک تایمز نوشت؛ «واگن مکانیکی متحرک با یک نام ترسناک؟، اتومبیل وارد میدان شد.» به این ترتیب دوباره کلمه اتومبیل که برای مدت چهار قرن به فراموشی سپرده شده بود، بازگشت.
مطمئناً هیچ کس به تنهایی طراح و مخترع اتومبیل های امروزی نیست، بلکه طرح آن به مرور زمان توسط محققان، مخترعان، طراحان و مهندسان مختلفی تکمیل شده و به صورت امروزی درآمده است.
شاید بتوان اولین ایده مکتوب در مورد خودرو و اتومبیل را در «ایلیاد» اثر «هومر» (۷۵۰ سال قبل از میلاد مسیح) یافت. در قسمتی از رمان، «هفاستوس» (الهه آتش و فلزکاری به اعتقاد یونانیان قدیم) برای رساندن پارچه هایی که با جواهرات زیبا تزیین شده بودند به دیگر الهه ها، یک سه چرخه محرک ساخت که او را از یک مکان به مکان دیگری می برد. «هومر» می گوید؛ «این وسیله خودکار بود و به فرمان خدایان حرکت می کرد.» البته این مطالب در افسانه «هومر» به حساب تخیلات بیش از حد نویسنده گذاشته شد، به طوری که وقتی «راجر بوکان» فیلسوف/ دانشمند انگلیسی، ۲۰ قرن بعد، در قرن سیزدهم میلادی گفت می توان ماشین هایی ساخت که بدون نیروی حیوانات هم به حرکت درآید، چندان جدی گرفته نشد. در قرن پانزدهم میلادی دو ایتالیایی به نام های «مارتینی» و «داوینچی» بدون اطلاع از یکدیگر روی طرح های یک وسیله نقلیه خودمحرک کار می کردند. همان طور که قبلاً گفته شد «مارتینی» اولین کسی بود که از کلمه اتومبیل استفاده کرد. در اواسط قرن هجدهم میلادی یک فرانسوی به نام «ژاکوب واکنسون» خودرویی ساخت که موتورش مانند مکانیسم ساعت بود، چیزی که «واکنسون» به آن توجهی نداشت، این بود که وزن مکانیسم ساعتی که بتواند یک خودرو و مسافرانش را حرکت دهد بسیار سنگین خواهد شد و در نتیجه این طرح نیز به شکست منجر شد. در سال ۱۶۸۰ «ایزاک نیوتن» طرح یک وسیله نقلیه را ارائه کرد که با نیروی رانش بخار از عقب آن به حرکت در می آمد (شاید بتوان گفت اولین راکت چهارچرخ زمینی)، اما هنوز تحولات مهمی در راه بودند؛ موتور بخار.
● چه کسی را می توان اولین سازنده نامید
در سال ۱۶۹۸ اولین موتور بخار توسط «توماس ساوی» انگلیسی ساخته شد که طرحی ناقص و ناایمن بود. این طرح توسط یک انگلیسی دیگر به نام «توماس نیوکومن» در سال ۱۷۱۱ کامل تر شده و از خطرات آن کاسته شد و سرانجام در سال ۱۷۶۹ «جیمز وات» صنعتگر اسکاتلندی اولین موتور بخار را برای استفاده در معادن و کارخانجات به ثبت رساند. اولین وسیله یی که می توان آن را اتومبیل نامید در سال ۱۷۶۹ (تقریباً همزمان با تکمیل موتور بخار توسط «جیمز وات») به وسیله «نیکلاس ژوزف کوگنات» که یک مهندس ارتش فرانسه بود، ساخته شد. این اتومبیل بخار، سه چرخه یی بسیار سنگین و کند بود و می توانست تا چهار نفر را جابه جا کند. سرعت آن کمی بیشتر از دو مایل در ساعت (تقریباً ۲/۳ کیلومتر در ساعت) بود و باید هر ۲۰ دقیقه یک بار برای پر کردن مخزن آبش متوقف می شد. این ماشین توسط ارتش برای حمل توپ های سنگین استفاده می شد. (نمونه اصلی آن اینک در موزه پاریس قرار دارد.)
بد نیست بدانید اولین تصادف در دنیا با اتومبیل نیز در زمانی اتفاق افتاد که خودرو کوگنات در سال ۱۷۷۱ با یک دیوار برخورد کرد (دو سال پس از اولین آزمایش).
