چهارشنبه, ۱۲ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 1 May, 2024
مجله ویستا


تحدید کاربران‌ یا بومی ‌کردن‌ اینترنت‌


تحدید کاربران‌ یا بومی ‌کردن‌ اینترنت‌
آنچه‌ تحت‌ عنوان‌ «اینترنت‌ ملی‌» مطرح‌ شده‌ بود در واقع‌ یک‌ اشتباه‌ لفظی‌ یا شاید ‌ چاپی‌ بوده‌ است‌ چرا که‌ چیزی‌ به‌ عنوان‌ اینترنت‌ ملی‌ وجود نداشته‌ و اصولا اینترنت‌ در محدوده‌ ملی‌ نخواهد گنجید.
دبیر شورای‌ عالی‌ فناوری‌ اطلاعات‌ که‌ پیش‌ از این‌ به‌ دلیل‌ رایج‌ بودن‌ کلمه‌ اینترنت‌ در بین‌ مردم‌ به‌ جای‌ اینترانت‌ ملی (شبکه‌ ملی‌) از اینترنت‌ ملی‌ استفاده‌ کرده‌ بود، در اظهارات‌ خود گفته‌ بود: باید بتوانیم‌ از آسیب‌ها و تهدیدهای‌ این‌ شبکه‌ توانمند (اینترنت‌) مصون‌ مانده‌ و با کمترین‌ هزینه‌ها بیشترین‌ بهره‌برداری‌ را داشته‌ باشیم‌.او تصریح‌ کرده‌ بود: ارتباط‌ ما از داخل‌ به‌ خارج‌ در مسیرهای‌ مختلفی‌ صورت‌ می‌گیرد، بطوری‌ که‌ ۳۸ شرکت‌ در کشور مجوز «ICP‌» داشته‌ و شرکت‌ دیتا هم‌ از مسیرهای‌ مختلف‌ ارتباطاتی‌ را از داخل‌ با شبکه‌ جهانی‌ برقرار می‌کند.
او مدیریت‌ و مالکیت‌ شبکه‌ جهانی‌ اینترنت‌ را در اختیار کشور خاصی‌ دانسته‌ که‌ میزبانی‌ بسیاری‌ از سایت‌های‌ ایرانی‌ را بر عهده‌ دارد.
● جلوگیری‌ از خروج‌ اطلاعات‌ داخلی‌
مطرح‌ شدن‌ بحث‌ اینترانت‌ ملی‌ جای‌ بسی‌ خوشحالی‌ دارد. آنجا که‌ مسئولان‌ در تلاش‌ هستند مجموعه‌ نیازمندی‌ها و پهنای‌ باند چند صد گیگابایت‌ در ثانیه‌ را از طریق‌ توسعه‌ شبکه‌ ملی‌ اینترنت‌ امکان‌پذیر سازند و علاوه‌ بر حفظ‌ استقلال‌ اطلاعاتی‌، ارتباطات‌ با خارج‌ کشور را قطع‌ نکنند بطوری‌ که‌ دیگر اطلاعات‌ منتقل‌ نشود.
همچنین‌ ایجاد دولت‌ الکترونیک‌، بانکداری‌ الکترونیک‌ و تجارت‌ الکترونیک‌ از سرویس‌های‌ ویژه‌ این‌ شبکه‌ است‌ و راه‌اندازی‌ آن‌ موجب‌ خواهد شد تا انتقال‌ یک‌ بستر اطلاعاتی‌ از طریق‌ ماهواره‌ از ۹۰۰ میلی‌ ثانیه‌ زمان‌ به‌ ۳۰ میلی‌ ثانیه‌ کاهش‌ پیدا کند.
اما در طراحی‌ شبکه‌ ملی‌ تعداد زیادی‌ «دیتا سنتر» هم‌ پیش‌بینی‌ شده‌ تا برحسب‌ ضرورت‌ و امکانات‌ دسته‌بندی‌ شده‌ و توسط‌ بخش‌ خصوصی‌ پیاده‌ شود.
اینکه‌ جایگاه‌ بخش‌ خصوصی‌ در توسعه‌ این‌ شبکه‌ کجاست‌، به‌ نوعی‌ روشن‌ است‌. به‌ واقع‌ در زیرساخت‌ها اثری‌ از بخش‌ خصوصی‌ نمی‌توان‌ یافت‌ و در سرمایه‌گذاری‌های‌ کلان‌ نیز، توانایی‌ این‌ بخش‌ و شاید امنیت‌ آن‌ جای‌ سوال‌ دارد. در این‌ میان‌ شنیدن‌ نقطه‌ نظرات‌ بخش‌ خصوصی‌ خالی‌ از لطف‌ نخواهد بود.
● شرط‌ اول‌، رضایت‌ کاربران‌
مصطفی‌ محمدی‌ رییس‌ اسبق‌ انجمن‌ شرکت‌های‌ اینترنتی‌ و کارشناس‌ IT‌ در ابتدای‌ صحبت‌ وجود اینترنت‌ ملی‌ را رد می‌کند.
