گنبد آسمان

برای اینکه قدرت تصور کردن عظمت بلندترین برج دنیا را داشته باشید، کافی است به ارتفاعی معادل یک و نیم برابر برج میلاد فکر کنید؛ برجی که پس از ۹ سال در تهران ساخته شد و عنوان بلندترین برج مخابراتی آسیا را به دست آورد.
اما این بنای شگفت انگیز که «فن معماری» در هفته جاری به آن خواهد پرداخت، رکورددار عنوان بلندترین برج دنیاست و از آن به عنوان نماد ملی کشور کانادا یاد می کنند.
CN Tower یا «برج ملی کانادا» با ارتفاع ۵۵۳ متر، در حال حاضر به عنوان یک مرکز تجاری و مخابراتی مورد استفاده قرار می گیرد و بنا به آمارهای موجود، سالانه بیش از دو میلیون گردشگر و بازدیدکننده از سراسر دنیا را جذب تورنتو می کند.
جالب اینجاست که چنین برج عظیمی تنها در عرض سه سال بین سال های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۶ بنا شده و رکورد برج «استانکینو»ی روسیه را نیز شکسته و در زمره یکی از سریع ترین پروژه های ساختمانی دنیا قرار گرفته است. پس از این برج و برج هایی از مالزی و ایالات متحده، برج میلاد ایران قرار دارد و با کاربری مشابه، به عنوان یک نماد ملی مورد توجه قرار گرفته است. شاید عجیب ترین بخش از ویژگی های این برج آن است که در بخش سقف یا پیش از شروع آنتن مخابراتی، دارای یک رستوران چرخان است و هر ۷۲ دقیقه یک بار، ۳۶۰ درجه کامل را دور می زند.
ایده ساخت این برج از آنجا شروع شد که در سال ۱۹۶۸، شرکت ملی راه آهن کانادا تصمیم گرفت یک ایستگاه رادیویی تلویزیونی عظیم بنا کند و از این طریق به تمامی ساکنان و شهروندان تورنتو، خدمات رسانه یی ارائه کند و البته از سویی دیگر، قدرت معماری و فنی کانادا را به رخ جهانیان بکشد.
هزینه ساخت و راه اندازی این برج عظیم و طویل، حدوداً ۳۳۰ میلیون دلار تخمین زده شده که البته بعدها توسط شرکت ملی راه آهن کانادا، به بخش خصوصی واگذار شد. این برج از بخش های مختلف و متعددی تشکیل شده است. زیربنای اصلی آن، پایه بتونی و میان تهی شش گوشه یی است که شامل آسانسور و نردبام می شود و اتصالات آب، گاز و برق رسانی در آن تعبیه شده است. بر بالای این پایه بتونی حدوداً ۴۰۰ متری، یک آنتن مخابراتی ۱۰۲ متری ساخته شده از آهن قرار گرفته که امواج رادیویی و تلویزیونی را منتقل می کند. اما برای استفاده های غیرتجاری و عمومی توسط بازدیدکنندگان و گردشگران نیز دو بخش اصلی در نظر گرفته شده است؛ یکی عرشه نخستین که در گذشته به «گنبد آسمان» معروف بوده و در ۳۴۶ متری از سطح زمین قرار گرفته و دیگری «عرشه دوم» که در ۴۴۶ متری قرار گرفته و زیر آنتن فلزی تعبیه شده است. عرشه آسمان در حال حاضر رکورد بلندترین عرشه دیده بانی دنیا را دارد که به عبارتی دیگر، مرتفع ترین بام دست ساخته انسان ها روی کره زمین است. با این حال، یک مقایسه ساده با بلندترین بام طبیعی جهان یعنی قله ۸۸۴۸ متری اورست، نشان می دهد که هنوز عرصه بروز توانایی های انسان، چقدر محدود و حقیر است.
یکی از اتفاقات جالبی که در این برج روی داده، صعود قهرمان بازی های پارالمپیک ۲۰۰۲ سیدنی، «جف آدامز» به وسیله ویلچیر مخصوص به بالاترین نقطه عرشه بوده است که بسیار مورد توجه خبرنگاران و رسانه های گروهی قرار گرفت. اما از نکات ایمنی و حفاظتی به کار رفته در ساخت برج «CN Tower»، می توان استفاده از مواد و مصالح ساختمانی ضد آتش، نظارت ۲۴ ساعته ویدئویی و تلویزیونی با چندین دوربین از زوایای مختلف، سیستم آب پاش و آتش خاموش کن درونکار، محفظه ۱۵ هزار گالنی و بی نظیر آب در انتهایی ترین نقطه آنتن مخابراتی که به هنگام آتش سوزی، کل محتویات این گالن را روی برج تخلیه می کند و نیز بازرسی های مداوم و چند روز یک بار برای وارسی تاسیسات، خرابی ها و اشکالات احتمالی را نام برد.
این برج که تقریباً ۲۳۰ متر از برج ایفل در فرانسه بلندتر است، در سال ۱۹۹۵ به عنوان یکی از عجایب هفتگانه دنیا و در کتاب رکوردهای گینس با عنوان «بلندترین برج قائم به ذات دنیا» ثبت شد. این عنوان از آن جهت به برج «CN» داده شد که بسیاری از برج های بلند و مرتفع دنیا، یا روی محافظ و عایق های مخصوص بنا شده اند یا توسط نگهدارنده های فلزی و الکترونیکی، مراقبت می شوند.
در حال حاضر، برج ملی کانادا، پوشش مخابراتی هشت شبکه تلویزیونی و ۱۲ شبکه رادیویی را برعهده دارد و به صورت شبانه روزی، ارسال سیگنال ها و امواج این کانال ها به اماکن گوناگون شخصی، دولتی و عمومی را انجام می دهد. همچنین تاسیسات مخابراتی شش اپراتور تلفن همراه روی این برج نصب شده و بخش های عمده یی از کانادا را از نصب آنتن های پرتعداد BTS بی نیاز ساخته است.
تا سال ۱۹۹۷، این برج با حدود ۱۵۰۰ سوپرچراغ LED نورانی می شد که به دلیل ایجاد جاذبه برای پرندگان به ویژه در فصل مهاجرت و همچنین به جای گذاشتن هزینه های فراوان، از استفاده آنها صرف نظر شد. برج «CN» در حال حاضر از غربی ترین تا شرقی ترین نقاط تورنتو و از هر منطقه یی اعم از پارک، ورزشگاه، خیابان و ایستگاه های مترو به راحتی دیده می شود.

سیدایمان ضیابری

منبع : روزنامه اعتماد