● توسعه اتومبیل بخار
«اولیور ایوانز» امریکایی در سال ۱۷۹۲ اتومبیلی ساخت که در حدود ۳۰ فوت (تقریباً ۹ متر) طول و ۵۰ تن وزن داشت. یکی از خصوصیات جالب این خودرو آن بود که می توانست هم در آب و هم در خشکی حرکت کند. «ایوانز» نام این وسیله را «ORUKTOR AMPHIBOLOS» نامید. البته این خودرو تا سال ۱۸۰۴ مورد استفاده قرار نگرفت.
در سال ۱۸۰۱ مهندسی از کرونوال انگلیس به نام «ریچارد ترویتیک» اتومبیل بخاری ساخت که قادر به حمل چندین مسافر بود و آن را در شب کریسمس آزمایش کرد. دو سال بعد به همراه «اندرو ویوان» اتومبیلی به نام «London Carriage» ساختند. این اتومبیل کالسکه یی سه چرخه بود و می توانست با سرعت ۱۶ کیلومتر در ساعت حرکت کند.
اواخر سده ۱۹ حدود صد شرکت اتومبیل سازی با موتور بخار وجود داشت. معروف ترین این شرکت ها در اروپا رنو (اولین تولید؛ ۱۸۸۷) و در امریکا شرکت های فورد (اولین تولید؛ ۱۸۹۶) و شرکت برادران «استنلی» (اولین تولید؛ ۱۸۹۸) بودند. بد نیست بدانید هرچه سرعت خودروها بالاتر می رفت تصادفات بیشتری روی می داد. به همین دلیل قانون پرچم قرمز در سال ۱۸۶۵ در مجلس انگلیس تصویب شد. مطابق این قانون بیشترین حد سرعت برای اتومبیل ها در خارج از شهر چهار مایل در ساعت (۴/۶ کیلومتر در ساعت،) و در داخل شهر دو مایل در ساعت بود. علاوه بر این، باید یک نفر ۶۰ یارد (حدود ۵۴ متر) جلوتر از خودرو با یک پرچم قرمز در روز (یا یک فانوس در شب) حرکت می کرد تا آمدن اتومبیل را خبر دهد.البته بعدها با تکمیل مقررات و افزایش ضریب ایمنی خودروها و جاده ها این قانون منسوخ شد.
شاید برخی بر این تصور باشند که ایده اتومبیل های الکتریکی ایده یی نسبتاً جدید است، اما در واقع این طور نیست. فکر استفاده از موتور الکتریکی در خودروها تقریباً به اندازه استفاده از موتورهای بخار در خودروها قدمت دارد. موتورهای بخار مشکلات زیادی داشتند، مثلاً ابتدا باید صبر می کردند فشار درون دیگ بالا برود تا موتور کارش را شروع کند. به علاوه این موتورها به شدت پرصدا بودند. در این زمان ایده یک موتور الکتریکی که به سرعت روشن شده و به حرکت درآید، بسیار جذاب به نظر می رسید. به همین دلیل گروهی از مخترعان این ایده را دنبال کردند. در سال ۱۸۲۸ «آنیوس جدلیک» از مجارستان ماکتی از یک خودرو ساخت که به کمک نیروی مغناطیسی حرکت می کرد، اما در حقیقت اولین اتومبیل برقی (EV) که قادر به حرکت بود، در سال ۱۸۳۹ توسط «روبرت اندرسون» در اسکاتلند ساخته شد که بعداً توسط دو مخترع دیگر «توماس داونپورت» از امریکا و «روبرت دیویدسون» از اسکاتلند کامل شد. هر دو مخترع برای اولین بار از باتری یک بار مصرف به عنوان منبع اصلی خودرو استفاده کردند. باتری های یک بار مصرف، بزرگ و حجیم بودند و این یکی از مشکلات بزرگ اتومبیل های برقی در آن دوران بود.
در سال ۱۸۶۵ «گستون پلنت» فرانسوی اولین باتری سربی اسیدی را ساخت. باتری های سربی اسیدی قابلیت شارژ مجدد را دارند، اما این باتری هنوز کامل نبود، چون به سرعت تخلیه شده و به شارژ مجدد نیاز داشت. در سال ۱۸۸۰ یک فرانسوی دیگر به نام «کامیل فاور» باتری «پلنت» را کامل کرد. این کار او به توسعه اتومبیل های برقی بسیار کمک کرد. فرانسه و انگلیس اولین کشورهایی بودند که اتومبیل های برقی را جدی گرفتند. در اواخر قرن ۱۸ تاکسی های برقی فراوانی در شهر لندن و پاریس تردد می کرد.