او می‌گوید: فلسفه‌ به‌ کار بردن‌ لغت‌ اینترنت‌ ملی‌ با این‌ نگرش‌ که‌ اینترانت‌ ملی‌ را اینترنت‌ ملی‌ گفته‌اند، به‌ دلیل‌ عامه‌ فهم‌ بودن‌ است‌. در واقع‌ شبکه‌ ملی‌ می‌خواهد منابع‌ و مراکز اطلاعاتی‌ را به‌ هم‌ وصل‌ کند.
محمدی‌ اضافه‌ می‌کند: شبکه‌ «Backbon» کشور که‌ دیتا سنترو کسانی‌ که‌ محتوا تولید می‌کنند در این‌ شبکه‌ قرار دارند یعنی‌ بر روی‌ اینترنت‌ می‌رود و سپس‌ به‌ کشور بر می‌گردد، به‌ عنوان‌ نمونه‌ «ای‌میل‌» کاربران‌ بر روی‌ «یاهو» به‌ خارج‌ از کشور می‌رود و سپس‌ به‌ ای‌میل‌ مخاطبان‌ باز می‌گردد. برای‌ جلوگیری‌ از این‌ کار باید یک‌ «Server‌ میل‌» را در داخل‌ کشور قرار دهیم‌.
از محمدی‌ درباره‌ داشته‌ها می‌پرسم‌ و اینکه‌ برای‌ راه‌اندازی‌ چنین‌ شبکه‌یی‌ به‌ چه‌ زیرساخت‌هایی‌ نیاز است‌.
محمدی‌ اظهار می‌دارد: نیاز اولیه‌ این‌ شبکه‌ ساختار شبکه‌یی‌ است‌. باید تمام‌ شهرهای‌ بزرگ‌ توسط‌ فیبر نوری‌ به‌ هم‌ وصل‌ شوند که‌ در حال‌ حاضر سه‌ هزار فیبر نوری‌ نصب‌ شده‌ و در سال‌آخر برنامه‌ سوم‌ (پایان‌ ۸۳) هم‌ به‌ بهره‌برداری‌ رسیده‌ است‌.
این‌ کارشناس‌ IT‌ ادامه‌ می‌دهد: در واقع‌ ۹۰ درصد کار صورت‌ گرفته‌ و ۱۰ درصد باقیمانده‌ هم‌، همان‌ کاربران‌ هستند که‌ باید رضایت‌ دهند تا «هات‌ میل‌» و «ای‌میل‌» آنها به‌ داخل‌ کشور بیاید که‌ اگر این‌ رضایت‌ جلب‌ نشود، این‌ کار هم‌ امکان‌پذیر نیست‌.
محمدی‌ نیاز دوم‌ اینترنت‌ ملی‌ را ایجاد مدیریت‌ یکپارچه‌ بین‌ «ISP»ها و اپراتورهای‌ بزرگ‌ می‌داند که‌ پس‌ از وصل‌ شدن‌ به‌ شبکه‌ ملی‌، میزبانی‌ پایگاه‌های‌ اینترنتی‌ هم‌ به‌ داخل‌ کشور می‌آید که‌ با این‌ وضعیت‌ تبادل‌ اطلاعاتمان‌ در داخل‌ کشور انجام‌ می‌شود.
● جایگاه‌ بخش‌ خصوصی‌ در این‌ طرح‌، کجاست‌؟
در زیرساخت‌ها از نظر اقتصادی‌ و قانونی‌ محملی‌ برای‌ حضور ندارد، در سرمایه‌گذاری‌ هم‌ وقتی‌ رقم‌ ۹۰۰ میلیارد تومان‌ برآورد می‌شود، هیچ‌ بخش‌ خصوصی‌ نمی‌تواند آن‌ را تامین‌ کند، چرا که‌ مقرون‌ به‌ صرفه‌ نیست‌.
رایانه‌ در سبد خانوار تعریف‌ ندارد.
رضا حیدرپور یزدی‌ مدیرعامل‌ آریا رسانه‌ تربیو راه‌اندازی‌ اینترانت‌ را ایده‌ بسیار خوبی‌ می‌داند، اگر با آن‌ مساله‌ سرعت‌ و استفاده‌ عموم‌ از اینترنت‌ حل‌ شود.
حیدرپور زیرساخت‌های‌ مخابرات‌ را بسیار فرسوده‌ می‌داند که‌ در صورت‌ سراسری‌ شدن‌ شبکه‌ فیبرنوری‌، تحقق‌ این‌ امر امکان‌ پذیرتر است‌.
این‌ کارشناس‌ IT‌ با بیان‌ این‌ مطلب‌ که‌ شاید خیلی‌ از اشخاص‌ به‌ این‌ مساله‌ کاری‌ نداشته‌ باشند که‌ سرورهای‌ موردنظر در کجای‌ دنیا باشد، خاطرنشان‌ می‌کند: سبد خانوار ما توانایی‌ استفاده‌ از اینترنت‌ را ندارد و از آمار ۷ میلیونی‌ ضریب‌ نفوذ در کشور به‌ جرات‌ می‌توان‌ ۷۰ درصد آن‌ را در غالب‌ استفاده‌ ازChat و دیدن‌ «ای‌میل‌ها» برآورد کرد.
از او درباره‌ جایگاه‌ بخش‌ خصوصی‌ در طرح‌ اینترانت‌ ملی‌ سوال‌ می‌کنم‌ و مدیرعامل‌ آریا رسانه‌ تربیو می‌گوید: در بخش‌ خدمات‌ نیمی‌ از هزینه‌هایی‌ را که‌ به‌ مشتریان‌ منتقل‌ می‌کنیم‌، دولت‌ به‌ ما تحمیل‌ می‌کند. اگر قرار باشد دولت‌ براساس‌ تعرفه‌های‌ نجومی‌ خودش‌ بدون‌ در نظر گرفتن‌ واقعیات‌ برای‌ هر یک‌ میگ‌ ۵۰۰ هزار تومان‌ از ما دریافت‌ کند، تکلیف‌ مصرف‌کننده‌ روشن‌ است‌.
حیدرپور با اشاره‌ به‌ اینکه‌ حرف‌ها امیدوارکننده‌ است‌، اظهار می‌دارد: اما اگر بخواهیم‌ نتیجه‌اش‌ مثبت‌ باشد می‌بینیم‌ که‌ دیر هم‌ شده‌ است‌. او در خصوص‌ «دیتا سنتر»ها تصریح‌ می‌کند: تاکنون‌ سه‌ شرکت‌ مجوز «IPC‌» گرفته‌اند اما دولت‌ به‌ تعهداتی‌ که‌ در پروانه‌ آنها لحاظ‌ شده‌ عمل‌ نکرده‌ است‌.
حیدرپور اضافه‌ می‌کند: نکته‌ دیگر اینکه‌ آیا مجموع‌ همه‌ سازمان‌ها به‌ این‌ قضیه‌ ارتباطات‌ قایل‌ هستند، مشخص نیست‌.
● مشکل‌ اصلی‌، فقدان‌ نرم‌افزارهای‌ کاربردی‌
علی‌ اکبر جلالی‌ استاد دانشگاه‌ علم‌ و صنعت‌ اما می‌گوید: اگر ایجاد و توسعه‌ شبکه‌ اینترانت‌ ملی‌ همراه‌ با محدودسازی‌ تعامل‌ با سایر کشورهای‌ دنیا و اتکا به‌ اطلاعات‌ و منابع‌ داخلی‌ باشد، به‌ جایی‌ نخواهد رسید. اما اگر از نظر فنی‌ بخواهیم‌ شبکه‌یی‌ را طراحی‌ کنیم‌ که‌ گردش‌ اطلاعات‌ ملی‌ را در داخل‌ کشور انجام‌ داده‌ و برای‌ انتقال‌ اطلاعات‌ از یک‌ اتاق‌ به‌ اتاق‌ دیگر وارد شبکه‌ جهانی‌ نشود، نه‌ تنها اشکالی‌ ندارد، بلکه‌ باید ایجاد و توسعه‌ آن‌ را جدی‌ گرفت‌ و در اولویت‌ قرار داد.
جلالی‌ نگرانی‌ عمده‌ را از بعد فرهنگی‌ می‌داند و اظهار می‌کند: نگرانی‌ عمده‌ از آن‌ است‌ که‌ از بعد فرهنگی‌ این‌ احساس‌ ایجاد شود که‌ نیاز به‌ اطلاعات‌ جهانی‌ نداشته‌ و باید فقط‌ به‌ گردش‌ کار اطلاعات‌ داخلی‌ تکیه‌ کنیم‌.
او ادامه‌ می‌دهد: می‌توانیم‌ با فارسی‌سازی‌ تولیدات‌ خود، شرایطی‌ را فراهم‌ کنیم‌ که‌ گردش‌ اطلاعات‌ فارسی‌ به‌ روی‌ شبکه‌ اینترنت‌ در داخل‌ کشور توسعه‌ پیدا کند.او می‌افزاید: به‌ همان‌ اندازه‌ که‌ باید نسبت‌ به‌ توسعه‌ شبکه‌ اینترانت‌ حساس‌ باشیم‌، دسترسی‌ به‌ شبکه‌های‌ پرسرعت‌ اینترانت‌ را نیز باید مدنظر قرار دهیم‌.
این‌ کارشناس‌ IT‌ مشکل‌ اصلی‌ کشور را در حال‌ حاضر، فقدان‌ نرم‌افزارهای‌ کاربردی‌ مانند دولت‌ الکترونیکی‌، تجارت‌ الکترونیکی‌، بانکداری‌ الکترونیکی‌ و آموزش‌ الکترونیکی‌ می‌داند نه‌ اینترانت‌ ملی‌.
منبع : روزنامه اعتماد