اتومبیل های بخار و اتومبیل های برقی به شدت با یکدیگر رقابت می کردند. اتومبیل برقی «کامیله جناتزی» فرانسوی که طرح بدنه آن مانند یک دوک بود در آوریل ۱۸۹۹ موفق شد به سرعت ۶۵ مایل در ساعت (حدود ۱۰۵ کیلومتر در ساعت) دست پیدا کند. هیچ اتومبیل بخاری نتوانست به چنین سرعتی دست پیدا کند. در اواخر قرن ۱۹ حدود ۲۰ شرکت مختلف در امریکا اتومبیل برقی تولید می کردند. اوج محبوبیت این اتومبیل ها در سال ۱۹۱۲ بود که حدود ۳۵ هزار دستگاه از آن در امریکا به فروش رسید. البته اتومبیل های بخار هنوز محبوب تر بودند، چون اتومبیل های برقی فقط برای استفاده در درون شهر مناسب بودند، زیرا باتری آنها را باید شارژ می کردند، اما اتومبیل های بخار این مشکل را نداشتند. صنعت خودرو در بخش اتومبیل های برقی به سرعت در حال ترقی بود. اما هنوز مهم ترین تحول صنعت خودرو از راه نرسیده بود؛ موتور احتراق داخلی.
● موتور احتراق داخلی
موتور احتراق داخلی ناگهان در صنعت خودرو ظهور نکرد. تئوری اولین موتور احتراق داخلی توسط «فرانکوئیس ایساک ریواز» سوئیسی در سال ۱۸۰۷ ارائه شد. این موتور با ترکیب هیدروژن و اکسیژن کار می کرد. البته این ایده در عمل چندان موفقیت آمیز از آب درنیامد. در سال ۱۸۵۴ دو ایتالیایی به نام های «یوجنیو بارسانتی» و «فلیس ماتوچی» طرح «ریواز» را کامل کردند، اما آن را تولید نکردند. اولین موتور احتراق داخلی دوزمانه (گازسوز) که شمع جرقه داشت، توسط «اتینه لنویر» بلژیکی در سال ۱۸۶۰ ساخته شد و سه سال بعد «لنویر» این موتور را روی یک کالسکه قرار داد و به سرعت ۳ کیلومتر در ساعت دست یافت.
در سال ۱۸۶۴ مبتکری استرالیایی به نام «زیگفرید مارکوس» موتوری یک سیلندر ساخت که از یک طرح کاربراتور (اگرچه ناقص) و یک دلکو برای تنظیم زمان دقیق جرقه در انتهای کورس تراکم استفاده می کرد. سپس این موتور را روی گاری (یا چیزی گاری مانند) قرار داد و پیستون موتور را توسط مجموعه یی از دنده ها به چرخ های عقب متصل کرد. هنگام روشن کردن موتور یک نفر قوی هیکل عقب خودرو را بلند می کرد، سپس موتور را روشن می کردند تا چرخ ها به دوران درآید، آنگاه آرام آرام عقب خودرو را روی زمین می گذاشتند. در این حین «مارکوس» دقت می کرد تا موتور خاموش نشود. «مارکوس» حدوداً ۱۰ سال بعد (بین سال های ۱۸۸۴ تا ۱۸۸۸) موتور بهتری ساخت، اما بعد از آن به طور مرموزی دست از کار کشید و اعلام کرد این کار هدر دادن وقت است. مدل دوم اتومبیل اکنون در موزه «وینا» استرالیا موجود است. اما شاید بتوان گفت موتور چهارزمانه یی که «نیکلاس اگوستوس اتو» آلمانی در سال (۱۸۷۸ یا ۱۸۷۷) ساخت، باعث جلب توجه همگان به موتور احتراق داخلی شد. در برخی از منابع آمده است «آلفونس بیر روخاس» در سال ۱۸۶۲ اولین موتور چهارزمانه را ساخت، اما بعدها اولین کسی که حق امتیاز موتور چهارزمانه را به نام خود ثبت کرد، «نیکلاس اتو» صاحب شرکت «اتو» بود. البته امروزه همه «اتو» را به عنوان مخترع موتور احتراق داخلی می شناسند.
همان طور که قبلاً ذکر شد، صنعت جوان امریکا در سال های ابتدایی قرن بیستم به سرعت در حال رشد و شکوفایی بود. صنایع و شرکت ها مانند قارچ در این سرزمین جدید ظاهر می شدند و این درحالی بود که اکثر کشورهای صاحب صنعت در اروپا به شدت درگیر جنگ جهانی اول و بعد از آن بازسازی بودند. جا برای صنعت امریکا که در طول این جنگ کمترین صدمه را دید، باز شد و همزمان با دیگر صنایع، شرکت های خودروسازی قدرتمندی پا به عرصه رقابت گذاشتند که از جمله آنها شرکت های بزرگی مانند «فورد»، «جنرال موتورز» و «کرایسلر» بودند.
«هنری فورد» اولین مدل اتومبیل خود را در گاراژ منزلش در سال ۱۸۹۶، زمانی ساخت که به عنوان مهندس در کارخانه «توماس ادیسون» مشغول به کار بود (با همکاری «چارلز بی کینگ»). او نام این مدل را چهارچرخه گذاشت.
او در سال ۱۹۰۳ شرکت «فورد موتور» را به کمک «جان» و «هریس دوج» تاسیس کرد (پس از ورشکستگی شرکت قبلی اش به نام شرکت اتومبیل «دیترویت»). اولین اتومبیل «فورد» که مدل A نام گرفت، موتوری دو سیلندر داشت که هشت اسب بخار قدرت داشت. سال بعد «فورد» مدل B را به بازار عرضه کرد و بعد از آن در سال ۱۹۰۶ مدل K را. مدل K، ۶۰ مایل در ساعت (تقریباً ۹۵ کیلومتر در ساعت) سرعت داشت و دارای یک موتور شش سیلندر با ۴۰ اسب بخار قدرت بود. سپس در سال ۱۹۰۹ مدل T را عرضه کرد، چهار سیلندری با ۲۰ اسب بخار قدرت.
مدل T به سرعت محبوبیت پیدا کرد و تولید آن از ۱۸هزار دستگاه در سال ۱۹۰۹ به ۶۹۷۶۲ در سال ۱۹۱۱ و سپس به ۱۷۰۲۱۱ رسید. همه چیز برای تولید انبوه اتومبیل آماده می شد. در سال ۱۹۱۴ همزمان با شروع جنگ جهانی اول، «فورد» اولین خط تولید اتومبیل در جهان را ایجاد کرد و تولید به ۴۷۲ هزار اتومبیل در سال افزایش یافت. در حقیقت خط تولید کارخانه «فورد» در هر ۹۳ دقیقه یک اتومبیل مدل T تولید می کرد. رکوردزنی این مدل همچنان ادامه داشت. در سال ۱۹۲۰ هنگامی که اروپاییان درگیر رکود اقتصادی و مشکلات ناشی از جنگ جهانی بودند، حجم تولیدات مدل T یک میلیون در سال شده بود. بعد در سال ۱۹۲۴ نیمی از اتومبیل های موجود جهان توسط کارخانه «فورد» تولید شده بود، مدل T در طول ۱۸ سال به رکورد جالب ۱۵۰۰۷۰۰۳ (۱۵ میلیون) دستگاه دست یافت. در سال ۱۹۲۷ آخرین اتومبیل از مدل T تولید شد.
بد نیست بدانید این رکورد، سال های سال دست نیافتنی به نظر می رسید تا اینکه در سال ۱۹۷۶ توسط مدل بیتل شرکت فولکس واگن (تنها با اختلاف ۳۱ دستگاه) شکسته شد.
در طول این ۱۸ سال حاکمیت مطلق «فورد» در بازار اتومبیل شرکت های کوچک زیادی مجبور به ادغام با یکدیگر شدند تا از رقابت عقب نمانند. یکی از این شرکت های ادغام شده، «جنرال موتورز» بود. «ویلیام سی دورانت» شرکت «بیوک موتور» را در سال ۱۹۰۴ خریداری کرد. او شرکت «جنرال موتورز» را که از ادغام شرکت های «بیوک»، «کادیلاک»، «اولدزمبیل» و «اوکلند» (پونتیاک) به وجود آمده بود، در سال ۱۹۰۸ تاسیس کرد. این ادغام باعث تولد دومین شرکت تولیدکننده خودرو در دنیا شد. با نگاهی به برخی شرکت هایی که «جنرال موتورز» خریداری کرده است، می توان به بزرگی این شرکت پی برد؛ شرکت هایی از قبیل «اپل» (از ۱۹۴۸)، «دوو» (از ۱۹۷۶)، «ساب» (از ۱۹۸۹)، «شورولت» (از ۱۹۱۰)، «سوزوکی» (از ۱۹۸۱) و «ایسوزو» (از ۱۹۷۳).
حکومت مطلق «فورد» تقریباً پس از پایان جنگ جهانی اول تمام شد و شرکت های دیگر امریکایی نیز توانستند در بازار اتومبیل سهمی داشته باشند. یکی از این شرکت ها، شرکت برادران «دوج» بود. آنها رقیبی برای مدل T تولید کردند. اتومبیل آنها دارای موتوری چهار سیلندر بود. شرکت برادران دوج در سال ۱۹۲۴ حدود هزار دستگاه تولید می کرد (با تعداد تولید «فورد» مدلT مقایسه کنید).
«والتر پی کرایسلر» شرکت خود را در سال ۱۹۲۵ تاسیس کرد و پس از سه سال شرکت برادران «دوج» را خریداری کرد. در سال ۱۹۲۸ شرکت بزرگ «کرایسلر» فروش اتومبیل های «دوج»، «دسوتو»، «لیموث» و «کرایسلر» را آغاز کرد و به این ترتیب یکی از بزرگ ترین کنسرسیوم های خودروسازی جهان به بازار رقابت وارد شد.
از این به بعد صنعت خودرو به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین صنایع شناخته شد و به سرعت رشد و ترقی کرد. مدل های جذاب توسط طراحان عرضه شد، سرعت اتومبیل ها بسیار زیاد شد و ضریب ایمنی آنها نیز بالا رفت. همزمان با رشد موتورهای بنزینی در صنعت خودرو، موتور دیگری نیز مورد توجه قرار گرفت که بعدها تحول بزرگی در صنعت خودرو ایجاد کرد؛ موتور دیزل.● روغن بادام در باک خودرو
همان طور که گفته شد موتورهای بنزینی به سرعت به بازار اتومبیل وارد شدند و ترقی کردند. تقریباً همزمان با این موتورها، نوع دیگری از موتورهای احتراق داخلی به جهانیان معرفی شد؛ موتوری که بعدها یکی از رقیبان سرسخت موتورهای بنزینی شد. این موتور، موتور دیزل بود.
یک مهندس آلمانی به نام «رودولف دیزل» اعلام کرد اگر هوا تا حد معینی فشرده و به محفظه سیلندر فرستاده شود، سپس سوخت به اتاق احتراق تزریق شود، مجموعه خود به خود (در اثر گرمای ایجادشده توسط فشار هوا) محترق خواهد شد و نیازی به شمع نیست در حالی که اساس کار در موتورهای بنزینی ارسال بنزین و هوا به داخل سیلندر و سپس محترق کردن آن به کمک شمع (سیستم جرقه) بود. در فوریه ۱۸۹۲ «دیزل» طرح خود را به اداره ثبت اختراعات ارسال کرد و حدوداً یک سال بعد حق امتیاز آن را به عنوان «شیوه جدید در موتورهای احتراق داخلی» دریافت کرد. سپس با همکاری شرکت «فردریک کروپ» و چند شرکت سازنده دیگر، آزمایش و ساخت مدل عملی موتور خود را شروع کرد. در سال ۱۸۹۳ اولین نمونه از موتور خود را تقریباً همزمان با دریافت حق ثبت ساخت. بازده این موتور ۲۶ درصد بود (لازم به ذکر است بازده موتورهای بخار که در آن سال ها در اوج محبوبیت بود، فقط ۱۲ درصد بود و هنوز موتورهای بنزینی هم متداول نشده بودند).
سرانجام در سال ۱۸۹۷ اولین موتور دیزلی قابل استفاده برای مصارف عمومی به جهان عرضه شد. این موتور برای کارخانجات و صنعت قابل استفاده بود. اما با توجه به اندازه بزرگش، هنوز برای نصب روی خودرو مناسب نبود. جالب است بدانید سوخت اولین موتور دیزل از روغن بادام بود. بازده موتور دیزل فوق العاده بود، حتی از بازده موتورهای بنزینی نیز بیشتر بود (امروزه نیز با تمام پیشرفت های حاصل شده در فناوری هنوز هم بازده موتورهای دیزل از بنزینی بیشتر است)، به همین دلیل به سرعت در مراکز بزرگ صنعتی، کشتی ها و لوکوموتیوها به کار گرفته شد. در سال ۱۹۰۳ برای اولین بار موتور دیزل روی یک کشتی نصب شد. یک سال بعد اولین زیردریایی با موتور دیزل ساخته شد. در سال ۱۹۱۲ موتور دیزل برای اولین بار روی لوکوموتیو قرار داده شد. سال ۱۹۲۰ نقطه عطفی برای موتورهای دیزل به شمار می رود چون در این سال پمپ انژکتوری جدیدی که می توانست مقدار دقیقی از سوخت را به اتاق احتراق هدایت کند، ساخته شد. این اختراع باعث شد حجم موتور دیزل به مقدار قابل توجهی کاهش یابد و توانایی نصب آن روی اتومبیل ها فراهم شود. در سال ۱۹۲۲ اولین تراکتور با موتور دیزلی توسط شرکت بنز عرضه شد. یک سال بعد اولین کامیون با موتور دیزل توسط «مان» در شرکت موتور برلین ساخته شد. اولین اتومبیل سواری با موتور دیزل ۱۲ سال بعد در سال ۱۹۳۶ توسط شرکت مرسدس بنز تولید شد. نام این مدل D۲۶۰ بود.
توجه؛ اگر در دانشنامه ویکی پدیا درباره اولین سواری دیزل جست وجو کنید ملاحظه خواهید کرد شرکت سیتروئن به عنوان اولین تولیدکننده سواری با موتور دیزل معرفی شده (سال ۱۹۳۳)، اما در بیشتر سایت ها شرکت «دایملر»- «بنز» به عنوان اولین تولیدکننده خودرو سواری با این نوع موتور معرفی شده است.
بعدها شرکت های زیادی تولید اتومبیل دیزل را آغاز کردند، اما با توجه به توان و قدرت بالای این نوع موتورها کم کم از روی موتورهای سواری کنار گذاشته شد و بیشتر روی خودروهای ترابری سنگین و نیمه سنگین استفاده شد. البته امروزه بحران نفت، هزینه تولید بالای بنزین مرغوب و بازده کمتر موتور بنزینی نسبت به موتورهای دیزل باعث شده است دوباره شرکت ها به استفاده از این نوع موتور روی آورند. به هر حال شرکت های اندکی را می توان نام برد که اتومبیل سواری با موتور دیزل تولید می کنند که از معروف ترین آنها می توان به شرکت «دایملر»-«کرایسلر» (بنز) و شرکت «فولکس واگن» اشاره کرد.
● خط زمانی
آنچه تاکنون ذکر شد ترتیب زمانی خاصی را در کل مشخص نمی کرد، بلکه به صورت موضوعی زیر هر عنوان روند پیشرفت بیان می شد. در ادامه کل این روند را در قالب یک زمان بندی واحد ذکر می کنیم تا ترتیب توالی اختراعات بهتر مشخص شود.
نکته؛ ممکن است چند سال اختلاف بین منابع مختلف تاریخی در مورد اختراع یک وسیله وجود داشته باشد.
▪ قبل از میلاد
۶۵۰۰ قبل از میلاد؛ اختراع چرخ توسط سومریان
۳۰۰۰ قبل از میلاد؛ اولین دوچرخه یا چهارچرخه ها توسط سومریان در تمدن بین النهرین استفاده می شد (این دو یا چهارچرخه ها توسط اسب یا گاو نر کشیده می شد و در جنگ ها از آن استفاده می کردند).
۲۰۰۰ قبل از میلاد؛ پره چرخ اختراع شد. به این ترتیب چرخ ها به جای اینکه توپر باشند، توخالی ساخته می شدند و نسبت به حالت قبل بسیار سبک تر بودند.
۷۵۰ قبل از میلاد؛ اولین ایده مکتوب خودرو واقعی؛ ایلیاد اثر هومر.
▪ تاریخ پرافتخار
قرن ۱۵؛ طرح های اولیه خودرو توسط «فرانسیسکو د. جرجیو مارتینی» و «داوینچی» ترسیم شد.
۱۶۸۰؛ طرح خودرو با حرکت در اثر رانش نیروی بخار (شبیه جت) توسط «آیزاک نیوتن»
۱۶۹۸؛ طرح اولین موتور بخار توسط «توماس ساوری»
۱۷۱۱؛ تکمیل موتور بخار «توماس ساوری» توسط «توماس نیو کومن»
۱۷۶۹
- ثبت اولین موتور بخار عملی و کارآمد توسط «جیمز وات»
- طراحی اولین خودرو جهان که موتورش از نوع موتور بخار بود توسط «نیکلاس ژوزف کوگنات»
۱۷۸۴؛ طرح اولیه موتورجدید (شک ،،؟) .... «ویلیام مورداک اسکاتلندی»
۱۷۹۲؛ ساخت «oruktor amphibolos» توسط «الیور ایوانز امریکایی»، خودرویی با قابلیت حرکت در آب و خشکی
۱۸۰۰؛ اختراع اولین باتری
۱۸۰۳؛ تکمیل London Carriage توسط «ریچارد ترویتیک» (اولین مدل دو سال قبل)
۱۸۰۴؛ ساخت لوکوموتیو بخار توسط «ریچارد ترویتیک»
۱۸۰۷
- تئوری موتور احتراق داخلی با سوخت هیدروژن و اکسیژن توسط «فرانسیس ایزاک د. ریواز»
- ساخت اولین چهارچرخه با موتور احتراق داخلی توسط «فرانسیس ایزاک د. ریواز»
۱۸۲۷؛ استفاده از دیفرانسیل اولیه برای تغییر جهت گردش توسط اï. پکیوررو
۱۸۳۱؛ کشف اصول و قوانین سیم پیچ ها توسط «میشل (مایکل) فارادی»
۱۸۳۲؛ ساخت جعبه دنده اولیه توسط« دبلیو اچ. جیمز»
۱۸۳۶؛ اختراع و تکمیل لاستیک توپر توسط «چارلز گودیر»
۱۸۳۹؛ ساخت اولین اتومبیل برقی (الکتریکی) توسط «روبرت اندرسون»
۱۸۴۵؛ ساخت اولین لاستیک بادی توسط یک اسکاتلندی به نام «تامسون» (طرح ناقص)
۱۸۵۹
- بنزین ساخته شد.
- ساخت باتری قابل شارژ توسط «گستون پلنت»
۱۸۶۰؛ ساخت اولین موتور احتراق داخلی کامل دوزمانه (گازسوز) توسط«اتینه لنویر»
۱۸۶۲؛ طرح اولین ایده موتور چهارزمانه (شک) توسط «لفونس بیر د. روچاس»
۱۸۶۳؛ ساخت سه چرخه با موتور احتراقی داخلی توسط «اتینه لنویر»
۱۸۶۴؛ ساخت اتومبیلی با موتور بنزینی و کاربراتور (ناقص) توسط «زیگفرید مارکوس»
۱۸۷۲؛ امتیاز موتور بنزینی (؟) برای «جرج برایتون»
۱۸۷۵؛ دومین اتومبیل «زیگفرید مارکوس» استرالیایی
۱۸۷۶؛ ساخت اولین نمونه موتور چهارزمانه قابل استفاده توسط «نیکلاس اتو»
۱۸۷۷؛ اولین ضربه گیر بادی توسط «سر جان تورنیکرافت»
۱۸۸۰؛ باتری سربی اسیدی ساخته شد.
۱۸۸۳؛ موتور تکمیل شده چهارزمانه توسط «دائملر»
۱۸۸۴؛ دوچرخه (با طرح امروزی) اختراع شد.
۱۸۸۵
- ساخت اولین پمپ بنزین توسط «سیلوانوس اف. بوسر»
- ساخت سه چرخه با موتور چهار زمانه توسط «کارل بنز»
- ساخت اولین موتورسیکلت امروزی توسط «گوتلیش دایملر»
۱۸۸۷؛ ساخت چهارچرخه با موتور چهار زمانه توسط «گوتلیش دایملر»
۱۸۸۸؛ تکمیل طرح تایر بادی و استفاده آن برای دوچرخه ها توسط «جان بوید دانلوپ»
۱۸۸۹؛ شرکت پژو اولین اتومبیل بخار خود را عرضه کرد.
۱۸۹۰؛ ساخت بخاری اتومبیل توسط «توماس اهارن» کانادایی
۱۸۹۲
- «رودلف دیزل» موتور دیزلی را اختراع کرد.
- اختراع تایرهای بادی مخصوص اتومبیل توسط برادران «میشلین»
۱۸۹۳؛ شرکت برادران «دوریا» تاسیس شد و اولین اتومبیل خود به نام «buggyaut» را به بازار ارائه کرد.
۱۸۹۴؛ اختراع رل فرمان توسط «واچرون»
۱۸۹۵
- دریافت امتیاز اولین اتومبیل در امریکا توسط «جرج سدان»
- استفاده از اولین جعبه دنده روی خودرو توسط «پانهارد» و «لواسور» روی خودروی پانهارد
۱۸۹۶؛ ساخت اولین اتومبیل فورد به نام «Quadricycle»
۱۸۹۷؛ اولین تولید اولدزموبیل
۱۸۹۸
- اولین خودرو اپل
- اولین خودرو بخار شرکت برادران «استنلی»
- اولین میل گاردان توسط «لوییس رنو»
۱۸۹۹
- اتومبیل برقی کامیله جنلتزی با سرعت ۶۰ مایل در ساعت
- اولین اتومبیل فیات
- تکمیل طرح رادیاتور توسط «دایملر»
۱۹۰۰
- اولین اتومبیل پورشه (الکتریکی)
- یک رکورد جالب. طی ۱۸۰ مایل با اتومبیلی الکتریکی از شرکت بی جی اس فقط با یک بار شارژ شدن باتری
۱۹۰۱
- ترمز دیسکی توسط «فردریک ویلیام لنچستر»
- اختراع گلگیر توسط «فردریک سیمز»
- تغییر نام محصولات «دایملر» به «مرسدس»
۱۹۰۳
- مدل A فورد
- تایرهای قابل تعویض به بازار عرضه شدند.
- اولین برف پاک کن توسط «مری اندرسون» برای شرکت فورد
۱۹۰۴
- اولین تولید شرکت رولزرویس
- اولین تولید شرکت رنو
۱۹۰۶
- ساخت Flying Teapot (با موتور بخار و سرعت ۱۹۷ مایل درساعت توسط برادران «استنلی»)
- اولین گواهینامه رانندگی در دنور کلرادو
۱۹۰۸؛ تاسیس شرکت جنرال موتورز (GM) از ادغام شرکت های بیوک، کادیلاک، اولدزموبیل و پونتیاک
۱۹۰۹
- تولید مدل شگفت انگیز و پرفروش T توسط شرکت فورد
- تکمیل سیستم جرقه الکتریکی (پلاتینی) و اختراع استارتر اولیه توسط «چارلز فرانکلین کنرینگ»
۱۹۱۱
- اولین اتومبیل چهارچرخ محرک توسط شرکت ۴WD
- اولین سیستم ترمز برای چهارچرخ توسط یک شرکت ایتالیایی
- طراحی تلفن متحرک در خودرو توسط «ایسوتا فرانچیناولین»
- ساخت اولین تایر با تیوپ توسط «فیلیپ استاروس»
۱۹۱۲
- ساخت شاسی و بدنه تمام فلزی توسط «ادوارد جی بود» امریکایی
- تکمیل و استفاده از استارتر روی خودروها توسط «چارلز اف. کترینگ» و «هنری ام. لیلاند» شرکت GM (کادیلاک)
۱۹۱۳
- دکتر «ویلیام ام. بورتن» برای کاهش ضربه زنی بنزین اولین افزودنی را ارائه کرد.
- اولین خط تولید اتومبیل در جهان توسط شرکت فورد
۱۹۱۴؛ اختراع تانک نظامی
دهه ۱۹۲۰؛ ساخت اولین سیستم فرمان پرقدرت (هیدرولیک) توسط «فرانسیس دبلیو دیویس»
۱۹۲۰
- ترمز هیدرولیکی اختراع شد.
- پمپ انژکتوری جدید برای موتورهای دیزل
۱۹۲۳
- «گرت ام. مارگون» علائم راهنمایی و رانندگی را ثبت کرد.
- تترا اتیل سرب تولید شد.
- سوپر شارژر توسط «فردریک پورشه» برای شرکت بنز
- ساخت سیستم ترمز کفشکی ساده توسط «وینسنت بندیکس»
۱۹۲۴؛ اولین کامیون با موتور دیزل توسط «مان»
۱۹۲۶؛ ادغام دو شرکت «دایملر» و «بنز»
۱۹۲۹؛ ساخت رادیوی اتومبیل توسط «پاول گلوین»
۱۹۳۲؛ اولین پارکومتر توسط «کارل سی. مگی»
۱۹۳۶؛ اولین خودرو سواری با موتور دیزل - بنز ۲۶۰D
۱۹۳۸؛ چراغ شارژ توسط شرکت بیوک ارائه شد.
۱۹۴۰؛ استفاده از سیستم تهویه مطبوع در خودرو
۱۹۴۸
- تایر بدون تیوپ اختراع شد.
- ساخت شیشه بالابر برقی توسط شرکت دایملر
۱۹۴۹؛ اولین کمربند ایمنی در شرکت ولوو توسط «ادوارد جی. کلاقرن»
۱۹۵۹؛ «ژوزف ارماند» اسنوموبیل را به ثبت رساند.
۱۹۶۰؛ استفاده از باتری های سدیم سولفور توسط شرکت جنرال موتورز
۱۹۶۶؛ سیستم تزریق الکترونیکی
۱۹۷۳؛ آزمایش اولین ایربگ توسط شرکت جنرال موتورز
۱۹۸۷؛ اولین رالی اتومبیل های خورشیدی در استرالیا

بهروز خطیبی

منبع : روزنامه اعتماد